________________
दशवैकालिके प्रथमाध्ययनम् । जिनधर्मः। विनयमूलः। उक्तं च “॥ मूलाउ खंधप्पत्नवो उमस्स ॥” इत्यादि यतः "विण सासणे मूलं, विण निवाण साहगो॥विणयाउ विप्पमुक्कस्स,कर्ड धम्मो कर्ज तवो ॥१॥ विणयाज नाणं नाणाज, दंसणं दंसणाज चरणं ॥ चरणेहिंतो मुरको, मुके सुकं अणाबाहं ॥२॥” उक्तो विनय श्दानी वैयावृत्त्यम् । तत्र व्यावृत्तजावो वैयावृत्त्यमिति। उक्तं च "वेयावच्चं वावम-नावो इह धम्मसाहणणि मित्तं ॥ अशादियाण विहिणा,संपायणमेस जावडो॥आयरिश्र जवनाए,थेरतवस्सी गिलाणसेहाणं ॥साहम्मियकुलगणसं-घसंगयं तमिह कायद् ॥” तब आयरिज पंचविहो। तं जहा पवावणायरि दिछारियर्ड सुत्तस्स उद्देसणायरि सुत्तस्य समुदेस्सणायरि वायणायरिउत्ति । जवनाया पसिका चेव ।थेरो नाम जो गवस्स संचिंतिं करे। जाश्सुअपरियायाश्सु वा थेरो । तवस्सी नाम जो जग्गतवचरणरई। गिलाणो नाम रोगानिन्नू । सिकगो पाम जो अहुणा पवा। साहम्मि णाम एगो पवयण ण लिंगर्ड, एगो लिंग ण पवयणजे, एगो लिंगवि पवयण वि, एगो ण लिंग ण पवयण । गणसंघा पसिका चेव। इदानीं सक्षा।सो अ पंचविहो वायणा पुत्रणा परिअट्टणा अणुप्पेहा धम्मकहा । वायणा नाम सिस्सस्स अनावणं । पुबणा सुत्तस्स अबस्स वा हवई। परिअहणा नाम परिघट्टणंति वा अप्नस्सणं ति वा गुणणं ति एगट्ठा। अणुप्पेहा नाम जो मणसा परिश्रद्देश् णो वायाए । धम्मकहा णाम जो अहिंसाश्लकणं सबमुपणीअं धम्म अणुउंगं वा कहे। एसा धम्मकहा । गतः स्वाध्यायः । श्दानी ध्यानमुच्यते । तत्पुनरार्ता दिनेदाच्चतुर्विधम् । तद्यथा । आर्तध्यानं रोषध्यानं धर्मध्यानं शुक्लध्यानं चेति । तत्र “॥राज्योपत्नोगशयनासनवाहनेषु,स्त्रीगन्धमाद्यमणिरत्नविजूषणेषु ॥ श्छानिलाषमतिमात्रमुपैति मोहाद् , ध्यानं तदातमिति तत्प्रवदन्ति तज्ज्ञाः ॥१॥ संवेदनैर्दहननञ्जनमारणैश्च, बन्धप्रहारदमनैश्च निकृन्तनैश्च ॥ यो याति रागमुपयाति च नानुकम्पां, ध्यानं तु रोइमिति तत्प्रवदन्ति तज्ज्ञाः ॥२॥ सूत्रार्थसाधनमहाव्रतधारणेषु, बन्धप्रमोक्षगमनागमहेतुचिन्ता ॥ पश्चेन्जियव्युपरमश्च दया च नूते, ध्यानं तु धर्ममिति तत्प्रवदन्ति तज्ज्ञाः॥३॥ यस्येन्द्रियाणि विषयेषु पराङ्मुखानि, संकल्पकल्पनविकल्पविकारदोषैः ॥ योगैः सदा त्रिनिरहो निवृतान्तरात्मा, ध्यानोत्तमं प्रवरशुक्कमिदं वदन्ति ॥४॥ आर्ते तिर्यगितिस्तथा गतिरधो ध्याने तु रौजे सदा, धर्मे देवगतिः शुनं बत फलं शुक्ने तु जन्मदयः ॥ तस्माट्याधिरुगन्तके हितकरे संसारनिर्वाहके, ध्याने शुक्लतरे रजःप्रमथने कुर्यात्प्रयत्नं बुधः॥५॥" शति । उक्तं च समासतो ध्यानं विस्तरतस्तु ध्यानशतकादवसेयमिति । सांप्रतं व्युत्सर्गः। स च विधा। व्यतो लावतश्च । अव्धतश्चतुर्धा । गणशरीरोपध्याहारनेदात् ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org