________________
दशवैकालिके षष्ठमध्ययनम् ।
३७१ कृतः। अथ तस्यैवार्थतो गुरुतामाह । जो राजादयः जिनमतादन्यत्र कपिलादिमत दृशं यत् पूर्वमुक्तं आचारगोचरं वस्तु यलोके प्राणिलोके परमदुश्वरमत्यन्तदुष्करं वस्तु।विपुलस्थाननाजिनः। कोऽर्थः। विपुलस्थानं विपुलमोदहेत्वात् संयमस्थानं तमजते सेवत इत्येवंशीलः विपुलस्थाननाजी तस्य विपुलस्थानजाजिनः साधोः न जूतं न जविष्यति ॥ ५॥
(टीका.) धर्मार्थकामानित्युक्तम् । तदेतत्सूत्रस्पर्श नियुक्त्या निरूपयति । तत्र धर्मनिदेपो यथा प्रथमाध्ययने । नवरं लोकोत्तरमाह ॥ धम्मो बावीसविहो, अगारधम्मोणगारधम्मोथ॥ पढमो अ बारस विहो, दसहा पुण बीयर्ड हो॥१२॥व्याख्या॥ धर्मोछाविंशतिविधः सामान्येन छाविंशतिप्रकारः। श्रगारधर्मो गृहस्थधर्मः। अनगारधमश्च साधुधर्मः। प्रथमश्चागारधर्मो छादश विधः। दशधा पुनर्हितीयोऽनगारधर्मो नवतीति गाथासमासार्थः॥राव्यासार्थं चाह॥पंचय अणुवयाई गुणवयारंच होंति तिन्नेव॥ सिरकावयाई चउरो, गिहिधम्मो बारस विहो अ ॥ १३ ॥ व्याख्या ॥ पंचाणुव्रतानि स्थूलप्राणातिपातविरत्यादीनि गुणव्रतानि च नवन्ति त्रीण्येव दिग्वतादीनि । शिदापदानि चत्वारि सामायिकादीनि । गृहिधर्मो द्वादश विधस्तु एष एवाणुव्रतादिः । अणुव्रतादिवरूपं चावश्यके चर्चितत्वान्नोक्तमिति गाथार्थः ॥ १३ ॥ साधुधर्ममाह । खंती अ मद्दवजाव, मुत्ती तवसंजमे अबोधवे॥सञ्चं सोचं आकि-चणं च बंज्नं च जश्धम्मो॥१४॥व्याख्या॥दान्तिश्च मार्दवम् आर्जवं मुक्तिः तपःसंयमौ च बोझव्यौ सत्यं शौचमाकिंचन्यं ब्रह्मचर्यं च यतिधर्म इति गाथादरार्थः। नावार्थः पुनर्यथा प्रथमाध्ययने॥१४॥धम्मो एसुवश्को, अबस्स चनविहो न निकेवो।उहेण बबिहबो, चनसहिविहो विनागेणं ॥१५॥व्याख्या॥ धर्म एष उपदिष्टो व्याख्यातः | अधुनात्वर्थावसरस्तत्रेदमाह । अर्थस्य चतुर्विधस्तु निदेपो नामा दिनेदात् । तत्रौघेन सामान्यतः षड् विधोऽर्थ आगमनोवागमव्यतिरिक्तो व्यार्थः । चतुःषष्टिविधो विनागेन विशेषेणेति गाथासमुदायार्थः ॥ १५॥ अवयवार्थं त्वाह ॥ धन्नाणि रयणथावर, उपयचउप्पय तहेव कुविरं च ॥ उहेण विहबो, एसो धीरेहिं पन्नत्तो॥१६॥व्याख्या॥धान्यानि यवादीनि, रत्नं सुवर्णं, स्थावरंनूमिगृहादि, हिपदं गन्त्र्यादि, चतुष्पदं गवादि, तथैव कुप्यं च ताम्रकलशाद्यनेकविधम् । उपेन षडू विधोऽर्थ एषोऽनन्तरोदितः धीरैस्तीर्थकरगणधरैः प्रातः प्ररूपित इतिगाथार्थः ॥१६॥ एनमेव विज्ञागतोऽनिधित्सुराह ॥ चवीसा चवीसा, तिगमुगदसहा अणेगविह एव॥सवेसिं पिश्मेसि,विनागमहयं पवरकामि॥१७॥व्याख्या चतुर्विंशति चतुर्विंशतीति चतुर्विंशतिविधो धान्यार्थो रत्नार्थश्च। त्रिछिदशधेति।त्रिविधः
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org