________________
दशवेकालिके चतुर्थाध्ययनम् ।
१८७
1
ह | पढमे जंते इत्यादि । सूत्रक्रमप्रामाण्यात् प्राणातिपात विरमणं प्रथमम् | दंतेति गुरोरामन्त्रणम् । महाव्रत इति महच्च तद्रूतं च महाव्रतम् । महत्त्वं चास्य श्रावकसंबन्ध्णुव्रत । अत्रान्तरे सप्तचत्वारिंशदधिकप्रत्याख्यानजङ्गकशताधिकारः । तत्रेयं गाथा ॥ सीयालं जंगसयं, पञ्चरकाणंमि जस्स उवलऊं ॥ सो पञ्चरकाण कुसलो, सेसा सवे कुसलाई ॥ २९६ ॥ एनां चासंमोहार्थमुपरिष्टाध्याख्यास्यामः । तस्मिन् महात्रते प्राणातिपाता द्विरमणमिति । प्राणा इन्द्रियादयः तेषामतिपातः प्राणातिपातः । जीवस्य महाडुः खोत्पादनं न तु जीवातिपात एव । तस्मात्प्राणातिपाता द्विरमणम् । विरमणं नाम ज्ञानश्रद्धानपूर्वं सर्वथा निवर्तनम् । जगवतोक्तमिति वाक्यशेषः । यतश्चैवमत उपादेयमेतदिति निश्चित्य सर्वं जदन्त प्राणातिपातं प्रत्याख्यामीति । सर्वमिति निरवशेषम् । नतु परिस्थूरमेव । जदंतेति गुर्वामन्त्रणम् । प्राणातिपातमिति पूर्ववत् । प्रत्याख्यामीति । प्रतिशब्दः प्रतिषेधे, श्राङाजिमुख्ये, ख्या प्रकथने, प्रतीपमनिमुखं ख्यापनं प्राणातिपातस्य करोमि प्रत्याख्यामि । अथवा प्रत्याच संवृतात्मा सांप्रत - मनागतप्रतिषेधस्य दरेणानिधानं करोमीत्यर्थः । अनेन व्रतार्थपरिज्ञाना दिगुणयुक्त उपस्थानाह इत्येतदाह । उक्तं च ॥ पढिए य कहिय अहिगय परिहरउवठावणाजोगोति ॥ कं तीहिं विसुद्धं, परिहरणवएण जेदे ॥ पडपासाउरमादी, दिहंता होंति वयसमारुहणे ॥ जह मलिणाइसु दोसा सुद्धाइसु ऐव मिहइंपीत्यादि ॥ एते सिं लेसुद्दे से सीसहियsयाए वो जन्न । पढियाए सपरिन्नाए दसकालिए बीवणिकाए वा । कहिया अगिया संमं परिरिकऊण परिहरइ । बजीवलियाए मणवयणकाएहिं कयकारा वियाणुमइभेदेण तनुं वाविद्यइ ए अन्नहा इमे य इव पडादी दिहंता । मेलो पडो ए रंगिइ । असोहिए मूलपाए पासार्ज ए किद्यइ । सोहिए कि । वमाहिं सोहिए आउरे श्रोसहं न दिजइ । सोहिए दिजइ । - aar रणे बंधो न किद्यइ । संविए किद्यइ । एवं पढियक हियाईहिं असो-. हिए सीसे वयारोवणं किद्यइ । सोहिए किद्यइ । असोहिए य करणे गुरुणो दोसा साहिया पालणे सिस्सदोसो ति । कयं पसंगेण । यदुक्तम् । सर्वं नदन्त प्राणातिपातं प्रत्याख्यामीति । तदेतद्विशेषेण श्रनिधित्सुराह । सुदुमं वेत्यादि । सेशब्दो मागधदेशीप्रसिद्धः । अथशब्दार्थः । स चोपन्यासे । तद्यथा सूक्ष्मं वा बादरं वा त्रस वा स्थावरं वा । अत्र सूक्ष्मोऽल्पः परिगृह्यते । न तु सूक्ष्मनामकर्मोदयात्सूक्ष्मः । तस्य कायेन व्यापादनासंजवात् । तदेतद्विशेषतोऽनिधित्सुराह । बादरोऽपि स्थूरः । स चैकैको द्विधा । त्रसः स्थावरश्च । सूक्ष्मत्रसः कुन्थ्वादिः । स्थावरो वनस्पत्यादिः । बादरसो गवादिः । बादरः स्थावरः पृथिव्यादिः । एतान् ऐव सयं पाणे अश्वापत्ति प्राकृ
I
प
Jain Education International
For Private Personal Use Only
www.jainelibrary.org