Page Text
________________
१६६ राय धनपतसिंघ बदाउरका जैनागमसंग्रह, नाग तेतालीस-(४३)-मा. बहुधा चैव दृश्यते जलचन्द्रवत् ॥१॥ पृथगजीवनावात् पृथकसत्ता । अङ्गलासंख्येयजागेऽप्यनेकजीवसमाश्रितेत्यर्थः । आह, यद्येवं जीवपिएमरूपा पृथ्वी ततस्तस्यामुच्चारादिकरणेन नियमतस्तदतिपातादहिंसकत्वानुपपत्तेरित्यसंनवी साधुधर्मः । इत्यत्राह । अन्यत्र शस्त्रपरिणतायाः, शस्त्रपरिणतां पृथ्वीं विहायान्या चित्तवत्याख्यातेत्यर्थः । शस्त्रं धावनवल्गनोत्खननादि। एतानि स्वपरव्यापादकत्वात् कर्मवन्ध निमित्तत्वात् शस्त्रमिति ॥ तच्च किंचित्खकायशस्त्रं यथा कृष्णा मुन्नीलादिमृदः शस्त्रम् । एवं गन्धरसस्पशन्नेदेऽपि शस्त्रयोजना कार्या। तथा किंचित्परकायेति परकायशस्त्रम् । यथा पृथ्वी अतेजःप्रनृतयो वा पृथिव्यास्तनयं किंचिदिति किंचिकुनयशस्त्रं नवति यथा कृमा मृउदकस्य पांमुमृदश्च । परस्परं रसगन्धादिनिः यथा कृसमृदा कलुषितमुदकं नवति तदासौ कृष्णमृदकस्य पांमुमृदश्च शस्त्रं नवति । एष तावदागमः । अनुमानमप्यत्र विद्यते । सात्मका विद्युमलवणोपलादयः पृथ्वी विकाराः समानजातीयांकुरोत्पत्त्युपलम्नात् । देवदत्तमांसांकुरवत् । एवमागमोपपत्तियां स्थितं पृथ्वीकायिकानां जीवत्वम् । उक्तं च ॥ आगमश्चोपपत्तिश्र, संपूर्ण दृष्टिलक्षणम् ॥अतीन्डियाणामर्थानां, सनावप्रतिपादने ॥ श्रागमो ह्याप्तवचनम् । एवं सात्मकं जलं नूमिखातस्वानाविकसनवादऽरवत् । सात्मकोऽग्निराहारेण वृद्धिदर्शनाबालकवत् । सात्मकः पवनः अपराप्रेरिततिर्यग्गतिनियमितदिग्गमनानोवत् । सचेतनास्तरवः सर्वत्वगपहरणे मरणार्दनवत । एवं च परिणतायां पृथिव्यामुच्चारादिकरणेऽपि नास्ति तदतिपात इत्यहिंसकत्वोपपत्तेः संजवी साधुधर्मः । एवमापश्चित्तवत्य आख्याताः। तेजश्चित्तवदाख्यातम्। वायुश्चित्तवानाख्यातः। वनस्पतिश्चित्तवानाख्यातः इत्येतदपि अष्टव्यम् ॥
(अर्थ.) हवे, गुणवान् शिष्यने गुरुए पण अवश्य उपदेश करवो, एम सूचवता थका सूत्रकार कहे . तंजहत्ति (तंजहा के०) तयथा एटले ते जेम डे, तेम कहियें बियें. प्रथम षड्जीवनिकायनां नाम कहे . पुढ विकाश्य ति । ( पुढविकाश्या के ) पृथ्वीकायिकाः एटले कछिनस्पर्शलक्षण पृथ्वी काय ते शरीर जेमनुं एवा जीव, (आउकाश्या के०) अप्कायिकाः एटले शीतस्पर्श तथा स्रवणादि ले लदण जेनुं एवं उदक ते डे काय ते शरीर जेमनुं एवा जीव; (तेउकाश्या के०) तेजस्कायिकाः 'एटले ऊष्णस्पर्शलक्षण तेज बे काय ते शरीर जेमनुं एवा जीव, (वाउकाश्या के०) वायुकायिकाः एटले चलनात्मक वायुडे काय ते शरीर जेमनुं एवा जीव; (वणस्सश्काश्या के०) वनस्पतिकायिकाः एटले लतादिलक्षण वनस्पति जे काय ते शरीर जेमनुं एवा जीव, अने (तसकाश्या के०) त्रसकायिकाः एटले त्रसनशील जे काय ते शरीर
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003659 |
| Book Title | Agam 42 Mool 03 Dashvaikalik Sutra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Darbarilal Nyayatirth |
| Publisher | Manikchand Digambar Jain Granthamala Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 728 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik |
| File Size | 29 MB |