________________
२६२ राय धनपतसिंघ बहाउरका जैनागमसंग्रह नाग तेतालीस-(४३)-मा. ते। इति न दोषः। दृष्टं च बादरजव्याणामपि प्रदीपप्रजापरमाएवादीनां तथा परिणामतो नूयसामेकत्रैवावस्थानमिति गाथार्थः । व्याख्यातं द्वितीयमूलघारगाथायां 'परिमाणछारं तव्याख्यानाच्च द्वितीया मूलधारगाथा जीवपदं चेति । सांप्रतं निकायपदं व्याचिख्यासुराह ॥णाम. ठवणसरीरे, गई शिकायबिकाय दविए य ॥ माउगपधवसंगह-नारे तह नावकाए य॥२॥व्याख्या॥नामस्थापने कुले।शरीरकायःशरीरमेव तत्प्रायोग्याणुसंघातात्मकत्वात्। गतिकायो यो जवान्तरगतौ । स च तैजसकामणलदणः। निकायकायः षड्जीवनिकायः । अस्तिकायो धर्मास्तिकायादिः । अव्यकायश्च व्या दिघटादिसमुदायः। मातृकाकायख्यादीनि मातृकादराणि । पर्यायकायो छेधा जीवाजीवनेदेन । जीवपर्यायकायो झानादिसमुदायः । अजीवपर्यायकायो रूपादिसमुदायः । संग्रहकायः संग्रहैकशब्दवाच्य स्त्रिकटुकादिवत् । नारकायः कापोतीवृद्धासु व्याचदयते ॥ एको कार्ड छहा जाउँ, एगो चिह एगो मारि ॥ जीवंतो मएण मारिज, तलव माणव केण हेजणा॥२॥व्याख्या। उदाहरणम्। एगो काहरो तलाए दो घडा पाणियस्त नरेऊण कावोडीए वहछ । सो एगो बाउकायकायो दोसु घडेसु उहा कउँ । त सो काहरो गधंतो परकलि। एगो घडो जग्गो। तम्मि जो आउका सो मर्छ। श्यरम्मिजीवश् । तस्स अनावे सो वि जग्गो। ताहे सो तेण पुवमएण मारिजे ति नमः। अहवा एगो घडो आजक्कायनरिङ ताहे तमाजकार्य उहा काऊण अको ताविले सो मन । अतावि जीवाताहे सो वि तव परिकत्तो तेण मएण जीवंतो मारित्ति । एस जारका गर्छ । नावकायश्चौदायिकादिसमुदायः । श्ह च निकायः काय श्त्यनर्थान्तरमिति कृत्वा काय निदेप श्त्यपृष्ट एवेति गाथार्थः॥श्चंपुण अहिगारो निकायकाएण हो सुन्तं मि ॥ जच्चरिश्रसरिसाण-कित्तणं सेसगाणं पि ॥शताव्याख्या॥अत्र पुनः सूत्र इतिप्रयोगः सूत्र इत्यधिकृताध्ययने। कि मित्याह । अधिकारो निकायकायेन जवति । अधिकारः प्रयोजनं, शेषाणामुपन्यासवैयर्थ्यमाशंक्याह। जच्चरितार्थसदृशानां उच्चरितो निकायः तदर्थतुल्यानां कीर्तनं संशब्दनं शेषाणामपि नामादिकायानां व्युत्पत्तिहेतुत्वात्प्रदेशान्तरोपयोगित्वाचेति गाथार्थः । व्याख्यातं निकायपदम् । उक्तो नाम निष्पन्नो निक्षेपः सांप्रतं सूत्रालापकनिष्पन्नस्यावसरः । इत्यादिचर्चः पूर्ववत्तावद्यावत्सूत्रानुगमेऽस्खलितादिगुणोपेतं सूत्रमुच्चारणीयं तच्चेदम्। सुयं मे इत्यादि। श्रूयते तदिति श्रुतम् प्रतिविशिष्टार्थप्रतिपादनफलं वाग्योगमात्रं जगवता निस्सृष्टमात्मीयश्रवणकोटरप्रविष्टं दायोपशमिकन्नावपरिणामावि वकारणं श्रुतमित्युच्यते । श्रुतमवधृतमवगृहीतमिति पर्यायाः। मयेत्यात्मपरामर्शः। आयुरस्यास्तीत्यायुष्मान् । कः कमेवमाह । सुधर्मा जम्बुस्वामिनमिति । तेनेति जुवननर्तुः परा
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org