Page Text
________________
१५० राय धनपतसिंघ बदाउरका जैनागमसंग्रह नाग तेतालीस-(४३)-मा. नादिप्रसंगादित्यनेन प्रतिज्ञार्थमाह । प्रतिज्ञा पुनरर्थेन्द्रियाणि श्रादेयादानानि विद्यमानादातृकाणि । कुत इत्याह । ग्राह्यग्राहकप्रयोगात् । ग्राह्या रूपादयः। ग्राहकाणीन्द्रियाणि । तेषां प्रयोगः वफलसाधनव्यापारस्तस्मान्न ह्यमीषां कर्मकरणनावः कर्तारमन्तरेण स्वकार्यसाधनप्रयोगः संनवत्यनेनापि हेत्वर्थमाह । हेतुश्चादेयादानरूपत्वादिति । दृष्टान्तमाह । संदंशादादानात् अयस्पिएकादादेयात् अयस्कारादिवबोहकारवहिशेयः। अतिरिक्तो विद्यमान श्रादातेत्यनेनापि दृष्टान्तार्थमाह । दृष्टान्तस्तु संदंशकाय स्पिएमवत् । यस्तु तदनतिरिक्तः।न ततोग्राह्यग्राहकप्रयोगः। यथा देहादिज्य एवेति व्यतिरेकार्थः । व्यतिरेकस्तु यानि विद्यमानादातृकाणि न जवन्ति तान्यादानादेयरूपाण्यपि न नवन्ति । यथा मृतकप्रव्येन्जियादीनीति गाथार्थः । उक्तमादानहारमधुना परिनोगहारमाह ॥ देहो सनोत्ति खलु, नोवत्ता यणाथालं व ॥ अन्नप्पजत्तिगा खलु, जोगा परसु व करणत्ता ॥ २४१ ॥ व्याख्या ॥ देहः सजोक्तकः । खस्विति प्रतिज्ञा । जोग्यत्वादिति हेतुः । उदनादिस्थालवत् । स्थालस्थितौदनवदिति दृष्टान्तः । नोग्यत्वं च देहस्य जीवेन तथा निवसतोपजुज्यमानत्वादित्युक्तं परिजोगहारम् । अधुना योगहारमाह । श्रन्यप्रयोक्तृकाः खलु योगाः। योगाः साधनानि मनःप्रनृतीनि करणानीति प्रतिज्ञार्थः । करणत्वादितिहेतुः । परशुवदिति दृष्टान्तः। नवति च विशेषे पदीकृते सामान्यं हेतुर्यथा अनित्यो वर्णात्मकःशब्दः शब्दत्वान्मेघशब्दवदिति गाथार्थः। उक्तं योगहारं सांप्रतमुपयोगछारमाह। उवउँगा नाजावो, अग्गि व सलकणापरिचागा ॥ सकसाया णाजावो, पद्ययगमणा सुवन्नं व ॥ ४२ ॥ व्याख्या ॥ उपयोगात्साकारानाकारनेद निन्नान्नाजावो जीव इति गम्यते । कुत इत्याह । खलक्षणापरित्यागाउपयोगलक्षणासाधारणात्मीयलक्षणापरित्यागात् । अग्निवद्ययाग्निरोष्ण्या दिखलदणापरित्यागान्नानावस्तथा जीवोऽपीति गाथार्थः। प्रयोगस्तु सन्नात्मा खलदणापरित्यागादग्निवदिति । उक्तमुपयोगहारमधुना कषायहारमाह । सकषायत्वादचेतनविलक्षणासाधारणात्मीयलदणकोधादिपरिणामोपेतत्वादित्यर्थः । नानावो जीवः । कुत इत्याह । पर्यायगमनाक्रोधमानादिपर्यायप्राप्तेः सुवर्णवत्कटकादिपर्यायगमनोपेतसुवर्णवदिति प्रयोगार्थः। प्रयोगस्तु सन्नात्मा पर्यायगमनात्सुवर्णवदिति गाथार्थः । उक्तं कषायद्यारमिदानी लेश्याहारमाह ॥ खेसाढ णाजावो, सुजपरिणमणसजावर्ड य खीरं व ॥ उस्सासा णाजावो, समसप्लावा खउ व नरो ॥ २४३ ॥ व्याख्या ॥ वेश्यातो वेश्यासनावेन नाजावो जीवः किंतु नाव इति । कुत इत्याह । परिणमनखन्नावत्वात्कृष्णादिव्यसाचिव्येन जम्बूखादकादिदृष्टान्तसिझतथाविधपरिणामधर्मत्वात् वीरवदिति
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International
| SR No. | 003659 |
| Book Title | Agam 42 Mool 03 Dashvaikalik Sutra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Darbarilal Nyayatirth |
| Publisher | Manikchand Digambar Jain Granthamala Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 728 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik |
| File Size | 29 MB |