Page Text
________________
२४६ राय धनपतसिंघ बहाउरका जैनागमसंग्रह नाग तेतालीस-(४३)-मा. काश्यपगोत्रेण प्रवेदिता ज्ञाता । न कुतश्चित् आकर्ण्य ज्ञाता किंतु स्वयमेव केवलझानेन प्रकर्षेण विदिता ज्ञाता । पुनः खाख्याता सुष्टु छादशपर्षन्मध्ये श्राख्याता । तथा सुप्रज्ञप्ता यथैव स्वाख्याता तथैव सूक्ष्मपरिहारासेवनेन प्रकर्षेण सम्यग् श्रासेविता इत्यर्थः। तां चैवंचूतां षम्जीवनिका श्रेयो मेमम अध्येतुं श्रेयः पथ्यं हितं पठितुं श्रोतुं नावयितुम् । कुत इत्याह । अध्ययनं धर्मप्रज्ञप्तिः। निमित्तकारणहेतुषु सर्वासां प्रायो द. र्शनमिति वचनात् । हेतौ प्रथमा । अध्ययनत्वात् अध्यात्मानयनाचेतसो विशुद्ध्यापादनं चेतोविशुष्यापादनाच्च श्रेय आत्मनोऽध्येतुमिति । अन्ये व्याचदते । अध्ययनं धर्मप्रज्ञप्तिरिति । पूर्वमुपन्यस्तस्य अध्ययनस्यैव उपादेयतया अनुवादमात्रम्॥१॥
(टीका) श्दानी षड्जीवनिकायाख्यमारज्यते अस्यचायमनिसंबन्धः। श्हानन्तराध्ययने साधुनाधृतिराचारे कार्या नत्वनाचारे अयमेव चात्मसंयमोपाय इत्युक्तम् । श्ह पुनः साचारः षड्जीवनिकायगोचरःप्राय इत्येतफुच्यते। उक्तं च ॥"सु जीवनिकाएसु, जे बुहे संजए सया ॥ से चेव होश विरोए, परमण संजए ॥१॥” इत्यनेनाजिसंबन्धेनायातमिदमध्ययनम् । आह च नाष्यकारः ॥ जीवाहारो जन्नर, आयारो तेणिमं तु आयायं ॥ बजीवणियतयणं, तस्स हिगारा श्मे होति ॥२२२ ॥ व्याख्या ॥ जीवाधारो लण्यत आचारः । तत्परिज्ञानपालनहारेणेति नावः । येनैतदेवं तेनेदमायातमवसरप्राप्तम् । किं तदित्याह । षड्जीवनिकाध्ययनम् । अत्रान्तरे अनुयोगछारोपन्यासावसरः । तथा चाह । तस्य षड्जीवनिकाध्ययनस्यार्थाधिकारा एते जवन्ति वक्ष्यमाणलक्षणा इति गाथार्थः। तानाह ॥ जीवाजीवाहिगमो, चरित्तधम्मो तहेव जयणा य ॥ उवएसो धम्मफलं, बीवणियाश् अहिगारा ॥ २३ ॥ ॥ व्याख्या ॥ जीवाजीवानिगमो जीवाजीवस्वरूपम् । अनिगम्यतेऽस्मिन्नित्यनिगम इति कृत्वा स्वरूपे च सत्य निगम्यत इति नावः । तथा चारित्रधर्मः प्राणातिपातादिनिवृत्तिरूपः । तथैव यतना च पृथिव्या दिष्वारम्नपरिहारयत्नरूपा । तथा उपदेशः यथात्मा न बध्यत इत्यादिविषयः । तथा धर्मफलमनुत्तरज्ञानादि । एते षड्जीवनिकाया अधिकाराः । इति गाथार्थः । अत्रान्तरे गत उपक्रमः। निदेपमधिकृत्याह ॥ बीवणियाए खलु, निकेवो होश नामनिप्फन्नो ॥ एएसिं तिण्डं पि उ, पत्तेयपरूवणं वोठं ॥ २४ ॥ व्याख्या ॥ षड़जीवनिकायाः प्रक्रान्तायाः खस्विति पूरणार्थो निपातः। निक्षेपो नवति नामनिष्पन्नः षड्जीवनिकायिकेत्ययमेव । यत एवमत एतेषां त्रयाणामपि षड्जीवनिकायपदानां प्रत्येकमित्येकमेकं प्रति प्ररूपणां सूत्रानुसारेण वदयेऽनिधास्य इति गाथार्थः । तत्रैकस्यानावे षसामनाव इत्येकप्ररू
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003659 |
| Book Title | Agam 42 Mool 03 Dashvaikalik Sutra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Darbarilal Nyayatirth |
| Publisher | Manikchand Digambar Jain Granthamala Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 728 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik |
| File Size | 29 MB |