________________
राय धनपतसिंघ बादाडुरका जैनागम संग्रह नाग दुसरा.
GG
डुः
॥ टीका सांप्रतं कषायभावे सिधे सति तत्कार्यभूतोऽवश्यं नावी संसारसङ्गाव इत्येतत्प्रतिषेध निषेध द्वारेण प्रतिपादयितुमाह । (एविचारते इत्यादि) चत्वारोऽतागति नेदानरक तिर्यङ्नरामरलक्षणायस्य संसारस्यासौ चतुरंतः संसारएव कांतारोज यैकहेतु त्वात् । सच चतुर्विधोपि न विद्यते पितुं सर्वेषां संसृतिरूपत्वात्कर्मबंधात्मकतया च : खैकहेतुत्वादथवा नारकदेवयोरनुपलच्यमानत्वात्तिर्यङ्मनुष्ययोरेव सुखडुः खोत्क तया तयवस्थानाद्विविधः संसारः पर्यायनयाश्रयणात्त्वनेकविधोऽतश्वातुर्विध्यं न क थंचिद्यतइत्येवं संज्ञां नो निवेशयेदपितु व्यस्ति चतुरंतः संसारइत्येवं संज्ञां निवेशयेत् । यत्तूक्तमेकविधः संसारस्तन्नोपपद्यते यतोऽध्य केण तिर्यङ्मनुष्ययोर्भेदः समुपलभ्यते न चा सावेक विधत्वे संसारस्य घटते । तथा संजवानुमानेन नारकदेवानामप्यस्तित्वाच्युपगमा द्वैविध्यमपि न विद्यते । संजवानुमानंतु पुण्यपापयोः प्रकृष्टफल नुजस्तन्मध्यफलश्रु जां तिर्यङ्मनुष्याणां दर्शनादतः संभाव्यते प्रकृष्टफलनुजोज्यतिषां च प्रत्यक्षेणैव दर्शनाद यतमानानामुपलं एवमपि तदधिष्ठातृनिः कैश्चिद्भवितव्यमित्यनुमानेन गम्यते । ग्रह
रदानादिना च तदस्तित्वानुमानमिति तदस्तित्वेतु प्रकृष्टपुष्यफलनुजश्व प्रकृष्टपा पफलजुग्निरपि नाव्यमित्यतोऽस्ति चातुर्विध्यं । संसारस्य पर्यायनयाश्रयणेतु यदनेकवि धत्वमुच्यते तदयुक्तं । यतः सप्तष्टथिव्याश्रितायपि नारकाः समानजातीयाश्रयणादेकप्र काराएव तथा तिर्थोपि पृथिव्यादयः स्थावरास्तथा द्वित्रिचतुःपंचेंदियाश्च द्विषष्टियोनिल प्रमाणाः सर्वेष्येक विधाएव । तथा मनुष्यायपि कर्मभूमिजाऽकर्मनू मिजांतर दीपक संमूर्बनजात्मक दमनादृत्यैक विधत्वेनैवा श्रितास्तथा देवाद्यपि जवनपतिव्यंतरज्योतिष्क वैमानिकनेदेन निन्नाएक विधत्वेनैव गृहीतास्तदेवं सामान्यविशेषाश्रयणाञ्चातुर्विध्यं संसा रस्य व्यवस्थितं नैकविधत्वं संसारवैचित्र्यदर्शनान्नाप्यनेकविधत्वं सर्वेषां नारकादीनां स्व जात्यनतिक्रमादिति ॥ २३ ॥ २४ ॥
चि सिद्धी सिद्धीवा, ऐवं सन्नं निवेस ॥ अचि सिधी सिद्धीवा, एवं सन्नं निवेस ॥ २५ ॥ चि सिद्धी नियं ठाणं, ऐ वं सन्नं निवेस ॥ चि सिद्धी नियं ठाणं, एवं सन्नं निवेस ॥ २६ ॥
अर्थ - हवे संसारने सङ्गावें सिद्धिनो सद्भाव देखाडे. समस्तकर्मत्यनुं स्थानक सिद्धि जावी. अने तेथकी विपरीत ते प्रसिद्धि जाणवी, ए बेहु नथी, एवी संज्ञा न करे, परंतु सिद्धि पढे, खने प्रसिद्धि पराठे, एवी संज्ञा पोताना चित्तनें विषे स्थापन करे ||२५|| हवे सिद्धिना स्थानकनो सद्भाव कहे. समस्त कर्मक्ष्यलक्षण जे सिद्धि तेनुं, (नियं
Jain Education International
For Private Personal Use Only
www.jainelibrary.org