________________
राय धनपतसिंघ बाहारका जैनागम संग्रह नाग इसरा.
क. ( किरियावा ईणं के० ) एक क्रियावादी, तेना एकसोने एंशी नेदले. ( कि रियावाई के ) बीजा प्रक्रियावादी तेना चोराशी नेदबे ( अन्नायिवाई के० ) त्रीजा अज्ञानवादी, तेना सडसठ नेदबे ( वेश्यवाई के० ) चोथो विनयवादी, ले ना बत्रीश दवे. एम सर्वे मली त्रणोंने त्रेसठ नेदोवे. ( तेवि निवाणमाहंसु के ० ) ते पण सर्व पोत पोताना मतने धनुरागे निर्वाण एटले मोनो मार्ग कहेले. ( तेवि प रिमो मासु के० ) तेपण कर्म थकी मूकाववानो उपाय कहेबे ( तेविलवंतिसा arro) तेपण कलेके यहो श्रावको ! मे जे धर्म प्ररूपीयें ढैयें ते धर्म तमे खादरो ( ते विजवं तिसावइत्तारो के० ) तेपण कहेने के, श्रमे धर्मना संजलावनारा बैयें. ॥ ७९ ॥
॥ दीपिका - मिश्रपपि धर्माधर्मयोरेवांतर्भवतीत्याह । एवमेव संक्षेपेण समनुगम्यमा नाव्याख्यायमानाः सम्यगनुगृह्यमाणायनयोरेव धर्माधर्मपदयोरनुपतंति । उपशांत स्थानं धर्मपक्षः अनुपशांतस्थानमधर्मस्थानं ( तब ति ) तत्रच यत्प्रथमस्थानस्याधर्म पदस्य स्थानं तत्रासूनि त्रीणि त्रिषष्ट्यधिकानि प्रावाडुकशतान्यंत नैवंतीत्येवमाख्यातं पूर्वाचार्यैः । तद्यथा । क्रियावादिनः क्रियावादिनः थज्ञानिकवादिनवैनयिकवादि नः । यत्र षष्ठीबहुवचनेनेदमाह । क्रियावादिनामशीत्युत्तरंशतं १८० यक्रियावादि नां चतुरशीतिः ८४ यज्ञानिकानां सप्तषष्टिः ६७ वैनयिकानां द्वात्रिंशत् ३२ सर्वे मि लिताः ३६३ मौलनेदाः । नेदानयने प्रकारश्चायं । जीवाजीवाश्रवसंवर निर्जरापुण्य पापबंधमोक्षरूपान् नव पदार्थान् विन्यस्य जीवपदार्थस्याधः स्वपरनेदौ स्थाप्यो । तयो रोनित्यानित्यदौ तयोरप्यधः काले १ श्वरा २त्म ३ नियति ४ स्वभाव ५ ने दाः पंच स्थाप्याः । ततएवं नेदाः कार्याः । अस्ति जीवः स्वतोनित्यः कालतः १ य स्तिजीवः स्वतो नित्य ईश्वरतः १ एवमात्मनियतिस्वनावैरपि । एवं पंच नेदानित्यपदेन ल धाः । नित्यपदेनापि पंच । एते दश विकल्पाः स्वतःपदेन लब्धाः । एवं दश विकल्पाः पर तः पदेनापि । जाता विंशतिर्जीवपदेन । एवमजीवाद्यष्टपदैरपि विंशतिर्विशतिः स्युः । नवनिर्विशति निश्वाशीत्यधिकं शतं । एते क्रियावा दिनेदाः । न कस्यचित्पदार्थस्य क्रिया सं
1
वति । उत्पत्त्यनंतरमेव विनाशात् । क्षणिकाः सर्वसंस्काराः स्थिराणां कुतः क्रिया इत्यादि ये वदंति तेऽक्रियावादिनः । तेषां भेदाः ८४ । यथा । पुण्यपापवर्जितजीवाजी वादिपदार्थस्य न्यासः । तस्याधः प्रत्येकं स्वपरभेदौ प्रसत्वादात्मनो नित्यानित्य वि कल्पौ स्तः । कालादीनां पंचानामधस्तात्पष्ठी यदृच्वा स्थाप्या । इह यदृब्बावादिनः स प्य क्रियावादिनएव । ततः प्राक् यदृच्छा नोक्ता । ततएवं नेदाः कार्याः । नास्ति जीवः स्वतः कालतः १ नास्तिजीवः स्वतईश्वरतः २ एवमात्मादिनिरपि । एवं षड्जेदाः स्वतः प
Jain Education International
For Private Personal Use Only
www.jainelibrary.org