Agam 02 Ang 02 Sutrakrutang Sutra

SR No.: 003652
Original Sutra Author: N/A
Author: Shravak Bhimsinh Manek
Publisher: Shravak Bhimsinh Manek
Publication Year: 1880
Total Pages: 1050
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, & Canon
File Size: 42 MB

Page 80

राय धनपतसिंघ बाहाउरका जैनागमसंग्रह नाग उसरा. ए च पृथक्टथकनारकादिनवेषु शरीरेषु चेत्यनेनाऽप्यात्माऽवैतवादिनिरासोऽवसेयः। के पुन स्ते पृथगुपपन्नास्तदाह।जीवाः प्राणिनः सुखःखनोगिनः । अनेन च पंचस्कंधातिरिक्तजीवा नावप्रतिपादकबौक्षमताऽपदेपः कृतोऽष्टव्यः। तथा ते जीवाः पृथक्प्टथक प्रत्येकदेहे व्य वस्थिताः सुखं खं च वेदयंत्यनुनवंति । न वयं प्रतिप्राणिप्रतीतं सुखःखानुन निद् महे । अनेन चाऽकर्तृवादिनोनिरस्तानवंति । अकर्तय विकारिण्यात्मनि सुखःखानुनवा नुपपत्ते रिति नावः। तथैतदस्मानिनोऽपलप्यते । अवेत्यथवा । तेप्राणिनः सुखं दुःखं चानुनवंति विलुप्यते विद्यते स्वायुषः प्रच्याव्यंते स्थानात्स्थानांतरं संक्राम्यंत इत्यर्थः । ततश्चौपपातिकत्वमप्यस्मानिस्तेषां न निषिध्यते इतिश्लोकार्थः॥ १ ॥ तदेवं पंचनूता स्तित्वादिवादिनिरासं कृत्वा यत्तैर्नियतिवादि निराश्रीयते तनोक झ्येन दर्शयितुमाह । (नतंसयमित्यादि) यत् तैः प्राणिनिरनुनूयते सुखं दुःखं स्थान विलोपनं वा न तत्स्वय मात्मना पुरुषकारेण कृतं निष्पादितं फुःखमिति । कारणेकार्योपचारात् । दुःखकारणमेवो तं । अस्य चोपलदणत्वात् सुखाद्यपि ग्राह्य। ततश्चेदमुक्तं नवति । योयं सुखदुःखानुजवः सपुरुषकारकृतकारणजन्यो न नवतीति । तथा कुतोऽन्येन कालेश्वरस्वनावकर्मादिना च क तं नवेत् । णमित्यलंकारे । तथाहि । यदि पुरुषकारकृतं सुखाद्यनुनूयेत ततः सेवकवणि कर्षकादीनां समाने पुरुषकारे सति फलप्राप्तिवैसदृश्यं फलप्राप्तिश्च न न वेत् । कस्यचित्तु से वादिव्यापारानावेपि विशिष्टफलावाप्तिर्दृश्यत इत्यतो न पुरुषकारात्किंचिदासाद्यते किंत हिनियतेरेवेत्येतच्च वितीयश्लोकांतेऽनिधास्यते । नापि कालः कर्ता । तस्यैकरूपत्वाऊग ति फलवैचित्र्यानुपपत्तेः। कारणनेदे हि कार्यनेदोनवति नानेदे । तथा ह्ययमेव हि नेदो नेदहेतुर्वा घटते । यत विरुधर्माध्यासः कारणनेदश्च । तथेश्वरकर्तृकेपि सुखःखे नन वतः। यथाऽसावीश्वरो मूर्तोऽमूर्ती वा । यदि मूर्तस्ततः प्राकृतपुरुषस्येव सर्वकर्तृत्वानावः। अथाऽमूर्तस्तथा सत्याकाशस्येव सुतरां निष्क्रियत्वं । थपिच यद्यसो रागादिमात्रस्ततो ऽस्मदाद्यव्यतिरेका विश्वस्याकतॆव । अथासौ विगतरागस्ततस्तकृतं सुनगनगेश्वरद रिज्ञादिजग दैचित्र्यं न घटां प्रांचति ततोनेश्वरः कर्तेति । तथा स्वनावस्यापि सुखः खादिकर्तृत्वानुपपत्तिः । यतोऽसौ स्वनावः पुरुषानिन्नोऽजिन्नोवा । यदि निनोन पुरुषा श्रिते सुखःखे कर्तुमलं तस्मानिन्नत्वादिति । नाप्यनिन्नोऽनेदे पुरुषएव स्यात्तस्य चाक तृत्वमुक्तमेव । नापि कर्मणः सुखःखं प्रति कर्तृत्वं घटते । यतस्तत्कर्म पुरुषानिन्नमनि नं वा नवेत् । अनिन्नं चेत्पुरुषमात्रतापत्तिः कर्मणस्तत्र चोक्तो दोषः। अथ निन्नं तत्किंस चेतनमचेतनं वा । यदि सचेतनं एकस्मिन् काये चैतन्य च्यापत्तिः । अथाचेतनं तथा सति कुतस्तस्य पाषाणखंडस्येवास्वतंत्रस्य सुखःखोत्पादनंप्रति कर्तृत्वमित्येतच्चोत्तरत्र व्यासेन प्रतिपादयिष्ये इत्यलं प्रसंगेन । तदेवं सुखं सैदिकं सिक्षावपवर्गलाणायां