Agam 02 Ang 02 Sutrakrutang Sutra

SR No.: 003652
Original Sutra Author: N/A
Author: Shravak Bhimsinh Manek
Publisher: Shravak Bhimsinh Manek
Publication Year: 1880
Total Pages: 1050
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, & Canon
File Size: 42 MB

Page 79

४८
द्वितीये सूत्रकृतागे प्रथम श्रुतस्कंधे प्रथमाध्ययनं.
किं । यदिवा दुःखमसैद्धिकं सांसारिकं । अथवा सैडिकमसैद्धिकं च सुखं यथा । स्रक् चंदनांगनाद्युपजोग क्रियासिद्धौ नवं सैद्धिकं । यांतरं सुखमानंदरूपमसैद्धिकं । तथा सैकसैदिकं च दुःखं यथा । कशाताडनांकनादिक्रियासिदौ नवं सैकिं । ज्वरशिरो र्तिशूलादिरूपमंगोड मसैद्धिकं दुःखं । एतङनयमपि सुखं दुःखं च नपुरुषकारकृतं । नचा न्यैः कालादिनिः कृतं वेदयंत्यनुवंति पृथक्जीवाः । कथं तर्हि प्राणिनां सुखं दुःखं च स्यादित्याह । ( संगइयंति ) । सम्यक् स्वपरिणामेन गतिर्यस्याः यदा यत्र यत्सुखदुःखानुन वनं सा संगतिर्नियतिस्तस्यानवं सांगतिकं नियतिकृतमित्यर्थः । इहाऽस्मिन्सुखडुःखा नववादे एकेषां नियतिवादिनामिदमाख्यातं । यक्तं तैः । प्राप्तव्यो नियतिबलाश्रयेण सोऽवश्यं नृणां शुनोऽशुनो वा ॥ नूतानां महति कृतेपि हि प्रयत्ने, नानार्व्य नवति न जाविनोस्ति नाश इति ॥ ३ ॥
"
॥ टीका - नक्तः प्रथमोद्देशकस्तदनु द्वितीयोऽनिधीयते । तस्य चायमनिसंबंधः । इहा नंतरोदेशके स्वसमयपरसमय प्ररूपणाकृता । इहाप्यध्ययनार्थाधिकारत्वात्सैवा निधीय ते । यदि चानंतरोदेशके नूतवादादिमतं प्रदर्श्य तन्निराकरणं कृतं । तदिहापि तदवशिष्ट नियतिवाद्यादिमिय्यादृष्टिमतान्युपदर्य निराक्रियते । अथवा प्रागुद्देश केऽन्यधायि यथा बंधनं बुध्येत तच्च त्रोटयेदिति तदेव च बंधनं नियतिवाद्यनिप्रायेण न विद्यतइति प्रदर्श्यते । तदेवमनेन संबंधेनायातस्यास्योद्देशकस्य चत्वार्यनुयोग द्वाराणि व्यावर्ण्य सूत्रा नुगमेऽस्खलितादिगुणोपेतं सूत्रमुच्चारणीयं । तच्चेदं । (याघाय मित्यादि) यस्य चाऽनंत रपरंपरसूत्रैः संबंधोवक्तव्यस्तत्राऽनंतर सूत्रसंबंधोयं । इहानंतरसूत्रे इदमनिहितं यथा । पंचनूतस्कंधा दिवादिनो मिथ्यात्वोपहतांतरात्मनोऽसयाहा निनिविष्टाः परमार्थाsa बोध विकलाः संतः संसारचक्रवाले व्याधिमृत्युजराकुले वच्चावचानि स्थानानि गवंतो गर्नष्यंत्यन्वेषयति वाऽनंतशइति । तदिहापि नियत्यज्ञा निज्ञानचतुर्विधकर्मोपच यवादिनां तदेव संसारचक्रवालचमणगर्नान्वेषणं प्रतिपाद्यते । परंपरसूत्र संबंधस्तु (बु शेत्यादि) । तेन च सहायं संबंधस्तत्र बुध्येतेत्येतत् प्रतिपादितमिहापि यदाख्यातं नि यतिवादिनिस्तद्बुध्येतेत्येवं मध्यसूत्रैरपि यथासंभवं संबंधो लगनीयइति । तदेवं पूर्वोत्तरसं बंधसंबऽस्यास्य सूत्रस्याऽधुनार्थः प्रतन्यते । पुनः शब्दः पूर्वादिन्यो विशेषं दर्शयति । नियतिवादिनां पुनरेकेषामेतदाख्यातं । यत्र चाविवचितकर्मकायपि कर्मका नवंती तिख्यातेर्धातोर्भावे निष्ठाप्रत्ययस्तद्योंगे कर्तरि षष्ठी । ततश्चायमर्थस्तैर्नियतवादिनिः पुन रिदमाख्यातं तेषामयमाशयइत्यर्थः । तद्यथा । उपपन्नो युक्त्या घटमानकाइत्यनेन च पं चनूततीवत वरीवादिमतमपाकृतं नवति । युक्तिस्तु लेशतः प्राग्दर्शितैव । प्रदर्शयिष्यते
For Private Personal Use Only