________________
६७४ वितीये सूत्रकृतांगे वितीय श्रुतस्कंधे वितीयाध्ययनं. तीति दंडः पापोपादानसंकल्पस्तस्य समादानं ग्रहणं ( संपेहाएत्ति ) संप्रेक्ष्य । तच्चतुर्गति कानामन्यतमस्य नवतीति दर्शयति । (तंजरेत्यादि) तद्यथा नारकादिषु ये चान्ये त थाप्रकारास्त दवर्तिनः सुवर्णवर्णादयः प्राणाः प्राणिनोविज्ञांसोवेदनाझानं तदयं त्यनुनवंति । यदिवा सातासातरूपां वेदनामनुनवंतीत्यत्र चत्वारोनंगाः। तद्यथा । संझि नोवेदनामनुनवंति विदंतिच १ सिधास्तु विदंति नानुनवंति असंझिनोऽनुनवंति न पुनर्विदंति ३ अजीवास्तु न विदंति नाप्यनुनवंतीति । इह पुनः प्रथमतृतीयान्यामधि कारोदितीयचतुर्थाववस्तुनूताविति । तेषांच नारकतिर्यङ्मनुष्यदेवानां तथाविधज्ञानव तामिमानि वक्ष्यमाणलदाणानि त्रयोदशस्थानानि नवंतीत्येवमाख्यातं तीर्थकरगणधरा दिनिरिति । कानि पुनस्तानीति दर्शयितुमाह । (तंजहेत्यादि) तद्यथेत्ययमुदाहरणवा क्योपन्यासार्थः । आत्मार्थाय स्वप्रयोजनकते दंडोऽर्थदंडः पापोपादानं १ तथाऽनर्थदं डइति निष्प्रयोजनमेव सावद्य क्रियानुष्ठानमनर्थदंडः। तथा हिंसनं हिंसा प्राण्युपमर्दरूपा तया सैव वा दंडोहिंसादंडः तथा ऽकस्मादनुपयुक्तस्य दंडो ऽकस्मादंडोऽन्यस्य क्रिययान्यस्य व्यापादनमिति ४ तथा दृष्टविपर्यासोरङ्गमिव सर्पबस्तिया दंडोदृष्टिविपर्यासोऽबुदि डस्तद्यथा लेष्टुकादिबुध्या शराद्यनिघातेन चटकादिव्यापादनं । तथा मृषावादप्रत्ययिकः सच सतानिन्हवासतारोपणः ६ तथा अदत्तस्य परकीयस्यादानं स्वीकरणमदत्तादानं स्तेयं तत्प्रत्ययिकोदंडइति ७ तथाऽत्मन्यध्यध्यात्म तत्र नव अत्थ्यात्मिकोदंडस्तद्यथा नि निमित्तमेव उर्मनाउपहतमनःसंकल्पोहृदयेन हियमाणश्चितासागरावगाढः संतिष्ठते G तथा जात्याद्यष्टमदस्थानोपहतमनाः परावमदर्शी तस्य मानप्रत्ययिकोदंडोनवति ए तथा मित्राणामुपतापेन दोषोमित्रदोषस्तत्प्रत्ययिकोदंडोनवति १० तथा माया पर वंचनबुधिस्तया दंडोमायाप्रत्ययिकः ११ तथा लोनप्रत्ययिकोलोननिमित्तोदंडइति १२ तथा एवं पंचनिः समितिनिः समितस्य तिसृनिर्गुप्तिनिर्गुप्तस्य सर्वोपयुक्तस्ये-प्रत्ययिकः सामान्येन कर्मबंधोनवति । एतच्च त्रयोदशं १३ क्रियास्थानमिति ॥ ४ ॥
पढमे दंम समादाणे अादंफ वत्तिएत्ति आदिङ सेजदा णामए केश पुरिसे आयदेवा पाइहेनंवा आगारवा परिवारदेवा मित्तदेउवा पागदेवा नूतदेवा जकदेवा तं दम तसथावरेहिं पाणेहिं सयमे व णिसिरिंति अमेणविणिसिराति अमंपि णिसिरितं समणुजाण इ एवं खलु तस्स तप्पत्तियं सावर्जति आदिङ पढमे दंमसमादाणे अहादंमवत्तिएत्ति आदिए॥५॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org