________________
राय धनपतसिंघ बाहारका जैनागम संग्रह जाग दुसरा.
६७३
जग्गहजोहे, चन गणण संघला जावे, ॥ १६० ॥ ( नामंतवणेत्यादि ) इयंच गाथा ssure प्रथम स्कंधे द्वितीयाऽध्ययने लोकविजयाख्ये ( जेगुणे से मूलगणे ) इत्यत्र स्थानशब्दस्य सूत्रस्पर्शिक नियुक्तयां प्रबंधेन व्याख्यातेति नेह प्रतन्यते । इह पुनर्यया क्रि यया येन च स्थानेनाधिकारस्तद्दर्शयितुमाह । " समुदालियाणिह त, समं पचत्तेय नावामि ॥ किरियाहिं पुरिस यावा, इएन सद्वेपरिरकेवो ॥ १६१ ॥ ( समुदाणीत्या दि) क्रियाणां मध्ये मुदानिका क्रिया व्याख्याता; तस्याश्च कषायानुगतत्वात् बहवो नेदा यतस्ततस्तासां सामुदानिकानां क्रियाणामिह प्रकारे ( रोउत्ति) अधिकारो व्यापारः सम्यक्प्रयुक्तेच नावस्थाने । तच्चेह विरतिरूपं संयमस्थानं प्रशस्तनाव संधान रूपंच गृह्यते । सम्यक्प्रयुक्तनावस्थानग्रहणसामर्थ्यादर्यापथिका क्रियापि गृह्यते । सामुदा निका क्रियाग्रहणाच्चाप्रशस्तनावस्थानान्यपि गृहीतान्यानिश्च पूर्वोक्तानिः क्रियानिः पूर्वो कान् पुरुषान् तारायातान्प्रावाडकांश्च परीक्षते सर्वानपीति । यथा चैवं तथा स्वतएव सूत्रकारस्तं (जहां से एगश्यामगुस्सानवंतीत्यादि ) तथा प्रावाकपरिक्षायामपि (गायन नगर पंचविप्पज हा निस्कायरियाए समुहिया) इत्यादिना वक्ष्यतीति गतोनिर्युक्त्यनुगमः । सांप्रतं सूत्रानुगमेऽस्खलितादिगुणोपेतं सूत्रमुञ्चारयितव्यं । तच्चेदं । (सुर्यमे छानसं ते मि त्यादि) सुधर्मस्वामी जंबूस्वामिनमुद्दिश्येदमाह । तद्यथा । श्रुतं मयाऽऽयुष्मता जगवतैव माख्यातमिह खलु क्रियास्थानं नामाध्ययनं तस्यचायमर्थः । ( इह खलु संजू हे पंति ) सामान्येन संक्षेपेण समासतो स्थाने नवतः । ये क्रियावंतस्ते सर्वेप्यनयोः स्थानयोरे वमाख्यायंते । तद्यथा धर्मेचैवाधर्मे चैव । इदमुक्तं नवति धर्मस्थानमधर्मस्थानंच । यदिवा धर्मादनपेतं धर्म विपरीतमधर्म । कारणशु-याच कार्यशुद्धिर्भवतीत्याह । उपशांतं यत्त-धर्म स्थानमनुपशांतं वाऽधर्मस्थानं तत्रोपशांते उपशमप्रधाने धर्मस्थाने धर्मस्थानेवा केच न महासत्वाः समासन्नोत्तरशुनादयोवर्तते । परेच तद्विपर्यस्ते विपर्यस्तमतयः संसारा निष्वं गिलोऽधोऽधोगतयो वर्तते । इहच यद्यप्यनादिनवाच्यासादिं दियानुकूलतया प्रायशः पूर्वमधर्मप्रवृत्तोभवति पश्चात्सडुपदेशयोग्याचार्य संसर्गा-धर्मस्थाने प्रवर्तते । तथाप्यन्यर्हि तत्पूर्व धर्मस्थानमुपशमस्थानंच प्रदर्शितं पश्चात्तद्विपर्यस्तमिति ॥ १ ॥ सांप्रतं तु यत्र प्राणिनामनुपदेशः स्वपरप्रवृत्त्यादावेव स्थानं नवति तदधिकृत्याह । ( तइत्या दि) तत्रेति वाक्योपन्यासार्थे । रामिति वाक्यालंकारे । योऽसौ प्रथमानुष्ठेयतया प्रथम स्याधर्मपस्य स्थानस्य विविधोनंगोविनंगो विचारस्तस्यायमर्थइति । इहास्मिन् जगति प्राच्यादिषु दि मध्ये sन्यतरस्यां दिशि संति विद्यते एके केचन मनुष्याः पुरुषास्तेचैवं नू ताजवंतीत्याह । तद्यथा । श्राराद्याताः सर्वदेयधर्मैन्य इत्यार्यास्तद्विपरीताश्चाऽनार्याएके केचन नवंति यावद्दूरूपाः सुरूपाश्चेति । तेषां चाऽऽर्यादीनामिदं वक्ष्यमाणमेतद्रूपं । दंडय
।
૧
Jain Education International
For Private Personal Use Only
www.jainelibrary.org