________________
वितीये सूत्रकृतांगे प्रथमश्रुतस्कंधे प्रथमाध्ययनं. नैनं दहति पावकः॥ नचैनं क्लेदयंत्यापो, नशोषयति मारुतः॥१॥ अजेद्योयमजेद्योय, म विकारी सनच्यते, ॥ नित्यः सर्वगतः स्थाणुरचलो यं सनातनः ॥॥ इत्यादिवचनात् ॥ तथा नोयनप्पकएथसंके० जे असत् एटले अविद्यमान होय ते नपजे नही.केमके अवि यमान पदार्थने विषे करनारनो व्यापार स्फुरे नहीं. जो अबती वस्तु उपजे तो थाकाश कुसुमगई नशृंगादिक पदार्थ पण नपजवानो संनवले. ए कारणे सवेविसबहानावा के० सर्वकालें पण पथिव्यादिक सर्वे पदार्थो नियतिनावमागया के नित्यनावे परिणाम पा म्यावे. ॥ १६ ॥ “यात्मषष्टवादीगतः” एटले यात्म षष्टवादीनुं मत ए प्रमाणे कयुं.
॥ दीपिका-यथाऽत्मषष्ठवादिमतमाह । (संतित्ति ) संति पंच महानूतानि । हाऽस्मिन्संसारे एकेषामात्मषष्ठवादिनां सांख्यानां वैशेषिकाणां चैतदारख्यातं जूतान्या ख्यातानि वा । ते पुनर्वा दिन एवमादुः । यचूतानि आत्मषष्टानि यात्मा षष्ठोयेषांतानि यत्मषष्ठानि । केषांचिक्षादिनामनित्यानि नूतानि यात्मा च न तथा एषामित्याह (याया) यात्मा लोकश्च पृथिव्यादिरूपः शाश्वतोनित्यः ॥ १५ ॥ शाश्वतत्वमेवाह । (उहनत्ति) ते नूतपदार्था यात्मषष्ठा उनयतो निर्हेतुकसहेतुकविनाशाच्यां न विनश्य ति । बौदादिमते घटादिवस्तु हेतुं विनापि क्षणे चणेविनश्यति । वैशेषिकाणां तु लकु टादिहेतुयोगेन घटादीनां विनाशः । तेन विविधेनापि विनाशेन लोकात्मनो विनाश ति तात्पर्यार्थः । यदिवा विरूपाचेतनाचेतनवजावान्न विनश्यत्यात्मा पृथिव्याद्या लो काश्च चेतनस्वनावानविनश्यंतीति न चोत्पद्यते ऽसद विद्यमानं । सर्वे पिनावाः सर्वथा नियतिनावं नित्यत्वमागताः प्राप्ताः ॥१६॥
॥ टीका-सांप्रतमात्मषष्ठवादिमतं पूर्वपदायितुमाह (संतीत्यादि) संति विद्यते पंचमहा नूतानि एथिव्यादीनि हास्मिन्संसारे एकेषां वेदवादिनां सांख्यानां शैवाधिकारिणां च ए तदाख्यातमाख्यातानि च नूतानि तेच वादिन एवमादरेवमाख्यातवंतः। यथा । यात्म षष्ठानि आत्मा षष्ठो येषां तानि यात्मषष्टानि नूतानि विद्युतइति । एतानि चात्मषष्टा नि जूतानि यथा न्येषां वादिनामनित्यानि तथा नामीषामितिदर्शयति । आत्मा लोक श्व दृथिव्यादिरूपः शाश्वतोऽविनाशी । तत्रात्मनः सर्वव्यापित्वादमूर्तत्वाचाकाशस्येव शा श्वतत्वं पथिव्यादीनां च तपाप्रच्युतेर विनश्वरत्वमिति ॥ १५ ॥ शाश्वतत्वमेव नूयः प्र तिपादयितुमाह । (उहणविणस्संतीत्यादि) ते आत्मषष्ठाः पृथिव्यादयः पदार्था उजय तइति नितुकसहेतुकविनाश येन न विनश्यति । यथा बौदानां स्वतएव निर्हेतुको विना शः। तथाच ते ऊचुः। जातिरेव हि नावानां, विनाशे हेतुरिष्यते॥ यो जातश्च न च ध्वस्तो,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org