________________
Այս
द्वितीये सूत्रकृतांगे द्वितीय श्रुतस्कंधे प्रथमाध्ययनं.
ता। अर्थाधिकारः पौंडरीकोपमया स्वसमयगुणव्यवस्थापनं । समवतारेतु यत्र यत्र स मवतरति तत्रतत्र जेशतः समवतारितमेवेति । उपक्रमानंतरं निदेषः सच नाम निष्पन्ने निक्षेपे पौंडरीकमित्यस्याध्ययनस्य नाम तन्निक्षेपार्थ निर्युक्तिरुदाह । " णामंग्वला द विए, खेत्ते कालेय गण संगणे ॥ नावेय हमे खलु, पिरकेवो पुंडरीयस्य " ॥ ३ ॥ ( सामंतवणेत्यादि) पौंडरीकस्य नामस्थापनाव्य क्षेत्रका लग् एाना संस्थापननावात्म कोऽष्टधा निदेषः । तत्र नामस्थापने कुत्वादनादृत्य व्यपगरी कम निधित्सुराह । " जो जीवो नविन खलु, नववति कामो पुंडरीयस्य ॥ सोदवपुंडरी, नावंमि विजा dard " ॥ ४ ॥ ( जोजीवोइत्यादि ) यः कश्चित्प्राणधारणलक्षणोजीवोज विष्यतीति व्यस्तदेव दर्शयति । उत्पतितुकामः समुत्पित्सुस्तथाविधकर्मोदयात्पौंडरीकेषु श्वेतपद्मेषु वनस्पतिकाय विशेषेष्वनंतरनवे नावी सव्यपौमरीकः । खलुशब्दोवाक्यालंकारे । जावपौं मरीकं त्वागमतः । पौंडरीकपदार्थज्ञस्तत्र चोपयुक्तइति । एतदेव इव्यपौंडरीकं विशेषत रं दर्शयितुमाह । “ एगन विएयबा, एय घनिमुहिय नामगोएय । एते तिन देसा, दबंमिय पोंमरीयस्स " ॥ ५ ॥ एकेन नवेन गतेनानंतरनव एव पौंडरी के पूत्पत्स्यते स एक विकस्तथा तदासन्नतरः पौंडरीकेषु बदायुष्कस्ततोप्यासन्न तमोनिमुखनामगोत्रोऽ नंतरसमयेषु यः पौंडरीकेषूत्पद्यते । धनंतरोक्तास्ते त्रयोदेश विशेषाइव्यपौंरीकेऽवगंत व्याइति । नूतस्य नाविनोवा नावस्य हि कारणं तु यलोके । तद्द्रव्यं तत्त्वज्ञैः सचेतना चेतनं कथितमिति वचनात् । इहच पुंडरीककंडरीकयोत्रोर्महाराज पुत्रयोः सदसदनुष्ठा नपरायणतया शोजनत्वमवगम्य तडुपमयाऽन्यदपि योजनं तत्पौंडरीकमितरन्तु कंमकमि ति । तत्र च नरकवर्जासु तिसृष्वपि गतिषु ये शोजनाः पदार्थास्ते पौमरीकाः शेषास्तु कांमरीकाइत्येतत्प्रतिपादयन्नाह । " तेरिया मगुस्सा, देवगणा चेव होंति जेय व रा ॥ ते होंति पुंमरीया, सेसा पुरा कंमरीया " ॥ ६ ॥ ( ते रिडिया इत्यादि ) कंठ्या तत्र तिर्यक् प्रधानस्य पमरीकत्वप्रतिपादनार्थमाह । " जलयर थलयर खयरा, जे पवराचेव होंति कंताय । जे वसनावमणुमया, ते होंति पुंमरीया " ॥ ७ ॥ जलचरेषु मत्स्य करिमकरादयः स्थलचरेषु सिंहादयोबलवर्णरूपादिगुणयुक्ता नरः परिसर्पे मलिफणि नोज परिसर्पेषु नकुलादयः खचरेषु हंसमयूरादयः इत्येवमन्येपि स्वनावेन प्रकृत्या लो कानुमतास्ते च पौंरीकाइव प्रधानाजवंति । मनुष्यगतौ प्रधानाविष्करणायाह । अ रिहंत चक्कवत्ती जारएणविजाहरा दसाराय ॥ जे खन्ने इतिमंता, तेन्होंति पोंमरीया ॥ ८ ॥ सर्वातिशायिनीं पूजामईतीत्यर्हतः । ते निरुपमरूपादिगुणोपेतास्तथा चक्रव तिनः पद्रखंडन र तेश्वरास्तथाचार श्रमणाबहुविधैश्वर्यनूतलब्धिकलापोपेतामहातपस्विनस्त या विद्याधरा वैताढ्य पुराधिपतयस्तथा दाशाहीहरिवंशकुलोद्रवाः । यस्य चोपलक्षणार्थ
1
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org