________________
राय धनपतसिंघ बाहाउरका जैनागम संग्रह नाग उसरा. ५३५ तच्चादानपदेनादावादीयते इत्यादानं तच्च ग्रहणमित्युच्यते । तत्रादानग्रहणयोनिदेपार्थ नियुक्तिकदाह । (आदाणेइत्यादि ) आदीयते कार्यार्थिना तदित्यादानं । कर्मणिन्युट प्र त्ययः करणेवा । दीयते गृह्यते स्वीक्रियते विवदितमनेनेतिं कृत्वा आदानं च पर्यायतोय हणमित्युच्यते ॥ तत आदानग्रहणयोनिदेपोजवति होचतुष्कौ । तद्यथा। नामादानं स्थापनादानं इव्यादानं नावादानंच । तत्र नामस्थापने कुले। व्यादानं चित्तं यस्मानौ किकैः परित्यक्तान्यकर्तव्यैर्महता क्लेशेन तदादीयते तेन वाऽपरंक्षिपदचतुष्पदादिकमादी यतइति कृत्वा । नावादानंतु विधा प्रशस्तमप्रशस्तं क्रोधाद्युदयमिय्यात्वाविरत्यादिकं वा । प्रशस्तं तूत्तरोत्तरगुणश्रेण्या विगुहाध्यवसायकंडकोपाख्यानं सम्यक् ज्ञानादिकं वेत्येतदर्थप्र तिपादनपरमेतदेव चाध्ययनं इष्टव्यमित्येवं ग्रहणेपि नामादिकश्चतुर्धा निदेपोइष्टव्यः । नावार्थोप्यादानपदस्येव इष्टव्यस्तत्पर्यायत्वादस्येति । एतच्च ग्रहणं नैगमसंग्रहव्यवहा रर्जुसूत्रार्थनयानिप्रायेणादानपदेन सहालोच्यमानं शक्रंशादिवदेकार्थमनिन्नार्थ नवेत् शब्द समनिरूढेनूतशब्दनयानिप्रायेण च नानार्थ नवेत् । इहतु प्रकृतं प्रस्तावादाने यादान विषये आदानपदमाश्रित्यास्यानिधानमाकार्यादानीयं वा झानादिकमाश्रित्य नाम कृतमि ति आदानीयानिधानस्यान्यथा वा प्रवृत्ति निमित्तमाह । “अं पढमस्संतिमए, बितियस्त
तह वेऊयादिमि ॥ एतेणादाणिकं, एसो अनोवि पजान" ॥ ३५ ॥ (जंपढमस्से त्यादि ) यत्पदं प्रथमश्लोकस्य तदर्धस्य चांते पर्यते तदेव पदं शब्दतार्थतनजयतश्च दि तीयश्लोकस्यादौ तदर्धस्य वादो नवत्येतेन प्रकारेणाद्यपदसशत्वेनादानीयं नवत्येष आदानीयानिधानप्रवृत्तेः पर्यायोऽन्योवा विशिष्टानाद्यादानीयोपादानादिति । केचित्तु पु नरस्याध्ययनस्यांता दिपदयोः संकलनात्संकलिकेति नाम कुर्वते । तस्यायपि नामादिक चतुर्धानिदेपो विधेयः । तत्रापि इव्यसंकलिका निगडादौ नावसंकलनातूत्तरोत्तर विशि ष्टावसायसंकलनमिदमेव वा ऽध्ययनमाद्यंतपदयोः संकलनादिति । येषामादानपदेनानि धानं तन्मतेनादौ यत्पदं तदादानपदमतथादेर्निदेपं कर्तुकामयाह । “ गामादी ग्व गादी, दवादी चेव होंति नावादी ॥ तं दवादी पुण दवस्त जो सनावो सएचणे ३६ (णामादी इत्यादि ) यादेर्नामादिकश्चतुर्धा निक्षेपः । नामस्थापने सुगमत्वादनाहत्य इव्यादि दर्शयति । व्यादिः पुनईव्यस्य परमाएवादेर्यः स्वनावः परिणति विशेषः स्वके स्थाने स्वकीये पर्याये प्रथममादौ नवति सव्या दिव्यस्य दध्यादेर्यबाद्यः परिणतिविशे पः दीरस्य विनाशकालसमकालीनएवमन्यस्यापि परमाएवादेईव्यस्य योयः परिणतिवि शेषः प्रथममुत्पद्यते ससर्वोपिशव्या दिर्नवति । ननुच कथं वीर विनाशसमयएव दध्य त्पादः । तथाहि । उत्पाद विनाशौ नावानावरूपी वस्तुधौं वर्तते । न च धर्मोधर्मिण मंतरेण नवितुमर्हत्यतएकस्मिन्नेव णे तमिणोर्द घिदीरयोः सत्तामाप्नोत्येतच्च दृष्टेष्ट
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org