Agam 02 Ang 02 Sutrakrutang Sutra

SR No.: 003652
Original Sutra Author: N/A
Author: Shravak Bhimsinh Manek
Publisher: Shravak Bhimsinh Manek
Publication Year: 1880
Total Pages: 1050
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, & Canon
File Size: 42 MB

Page 55

वितीयसूत्रकृतांगेप्रथमश्रुतस्कंधेप्रथमाध्ययनं. यञ्चोक्तं प्राक् न पृथिव्यादिव्यतिरिक्त आत्माऽस्ति तग्राहकप्रमाणानावात् । प्रमाणं चा त्र प्रत्यमेवैकमित्यादि तत्र प्रतिविधीयते । यत्तावउक्तं प्रत्यमेवैकं प्रमाणं नानुमानादि कमित्येतदनुपासितगुरोर्वचः । तथाहि । अर्था विसंवादकं प्रमाणमित्युच्युते प्रत्यदस्य च प्रामाण्यमेव व्यवस्थाप्यते । कश्चित्प्रत्यदव्यक्तीर्धर्मित्वेनोपादाय प्रमाणयति । प्रमाण मेता अर्थाऽविसंवादकत्वादनुनतप्रत्यव्यक्तिवत् । नच तानिरेव प्रत्यक्षव्यक्तिनिः स्वसं विदितानिः परंव्यवहारयितुमयमीशस्तासां स्वसन्निविष्टत्वान्मूकत्वाच्च । प्रत्यद स्य नानुमानं प्रमाणमित्यनुमानेनैवानुमान निरासं कुर्वश्चार्वाकः कथं नोन्मत्तः स्या देवं ह्यसौ तदप्रामाण्यं प्रतिपादयेत् । यथा नानुमानं प्रमाणं विसंवादकत्वादनुनूतानु मानव्यक्तिव दित्येतच्चानुमानमथपरप्रसिध्यैतडुच्यते । तदप्ययुक्तं । यतस्तत्परप्रसिक्षम नुमानं नवतःप्रमाणमप्रमाणं वा।प्रमाणं चेत्कथमनुमानमप्रमाणमित्युच्यते । अथाप्र माणं कथमप्रमाणेन सता तेन परःप्रत्याज्यते । परेण तस्य प्रामाण्येनान्यपगतत्वादिति चेत्तदप्यसांप्रतं । यदिनाम परो मौढ्यादप्रमाणमेव प्रमाणमित्यवध्यस्यति । किं नवताs तिनिपुणेनापि तेनैवाऽसौ प्रतिपाद्यते । यो ह्यन्यो गुडमेव विषमपि मन्यते किं तस्य मा रयितुकामेनापि बुद्धिमता गुडएव दीयते । तदेवं प्रत्यवानुमानयोः प्रामाण्याप्रामा एये व्यवस्थापयतो नवतोऽनिबतोपि बलादायातमनुमानस्य प्रामाण्यं । तथा स्वर्गापवर्गदे वतादेःप्रतिषेधं कुर्वन नवान् केन प्रमाणेन करोति न तावत्प्रत्यदेण प्रतिषेधं कर्तुं पार्यते। यतस्तत्प्रत्यहं प्रवर्तमानं वा तनिषेधं विदध्यान्निवर्तमानं वा । न तावत्प्रवर्तमानं तस्या ऽनावविषयत्वविरोधात् । नापि निवर्तमानं । यतस्तच नास्ति तेन च प्रतिपत्तिरित्यसं गतं । तथाहि । व्यापकविनिवृत्ती व्याप्यस्यापि निवृत्तिरिष्यते ॥ न चार्वाकदर्शितप्रत्यदे ए समस्तवस्तुव्याप्तिः संनाव्यते। तत्कथं प्रत्यदविनिवृत्तौ पदार्थव्यावृत्तिरिति । तदेवं स्व र्गादेः प्रतिषेधं कुर्वता चार्वाकेणाऽवश्यं प्रमाणांतरमन्युपगतं । तथाऽन्यानिप्रायवि झानान्युपगमादत्र स्पष्टमेव प्रमाणांतरमन्युपगतं । अन्यथा कथं परावबोधाय शा स्त्रप्रणयनमकारि चार्वाकेणेत्यलमतिप्रसंगेन । तदेवं प्रत्यदादन्यमपि प्रमाणमस्ति तेनात्मा सेत्स्यति नस्तदिति चेउच्यते । अस्त्यात्मा । असाधारणतगणोपल ब्धेश्चकुरिंडियवत् यिं हि न साक्षाउपलन्यते । स्पर्शनादीडियाऽसाधारणरूप विज्ञानोत्पादनशक्त मीयते । तथात्मापि दृथिव्याद्यसाधारणगुणोपलब्धेरस्तीत्य नुमीयते । चैतन्यं स्यासाधारणगुणश्त्येतत्टथिव्यादिजूतसमुदाये चैतन्यस्य निराक तत्वादवसेयं । तथास्त्यात्मा समस्डियोपलब्धार्थसंकलनाप्रत्ययसनावात् । पंचगवाक्षा न्यनन्योपलब्धार्थसंकलना विधाय्येकदेवदत्तवत् । तथाऽत्माऽर्थइष्टा नेडियाणि । तहिंग मे हि तउपलब्धार्थस्मरणात् । गवाहोपरमेऽपि तद्वारोपलब्धार्थस्मर्तृदेवदत्तवत्। तथार्था