________________
५७ वितीये सूत्रकृतांगे प्रथम श्रुतस्कंधे चतुर्दशमध्ययनं. यातनास्थाने प्राणिनोविषयासक्तावेदनामनुनवंतीत्येवं विज्ञान पंहितोधर्मदेशनानिको गृहीत्वा परानिप्रायं सम्यगवगम्य पर्षदं त्रसस्थावरेज्योहितं धर्ममावि वयेत् ॥ २१ ॥ पूजासत्कारादिनिरपेकेण च सर्वमेव तपश्चरणादिकं विधेयं विशेषतोऽधर्मदेशनेत्येतदनि प्रायवानाह । (नपूयणंचेत्यादि ) साधुर्देशनां विदधानोन पूजनं वस्त्रपात्रादिलानरूप मनिकांदेनापि श्लोकं श्लाघां कीर्तिमात्मप्रशंसां कामयेदनिलषेत्तथा श्रोतुर्य प्रियं राज कथाविकथादिकं बलितकथादिकं च तथाऽप्रियं च तत्समाश्रितदेवताविशेषनिंदादिकं न कथयेदरक्तष्टितया श्रोतुरनिप्रायमनिसमीक्ष्य यथावस्थितं कथयेत् । उपसंहारमाह। सर्वानर्थान् पूजासत्कारलानानिप्रायेण स्वकतान् परदूषणतया च परकतान् वर्जयन् परिहरन् कथयेदनाकुलः सूत्रार्थादनुत्तरन्नकषायोनिटुर्नवेदिति ॥ १२ ॥ सर्वाध्ययनोप संहारार्थमाह । (थाहत्तहीयमित्यादि) यथातथानावोयाथातथ्यं धर्ममार्गसमवरणा ख्याध्ययनत्रयोक्तार्थ तत्त्वं सूत्रानुगतं सम्यक्त्वं चारित्रं वा तत्प्रेक्ष्यमाणः पर्यालोचय न सूत्रार्थ सदनुष्ठानतोन्यसन सर्वेषु स्थावरजंगमेषु सूक्ष्मबादरनेदनिन्नेषु पृथिवीकाया दिषु दंडयंते प्राणिनोयेन सदंमः प्राणव्यपरोपण विधिस्तनिधाय परित्यज्य प्राणात्ययेपि याथातथ्यं धर्म नोनंघयेदिति । एतदेव दर्शयति । जीवितमसंयमजीवितं दीर्घायुष्कं वा स्थावरजंगमजंतुदंडेन नानिकांही स्यात् परीषहपराजितोवेदनासमुद्घातहतोवा त वेदनामसहमानोजलानलसंपातापादितजंतूपमर्दैन नापि मरणानिकांक्षी स्यात् । तदेवं याथातथ्यमुत्प्रेक्ष्यमाणः सर्वेषु प्राणिपरतदंमोपजीवितमरणानपेदी संयमानुष्ठानं चरे उद्युक्तविहारी नवेन्मेधावी मर्यादाव्यवस्थितोविदितवेद्योवा वलयेन मायारूपेण मोह नीयकर्मणा वा विविध प्रकर्षेण मुक्तो विप्रमुक्तइति । इतिपरिसमाप्त्यर्थे । ब्रवीमीति पूर्व वत् ॥ २३ ॥ समाप्तं च याथातथ्यं त्रयोदशमध्ययनमिति॥
हवे ग्रंथ परित्याग नामा चौदमो अध्ययन कहेले. तेरमा अध्ययनमां यथा सत्य पणो कह्यो ते यथा सत्य पणो तो बाह्यान्यंतररूप विविध परिग्रहना त्याग विना न थाय माटे या चौदमा अध्ययनमां ग्रंथ परित्याग पणो कहे.
गंथं विहाय इह सिरकमाणो, नहाय सुबंनचेरं वसेजा ॥ ग्वा यकारी विणयं सुसिके, जे बेय विप्पमायं न कुजा ॥१॥ज हा दियापोतमपत्तजातं, सावासगा पवित्रं मन्नमाणं ॥ तमंचाश्यं तरुणमपत्तजातं, ढंकाइ अवत्तगम हरेजा ॥२॥ अर्थ-(गंयं के०) धनधान्य हिरण्यादिक बाह्य ग्रंथ अने क्रोधादिक अन्यंतर ग्रंथ ए विविध ग्रंथने ( विहाय के० ) त्यागोने (इह के०)या प्रवचनने विषे ( सिरक
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org