________________
राय धनपतसिंघ बादाउरका जैनागम संग्रह नाग उसरा. ४ धिकारः । यदि वा जावतथ्यं प्रशस्ताप्रशस्तनेदाविधा । तदिह प्रशस्तेनाधिकारं दर्शयितु माह । “जह सुत्तं तह अनो, चरणं चारो तहत्ति गायत्वं ॥ संतंमिय पसंसाए, यस तीपगयं उगुंडाए " ॥ २६ ॥ (जहसुत्तमित्यादि ) यथा येनप्रकारेण यथापत्त्या सूत्रं व्यवस्थितं तथा तेनैव प्रकारेणार्थोव्याख्येयोनुष्ठेयश्च । एतदर्शयति । चरणमाचरण मनुष्टातव्यं । यदिवा सिमांतसूत्रस्य चारित्रमेवाचरणमतोयथासूत्रं तथा चारित्रमेतदेव चानुष्ठेयमेतच याथातथ्यमिति ज्ञातव्यं । पूर्वार्धस्यैव नावार्थ गाथापश्चार्धन दर्शयितु माह । यस्तुजातं प्ररुतं प्रस्तुतं यथार्थमधिकृत्य सूत्रमकारि तस्मिन्नर्थे सति विद्यमा ने यथावक्ष्याख्यायमाने संसारोत्तारणकारणत्वेन प्रशस्यमाने वा याथातथ्यमिति न वति विवक्षिते त्वर्थ सत्य विद्यमाने संसारकारणत्वेन वा जुगुप्सायां सत्यां सम्यगनुष्ठी यमाने वा याथातथ्यं न नवति । इदमुक्तं नवति । यदि यथासूत्रं येन प्रकारेण व्यव स्थितं तथैवार्थोयदि नवति व्याख्यायते ऽनुष्ठीयते च संसारनिस्तरणसमर्थश्च नवति त तोयाथातथ्यमिति नवति । यसति त्वर्थे क्रियमाणे संसारकारणत्वेन जुगुप्सिते वा न वति याथातथ्यमिति गाथातात्पर्यार्थः । एतदेव दृष्टांतगर्न दर्शयितुमाह । “थायरियप रंपर्येण बागयं जोन बेयबुझीए ॥ कोवे बेयवाई जमालिनासंचणासिहत्तित्ति ॥२७॥ (थायरिएइत्यादि) आचार्याः सुधर्मस्वामिजंबुनामप्रनवार्यरदिताद्यास्तेषां प्रणालिका पारंपर्य तेनागतं यक्ष्याख्यानं सूत्रानिप्रायस्तद्यथा व्यवहारतयानिप्रायेण क्रियमाणमपि कृतं नवति । यस्तु कुतर्कदध्मातमानसोमिथ्यात्वोपहतदृष्टिकया बेकबुध्या निपुणबुत्ध्या कुशाग्रशेमुषीकोहमिति मत्वा कोपयति दूषयति अन्यथा तमर्थ सर्वज्ञप्रणीतमपि व्या चष्टे कृतं कतमित्येवं ब्रूयात् । वक्तिच नहि मृत्पिंरक्रियाकालएव घटोनिष्पद्यते कर्मगुण व्यपदेशानामुपलब्धेः । सएव डेकवादी निपुणोदमित्येवं वादी पंडितानिमानी जमालि ना समोजमालिनिन्दववत् सर्वज्ञमतविकोपकोविनंयत्यरहघट्टघटीयंत्रन्यायेन संसारचक्र वाले बंत्रमिष्यतीति । नचासौ जानाति वराकोयथायं लोकोघटार्थाः क्रियामृत्खननाद्याघट एवोपचरति तासांच क्रियाणां क्रियाकाल निष्ठाकालयोरेककालत्वात क्रियमाणमेव कृतं नव ति। दृश्यते चायं व्यवहारोलोके। तद्यथा ।यद्यैव देवदत्ते निर्गते कान्यकुब्ज देवदत्तोगतति व्यपदेशस्तथा दारुणि विद्यमाने प्रस्थकोयं व्यपदेशइत्यादि।सांप्रतमन्यथावादिनोऽपायदर्श नारेणोपदेशं दातुकामबाह । ए करेति रकमोरकं, नऊममाणोवि संजमतवेसु॥ तम्हाअत्तुक्करिसो वक्षबो जतिजणेणं ॥ २७ ॥ (गकरेइत्यादि) योहि उहीतविद्या लवदध्मातः सर्वज्ञवचनैकदेशमप्यन्यथा व्याचष्टे सएवंनूतः सत्संयमतपस्तउद्यम कु वाणोशारीरिकमानसानां कुःखानामसातोदयजनितानां मोदं विनाशं न करोत्यात्मग वधिमातमानसोपि यतएवं तस्मादात्मोत्कर्षोऽहमेव सिमांतार्थवेदी नापरः कश्चिन्मत्तु
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org