Agam 02 Ang 02 Sutrakrutang Sutra

SR No.: 003652
Original Sutra Author: N/A
Author: Shravak Bhimsinh Manek
Publisher: Shravak Bhimsinh Manek
Publication Year: 1880
Total Pages: 1050
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, & Canon
File Size: 42 MB

Page 509

रायधनपत सिंघ बादाडुरका जैनागम संग्रह नाग दुसरा. მეს प्यनुमानस्याप्रामाण्यमिति । प्रसिद्धसाधर्म्यात्साध्यसाधनमुपमानं । यथा गौर्गवयस्तथा ऽच संज्ञासंज्ञिसंबंधप्रतिपत्तिरुपमानार्थोऽत्रापि सिद्धायामन्यथानुपपत्तावनुमानलक्षण त्वेन तत्रैवात्प्रमाणत्वमनुपपन्नमेव । यथ नास्त्यनुपपत्तिस्ततोव्य निचाराद प्रमाणतोपमानस्य । शाब्दमपि न सर्व प्रमाणं किंतर्ह्याप्तिप्रणीतस्यैवागमस्य प्रामाण्यान्न चाहे यतिरेकेणा परस्याप्तता युक्तियुक्तेत्येतच्चान्यत्र निर्दोडितमिति । किंच सर्वमप्येत स्प्रमाणमात्मनोज्ञानं । ज्ञानं चात्मनोगुणः पृथक्पदार्थतयान्युपगंतुं न युक्तोरूपरसादी नामपि पृथकपदार्थतापत्तेः । अथ प्रमेयग्रहणेनेंड्रियार्थतया तेप्याश्रिताः सत्यमाश्रिता नतु युक्तियुक्ताः । तथाहि । इव्यव्यतिरेकेण तेषामनावात्तद्ग्रहणेच तेषामपि ग्रहणं सिद्धमेवेति न युक्तं पृथगुपादानं । प्रमेयं त्वात्मशरीरेंड्रियार्थबुद्धिमनःप्र प्रवृत्तिदोषप्रेत्यना वफलडुःखापवर्गाः । तत्रात्मा सर्वस्य इष्टोपनोक्ता चेवादेषप्रयत्न सुखदुःखज्ञानानुमेयः । सच जीवपदार्थतया गृहीतएवाऽस्मानिरिति । शरीरं तु तस्य जोगायतनं जोगायतनानी प्रियाणि नोक्तव्या इंड्रियार्थाः । एतदपि शरीरादिकं जीवाजीवग्रहणेनोक्तमस्मानिरिति । उपयोगोबुद्धिरित्येतच्चज्ञान विशेषः । सच जीवगुणतया जीवोपादानतयोपात्तएव । सर्व विषयमंतःकरणं युगपज्ज्ञानानुत्पत्तिर्लिगं मनस्तदपि इव्यमनःपौजलिकमजीवग्रहणेन गृहीतं नावमनस्त्वात्मगुणत्वाजीव ग्रहणेने ति । यात्मनः सुखदुःख संवेदनानां निवर्तनका रणं प्रवृत्तिः सापि पृथकपदार्थतया नान्युपगंतुं युक्ता । तथाहि । प्रवृत्तिरित्यात्मेडा सा चात्मगुणएवात्माऽनिप्रायतया ज्ञानविशेषत्वादात्मानं दूषयतीति दोषः । तद्यथा । अ स्यात्मनो नवेदं शरीरमपूर्वमनादित्वादस्य नाप्यनुत्तरत्वात्संततेरिति । योयमात्मनोध्यवसा यः सदोषोरागद्वेष मोहादिकोवा दोषः । प्रयमपि दोषोजी वा निप्रायतया तदंतर्भावीति न पृथग्वाच्यः । प्रेत्यनावः परलोकसङ्गावोयमपि ससाधनोजीवाजीवग्रहणेनोपात्तः । फलमपि सुखः खोपजोगात्मकं तदपि जीवगुणे एवांतर्भवतीति न पृथगुपदेष्टव्यमिति । दुःखमित्येतदपि विविधबाधनायोगरूपमिति फलादतिरिच्यते । जन्ममरणप्रबंधोच्छेदरूप तया सर्वडुःखप्रहाणलक्षणोमोहः सचास्मानिरुपात्तएवेति । किमित्यनवधारणात्मकः प्रत्ययः संशयोऽसावपि निर्णयज्ञानवदात्मगुणएवेति । येन प्रत्युक्तः प्रवर्तते तत्प्रयोजनं तदपीठाविशेषणत्वादात्मगुणएव । प्रविप्रतिपत्तिविषयापन्नोऽर्थोदृष्टांतोऽसावपि जीवा जीवयोरन्यतरः। नचैतावतास्य पृथकपदार्थता युक्ताऽतिप्रसंगादवयवग्रहणेन च तस्योत्त
I
ग्रहणादिति । सिद्धांतश्चतुर्विधः । तद्यथा । सर्व तंत्राविरुद्धस्तंत्रेऽधिकृतार्थः सर्वतंत्र सिद्धांतः । यथा स्पर्शनादीनीं प्रियाणि स्पर्शादय इंडियार्थाः प्रमाणैः प्रमेयस्य ग्रहणमि ति समानं । तंत्र सिद्धः परतंत्रासिद्धः प्रतितंत्र सिद्धांतोयथा सांख्यानां नाऽसतयात्मला नोनच सतः सर्वथा विनाशइति । तथा चोक्तं । नासतोजायते जावोनानावोजायते सत
For Private Personal Use Only