________________
४६४ तीये सूत्रकृतांगे प्रथम श्रुतस्कंधै बादशमध्ययनं. मित्तमधीत्य लोकेऽतीतानागतानि वस्तूनि जानंति । नच शून्यादिष्वेतद्घटते तस्मादप्रमा एकमेव तैरुच्यते ॥ ए॥ परानिप्रायमाह । ( के निमित्तेत्यादि ) बांदसवानिंगव्यत्ययः । कानिचिन्निमित्तानि तथ्यानि सत्यानि नवंति । केषांचित्तु निमित्तानां निमित्तवेदिनां वा तन्निमित्तानं विपर्यासं व्यत्ययमेति । थाहतानामपि निमित्तव्यनिचारोदृश्यते किं पुन स्तीथिकानां । तदेवं निमित्ते व्यभिचारमुपलन्यतेऽक्रियावादिनोविद्यासनावं विद्यामन धीयानाः (आहंसुविजापलिमोरकमेव ) विद्यायाः श्रुतस्य व्यनिचारेण तस्य परिमोदं परित्यागमादुः । अथवा क्रियायाअनावाविद्यया ज्ञानेनैव मोदं कर्मक्ष्यरूपमादुरिति । कचिच्चरमपादस्यैवं पानः। (जाणासुनोगंसिवयंतिमंदत्ति) विद्यामनधीत्यैव स्वयमेव लोके जावान् वयं जानीमति मंदाजडावदंति । मंदत्वं कथमिति चेडच्यते । सम्यग्विलो कितस्य निमित्तस्य नास्ति व्यनिचारः। यत्रापि दृश्यते व्यनिचारः सोप्यझातताहग न्यनिमित्तसनावात् । यया किल बुदः स्व शिष्यानाकार्यनक्तवान् । बादशवार्षिकमत्र 5 निदं नावि । यूयं देशांतरं गलत । तेच गवंतस्तेनेव निषिक्षाः। मागत यूयं शहाद्यैव पुण्यवान् महासत्त्वः संजातस्तत्प्रनावात्सुनिदं नविष्यतीति । तदेवमन्यनिमित्तसन्नावा त्रकय चिन्निमित्तव्य निचारइति ॥ १० ॥
॥ टीका-तदाह । ( संवत्सरमित्यादि ) सांवत्सरमिति ज्योतिषं । स्वप्नप्रतिपादको ग्रंथः स्वप्नस्तमधीत्य । लक्षणं श्रीवत्सादिकं । च शब्दादातरबाह्यनेदनिन्नं निमित्तं वाक्प्रश स्तशकुनादिकं । देहे नवं देहं मषकतिलकादि । नत्पाते नवमौत्पातिकमुल्कापातदिग्दाहनि
तनूमिकंपादिकं । तथाष्टांगंच निमित्तमधीत्य । तद्यथा। जोममुत्पातमांतरिदमांगं स्व रं लक्षणं व्यंजनमित्येवं रूपं नवमपूर्वतृतीयाचारवस्तुविनिर्गतं सुखःखजीवितमरण सानाऽत्नानादिसंसूचकं निमित्तमधीत्य लोकेऽस्मिन्नतीतानि वस्तूनि अनागतानिच जा नंति परिचिदंति । नच शून्यादिवादेष्वेतद् घटते तस्मादप्रमाणकमेव तैरनिधीयतइति । एवंव्याख्याते सति थाह परः । नतु व्यनिचार्यपि श्रुतमुपलन्यते । तथाहि । चतुर्दशपूर्व विदामपि षट्स्थानपतितत्वमागमनघुष्यते किंपुनरष्टांगनिमित्तशास्त्रविदां । अत्र चांगव र्जितानां निमित्तशास्त्राणामानुष्टुनेन बन्दसा त्रयोदशशतानि सूत्रं तावत्येव सहस्राणि वृत्तिस्ता वत्प्रमाणलक्षणा परिनाषेति । अंगस्य त्रयोदशसहस्राणि सूत्रं तत्परिमाणल कणा वृत्तिरपरिमितं वार्तिकमिति ॥ ॥ तदेवमष्टांगनिमित्तवेदिनामपि परस्परतः षट् स्थानपतितत्वेन व्यनिचारित्वमतदमाह । (केनिमित्ताइत्यादि) बांदसत्वात्प्राकृतशै व्या वा लिंगव्यत्ययः । कानिचिनिमित्तानि तथ्यानि सत्यानि नवंति । केषांचितु नि मित्तानां निमित्तवेदिनां वा बुझिवैकल्यात्तथाविधक्ष्योपशमानावेन तन्निमित्तानं वि
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org