________________
राय धनपतसिंघ बानाउरका जैनागम संग्रह नाग उसरा. ३॥ 'नार्थति । नामस्थापने सुगमत्वादनादृत्य इव्यादिकमधिकृत्याह । पंचसु विसएसु सुने, सु दत्वंमि नावसमाहित्ति ॥ खेत्तंतु जम्मि खेत्ते, काले कालो जहिं जोक ॥ ७ ॥ (पंचस्त्रि त्यादि) पंचस्वपि शब्दादिषु मनोज्ञेषु विषयेषु श्रोत्रादीडियाणां यथा स्वप्राप्तौ सत्यां य स्तुष्टिविशेषः सव्यसमाधिस्तदन्यथा त्वसमाधिरिति। यदिवा इव्ययोऽव्याणां वा सन्मिश्रा णामविरोधिनां सतां न रसोपघातोनवत्यपितु रसपुष्टिः सव्यसमाधिः । तद्यथा दीरशर्क रयोर्दधिगुडचातुर्जातकानां चेति । येनवा इव्येणोपयुक्तेन समाधिपानकादिना समाधिन वति तद्व्यं । व्यसमाधिस्तुलादावारोपितं वा यत् इव्यं समतामुपैतीत्यादिकोव्य समाधिरिति । देवसमाधिस्तु यस्य यस्मिन्वा देत्रे व्यवस्थितस्य समाधिरुत्पद्यते सत्र प्राधान्यात देवसमाधिर्यस्मिन्वा देत्रे समाधिावार्यतइति । कालसमाधिरपि यस्य यं का लमवाप्य समाधिरुत्पद्यते। तद्यथा। शरदिगवां नक्तमुलूकानामहनि बलिनुजां यस्य वा या वंतं कालं समाधिर्नवति यस्मिन्वा समाधिर्व्याख्यायते सकालप्राधान्यात् कालसमाधिरि ति ।नावसमाविधिकत्याह । नावसमाहिंचवुविह, देसणणाणे तवे चरित्नेय ॥ चनसुवि समाहियप्पा संमंचरण साहू ॥७॥ (नावसमाहीत्यादि) नावसमाधिस्तु दर्शनशान तपश्चारित्रनेदाच्चतुर्दा । तत्र चतुर्विधमपि नावसमाधि समासतोगाथापश्चार्धनाह । मुमुनु णा चर्यतइति चरणं । तत्र सम्यक्चरणे चारित्रे व्यवस्थितः समुद्युक्तः साधुर्मुनिश्चतुर्व पि नावसमाधिनेदेषु दर्शनशानतपश्चारित्ररूपेषु सम्यगाहितोव्यवस्थापितयात्मा येन ससमाहितात्मा नवति । इदमुक्तं जवति । यःसम्यचरणे व्यवस्थितः सचतुर्विधना वसमाधिसमाहितात्मा नवति योवानावसमाधिसमाचितात्मा नवति ससम्यक्च रणे व्यवस्थितोइष्टव्यति । तथाहि । दर्शनसमाधी व्यवस्थितोजिनवचननावितां तःकरणोनिर्वातशरणप्रदीपवनकुमतिवायुनिाम्यते । झानसमाधिना तु यथा यथा पूर्वश्रुतमधीते तथातथातीव नावसमाधावुद्युक्तोनवति । तथा चोक्तं । जहजह सु यमवगाह अश्सयरसपसरसंजुयमन । तहतह पदहाइ मुगी व गवसंवेगस दाए । चारित्रसमाधावपि विषयसुखनिस्टहतया निष्किंचनोपि परं समाधिमाप्नोति । तथाचोक्तं । तणसंथारणिसन्नो ममितरोनरागनयमोहो ॥ जं पावs मुत्तिसुहं क तोतं चक्कवट्टीवि ॥ नैवास्ति राजराजस्येत्यादि तपःसमाधिनापि निकृष्टतपसोपि नग्ला निर्नवति । तथा हुत्तमादिपरीषहेन्योनोदिजते । तथा अन्यस्तान्यंतरतपोध्यानाश्रितम नाः सनिर्वाणस्थश्व नसुखकुःखान्यां बाध्यतइत्येवं चतुर्विधनावसमाधिस्थः सम्यक्चर णव्यवस्थितोनवति साधुरिति । गतोनामनिष्पन्नोनिदेपः । सांप्रतं सूत्रानुगमेऽस्खलिता दिगुणोपेतं सूत्रमुच्चारणीयं । तच्चेदं (आमईममित्यादि) अस्य चायमनंतरसूत्रेण सह संबंधः। तद्यथा। अशेषगारवपरिहारेण मुनिर्निवाणमनुसंधयेदित्येतनगवानुत्पन्नदिव्यना
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org