________________
३६६ हितीये सूत्रकृतांगे प्रथम श्रुतस्कंधे अष्ठमाध्ययनं.
॥ दीपिका-अनशने शेषकाले वा हस्तौ पादौच संहरे झ्यापारान्निवर्तयेत्। तथा मन श्चित्तं पंचेंड्रियाणि च विषयेन्योनिवर्तयेत् पापकमशुनं परिणामं नाषादोषं च सावयां नाषां संहरेत्॥१७॥ आयतार्थ मोदं सुष्ठ आदाय गृहीत्वा कामक्रोधादिकं जयेत् एत कीरस्य वीरत्वं तथा सातगौरवं सुखशीलता तत्र निनृतोऽनुद्यमनपशांतः दमावान् नविद्यते निहा माया यस्यासावनिहोमायाप्रपंचर हितश्चरेत्संयमे ॥ १७ ॥
॥ टीका-संहरणप्रकारमाह (साहरेत्यादि ) पादपोपगमने इंगितमरणे नक्तपरिझा यां शेषकाले वा कूर्मव-इस्तौ पादौ च संहरेश्यापारान्निवर्तयेत् । तथा मनोऽतःकरणं तचाऽकुशलव्यापारेच्योनिवर्तयेत् । तथा शब्दादि विषयेन्योऽनुकूलप्रतिकूलेयोऽरक्तदि टतया श्रोत्रंडियादीनि पंचाऽपीडियाणि । चशब्दः समुच्चये । तथा पापकं परिणाममैहि कामुष्मिकारांसारूपं संहरेदित्येवं नाषादोषंच तादृशपापरूपं संहरेत् मनोवाकाय गुप्तः सन् फुर्लनं संयममवाप्य पंतिमरणं वाऽशेषकर्मदयार्थ सम्यगनुपालयेदिति । तंच संयमे पराक्रममाणं कश्चित् पूजासत्कारादिना निमंत्रयेत् । तत्राऽऽत्मोत्कर्षोन का यति दर्शयितुमाह ॥ १७ ॥ (अणुमाएं चेत्यादि) चक्रवर्त्यादिना सत्कारादिना पूज्य मानेनाऽपुरपि स्तोकोऽपि मानोऽहंकारोन विधेयः किमुत महान् । यदि वोत्तममरणो पस्थितेनोग्रतपोनिष्टप्तदेहेन वा अहोऽहमित्येवंरूपस्तोकोऽपि गर्वोन विधेयः । तथा पंमुरार्ययेव स्तोकाऽपि माया न विधेया किमुत महतीत्येवं क्रोधलोनावापि न विधेयावि ति । एवं विविधयापि परिझया कषायांस्तदिपाकांश्च परिझाय तेन्योनिवृत्ति कुर्यादिति । पाठांतरंवा। अश्माणंचमाइंच तंपरिमायपंमिए। अतीव मानोतिमानःसुनूमादीनामिव तं फुःखावहमित्येवं ज्ञात्वा परिहरेत्। इदमुक्तं नवति। यद्यपि सरागस्य कदाचिन्मानोदयः स्या तथाप्युदयप्राप्तस्य विफलीकरणं कुर्यादित्येवं मायायामप्यायोज्यं । पाठांतरंवा । ( सुयं मे इहमेगेसिं, एयं वीरस्स वीरियं ।) येन बलेन संग्रामशिरसि महति सुनटे परानीकं वि जयते तत्परमार्थतोवीर्य ननवत्यपितु येन कामक्रोधादीन् विजयते तदारस्य म हापुरुषस्य वीर्य मिदैवाऽस्मिन्नेव संसारे मनुष्यजन्मनि चैकेषां तीर्थकरादीनां संबंधि वाक्यं मया श्रुतं वा । पागंतरंवा। (आयत समादाय, एवं वीरस्स वीरियं) या यतोमोदोऽपर्य सितावस्थानत्वात् । सचाऽसावर्थश्च तदर्थोवा तत्प्रयोजनोवा सम्यक् दर्शनशानचारित्रमार्गः सथायतार्थस्तं दृष्ट्वाऽऽदाय गृहीत्वा योधृतिबलेनकामक्रोधादि विजयाय च पराक्रमते । एतचीरस्य वीर्य मिति यमुक्तमासीत् किंतु वीरस्य वीरत्वमिति तद्यथानवति तत्तथाख्यातं । किंचाऽन्यत् सातगौरवं नाम सुखशीलता तत्र निन्त स्तदर्थमनुयुक्तइत्यर्थः । तथा क्रोधाग्निजयाउपशांतः शीतीनूतः शब्दादिविषयेन्यो
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org