________________
राय धनपतसिंघ बाहारका जैनागम संग्रह जाग दुसरा. ३४३
यतो नैवमेव सिद्धिः । ते परमार्थमबुध्यमानाथजानंतः प्राणिघातेन संसारे नमिष्यंति।। ततो विधान् विवेकी सातं सुखं प्रत्युपेक्ष्य नूतैः प्राणिनिस्त्रसस्थावरैर्जानीयाद्यथाव स्थितत्वं गृहीत्वा | कोर्थः । सर्वे जीवाः सुखैषिणोःख द्विषश्च । नच सुखैषिणां दुःखोत्पा Cheda स्वस्य सुखं स्यादिति ॥ १५ ॥ ते खारं नियोनरकादिगतास्तनंत्याक्रंदंति लु यं विद्यते खड्डादिनिः । एवं पीड्यमानास्त्रसंति पलायंते । कर्माणि विद्यते येषां ते कर्मि ः सपापाः पृथक् जगाइति जंतवः । एवं परिसंख्याय ज्ञात्वा निकुस्तस्माद्विद्वान् पंडितो विरतः पापादात्मगुप्तोदांतात्मा त्रसान स्थावरांश्च दृष्ट्वा परिज्ञाय तडपघातक्रियां प्र तिसंहरेन्निवर्तयेत् ॥ २० ॥
॥ टीका - नक्तानि पृथक् कुशीलदर्शनानि खयमपरस्तेषां सामान्योपालन इत्याह । ( परिस्क दिमित्यादि । यैर्मुमुक्कु निरुदकसंपर्केणाऽग्निहोत्रेण वा प्राण्युपमर्दकारिणा सिद्धि रिति । तेच परमार्थमबुद्ध्यमानाः प्राप्युपघातेन पापमेव धर्मबुद्ध्या कुर्वतोघात्यंते वा व्या पाद्यते नानाविधैः प्रकारैर्यस्मिन् प्राणिनः संघातः संसारस्तमेष्यंति । यप्कायतेजःकाय समारंभेण हि सस्थावराणामवश्यं जावी विनाशस्तन्नाशेच संसारएव न सिद्धिरित्यनि प्रायः । यतएवं ततो विधान् सदसद्विवेकी यथावस्थिततत्वं गृहीत्वा त्रसस्थावरैर्नू तेज तुनिः कथं सांप्रतं सुखमवाप्यतइति एतत्प्रत्युपेक्ष्य जानीहि व्यवबुद्ध्यस्व । एतडुक्तं नव ति । सर्वेऽप्यसुमंतः सुखैषिणो दुःख दिषोनच तेषां सुखैषिणां दुःखोत्पादकत्वेन सुखा वाप्तिर्भवतीति । यदवा । ( विऊंगहायत्ति ) विद्याज्ञानं गृहीत्वा विवेकमादाय त्रस स्थावरैर्भूतैर्जतु निः करणभूतैः सातं सुखं प्रत्युपेक्ष्य पर्यालोच्य जानीह्यवगच्छेति । यत उक्तं । (पढमं नाणं तवोदया एवं चि संजए । यन्नाणी किंकाही किंवालाही बेयपावगमि त्यादि ) ॥ १ ॥ ये पुनः प्राप्युपमर्देन सातमनिलषंतीत्यशीलाः कुशीलाश्व ते संसारे एवंविधायवस्थाथनुनवंतीत्याह ( चतिलुप्पंतीत्यादि ) तेजस्कायसमारं निणोनूतस मारंभेण सुखमनिलषं तोनार का दिगतिगतास्ती ब्रह्नः खैः पीड्यमानाश्रसह्यवेदनाघ्रातमा नसाथ शरणाः स्तनंति केवलं करुणमाक्रंदतीति यावत् । ( तथालुष्पंतीति ) । बि घंटे खड्डादि निरेवं च कदर्थ्यमानास्त्रस्यंति प्रपलायंते । कर्मास्येषां संतीति कर्मिणः स पापाइत्यर्थः । तथा ष्टथक्जगाइति जंतवइति । एवं परिज्ञाय ज्ञात्वा निणशीलो निकुः साधुरित्यर्थः । यस्मात्प्राप्युपमर्दकारिणः संसारांतर्गताविलुप्यंते तस्मादि धान पंडितोवि रतः पापानुष्ठानादात्मा गुप्तोयस्य सोऽयमात्मगुप्तोमनोवाक्काय गुप्तार्थः । दृष्ट्वाच त्रसान्च शब्दात्स्थावरांश्च दृष्ट्वा परिज्ञाय तडुपघातकारिणी क्रियां प्रतिसंहरेन्निवर्तयेदिति ॥ २० ॥
Jain Education International
For Private Personal Use Only
www.jainelibrary.org