Agam 02 Ang 02 Sutrakrutang Sutra

SR No.: 003652
Original Sutra Author: N/A
Author: Shravak Bhimsinh Manek
Publisher: Shravak Bhimsinh Manek
Publication Year: 1880
Total Pages: 1050
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, & Canon
File Size: 42 MB

Page 35

वितीयेसूत्रकृतांगेप्रथमश्रुतस्कंधेप्रथमाध्ययनं. रनमस्कारानंतरोपादानाजौतमादय एवेह विवक्षिताः ॥ प्रथमश्चकारः सिक्षाद्युप लक्षणार्थो वितीयः समुच्चितः । क्त्वाप्रत्ययस्य क्रियांतरसव्यपेक्तामाह-स्वपर समयसूचनं कृतमनेनेति सूत्रकृतस्तस्य महार्थवत्वानगवांस्तस्यानेन च सर्वज्ञप्रणी तत्वमावेदितं नवति ॥ (नियुक्ति कीर्तयिष्ये) इति ॥ योजनयुक्तिः । अर्थघटना निश्चये नाधिक्येन वा युक्तिनियुक्तिः । सम्यगर्थप्रकटनमिति यावत् । निर्युक्तानां वा सूत्रेष्वेव प रस्परसंबंधानामर्थानामाविर्नवनं। युक्तशब्दलोपानियुक्तिरिति । तां कीर्तयिष्येयनिधास्य इति । इह सूत्रकृतस्य नियुक्ति कीर्तयिष्ये इत्यनेनोपक्रम मारमुपदिप्तं तबेहोदेशेनिदेशे इत्यादिनेषदनिहितमिति । तदनंतरं निदेपः ॥ सचत्रिविधः । तद्यथा-उघनिष्पन्नो नामनिष्पन्नः सूत्रालापकनिष्पन्नश्चेति । तत्रौघनिष्पन्ने निदेऽगं नामनिष्पन्ने तु निदे पे सूत्रकृतमिति॥१॥तत्र तत्त्वचेदपर्यायाख्येत्यतः पर्यायप्रदर्शनार्थ नियुक्तिकदाद (सूय गडं अंगाणं, बितियं तस्स य इमाणि नामाणि ॥ सूयगडं सूत्तकडं,सूयगमं चेव गोणाई॥) ॥२॥ सूत्रकृतमित्येतदंगानां वितीयं तस्य चामून्येकार्थिकानि । तद्यथा-सूत्रमुत्पन्नमर्थ रूपतया तीर्थरुनयः। ततः कृतं ग्रंथरचनया गणधरैरिति । तथा (सूत्रकृतमिति)। सूत्रा नुसारेणतत्वावबोधः क्रियतेऽस्मिन्निति । तथा सूचारुतमिति । स्वपरसमयार्थसूचनं सूचा साऽस्मिन्कतेतिाएतानि चास्य गुणनिष्पन्नानि नामानीति॥॥सांप्रतं सूत्रकृतपदयोर्निदेपा र्थमाह (दवं तु पोंडयादी, नावे सुत्तमिह सूयतं नाणं । सम्मासंगहवित्ते, जातिणिबध्य कन्हादी)॥३॥ (दवमित्यादि)। नामस्थापनेऽनादृत्य सूत्रं दर्शयति (पोंडया इति)। पों मगं च वनीफलाउत्पन्नं कार्पा सिकं । धादिग्रहणादंडजवालजादेर्यहणं । जावसूत्रवि हास्मिन्नधिकारे सूचकं ज्ञानं श्रुतज्ञानमित्यर्थः ॥ तस्यैव स्वपरार्थसूचकत्वादिति । तच्च श्रुतझानसूत्रं चतुर्दा नवति । तद्यथा-संझासूत्रं संग्रहसूत्रं वृत्तबई जातिनिबई । तत्र संज्ञासूत्रं यत् स्वसंकेतपूर्वकं निबदं ॥ तद्यथा-जबे एसागरियं नसेवे सवामगंधं परिणा यणिरामगंधो परिवए इत्यादि । तथा लोकेपि पुजलाः संस्कारदेवजाइत्यादि । संग्रहसूत्रं तु यत्प्रनूतार्थसंग्राहकं ॥ तद्यथा इव्यमित्याकारिते समस्तधर्माऽधर्मादिश्व्यग्रहति । यदिवोत्पादव्ययधौव्ययुक्तं सदिति ॥ वृत्तनिबई सूत्रं पुनर्यदनेकप्रकारया वृत्तजात्या निब ६॥ तद्यथा(बुसिजत्तितिनहित्यादि)॥जाति निबदं तु चतुर्भा॥ तद्यथा कथनीयंकय्य मुत्तराध्ययनझाताधर्मकथादि पूर्वर्षिचरितकथानकप्रायत्वात्तस्य । तथा गद्य-ब्रह्मचर्या ध्ययनादि तथा पद्यं-बंदोनिबई तथा गेयं यत्स्वरसंचारेण गीतिप्रायं निबदं । तद्यथाकापिलीयमध्ययनं अधुवेबसासयंमि संसारंमि उरकपनराए इत्यादि ॥३॥ इदानीं कतप दनिकेपार्थ नियुक्तिकजाथामाह (करणं चकारय, कडं च तिएहंपि बक्कनिरकेवी; दवे खित्ते काले, नावेएन कार जीवो)॥४॥ (करणंचेत्यादि)। हस्तमित्यनेन कर्मोपात्तं