________________
३०२
द्वितीये सूत्रकृतांगे प्रथम श्रुतस्कंधे षष्टमध्ययनं .
I
॥ टीका - नक्तं पंचममध्ययनं । अधुना षष्ठमारच्यते । श्रस्य चाऽयमनिसंबंधः । यत्रानंतर / ध्ययने नरक विनक्तिः प्रतिपादिता । सा च श्रीमन्महावीरवर्धमानस्वामिनाऽनिहितेत्यत स्तस्यैवाऽनेन गुणकीर्तन द्वारेण चरितं प्रतिपाद्यते । शास्तुर्गुरुत्वेन शास्त्रस्य गरीयस्त्वमि तिरुत्वेत्यनेन संबंधेनाऽऽयातस्याऽस्याऽध्ययनस्योपक्रमादीनि चत्वार्यनुयोग द्वाराणि । तत्राऽप्युपक्रमांतर्गतोऽर्याधिकारो महावीर गुणगणोत्कीर्तनरूपः । निदेषस्तु द्विधा । उघनिष्प नोनाम निष्पन्नश्च । तत्रौघनिष्पने निक्षेपे ऽध्ययनं । नाम निष्पन्नेतु महावीरस्तवः । तत्र म स्य वीरइत्येतस्य स्तवस्यच प्रत्येकं निदेपोविधेयः । तत्रापि यथोद्देशस्तथा निर्देश इतिरुत्वा पूर्व महदोनिरूप्यते । तत्राऽस्त्यऽयं महबब्दोबहुत्वे । यथा महाजनइति स्तित्त्वे । यथा महाघोषोऽस्तीत्यर्थं यथा महानय मित्यऽस्ति प्राधान्ये यथा महापु रुपइति । तत्रेह प्राधान्ये वर्तमानोगृहीतइत्येतन्निर्युक्तिकारोदर्शयितुमाह । पाहने महसदो दवे खेत्ते य कालजावेथ ॥ वीरस्सन सिरके चक्कचं होणायवो ॥ १ ॥ पाहेन्नमहसद्दोइत्यादि तत्र महावीरस्तवइत्यत्र योमहवन्दः सप्राधान्ये वर्तमानोगृहीतः । तच्च नामस्थापना इव्य क्षेत्रकालनावनेदात् षोढा । प्राधान्ये नामस्थापने मे इव्यप्राधान्यं । इशरीरजव्य शरीरव्यतिरिक्तं सचिता चित्तमिश्रनेदात् त्रिधा । सचित्तमपि द्विपदचतुष्पदे नरहस्त्यश्वा दिकमपदेषु प्रधानं कल्पवृक्षादिकं । यदि वेदैव ये प्रत्यक्षारूपरसगंधस्पर्शरुत्कृष्टाः पौंम कादयः पदार्थाः । प्रचिनेषु वैडूर्यादयोनानाप्रनावमा यो मिश्रेषु तीर्थकरोविनूषित इति । त्रतः प्रधानासिद्धिर्धर्म श्रयणान्महाविदेहं चोपनोगांगीकर णेन तु देवकुर्वादि कं क्षेत्रं कालतः प्रधानं त्वेकांतसुषमादि । योवा कालविशेषोधर्मचरणप्रतियोग्यइति । नावप्रधानंतु क्षायिकोनावस्तीर्थकरशरीरा पेट्यौदयिकोवा । तत्रेह हयेनाऽप्यधिकारइ ति । वीरस्य इव्य क्षेत्रकालनेदाच्चतुर्धा निदेषः । तत्र शरीरनव्यशरीरव्यतिरिक्तो व्य वीरो व्यार्थ संग्रामादाद्भुतकर्मकारितया शूरोयदिवा यत्किंचित् वीर्यवद् इव्यं तत् इ व्यवीरेंऽतर्जवति । तद्यथा । तीर्थकदनंतबलवीर्यो लोकमलोकं कंडुकवत् प्रदेतुमतं । तथा मंदरं दंड कृत्वा रत्नप्रनां पृथिवीं उत्रवद्विनृयात् । तथा चक्रवर्तिनोपि बलं दोसोनावतीसा । तथा विषादिनां मोहनादिसामर्थ्यमिति । क्षेत्रवीरस्त योयस्मिन् देत्रेऽद्भुतकर्मकारी वीरोवा यत्र वर्ण्यते । एवं कालेऽप्यायोज्यं । जाववीरोयस्य क्रोधमानमायालोनैः परीष हादिनिश्वात्मनोजेता । तथाचोक्तं । कोहं माणं च मायं च, लोनं पंचेंदिया लिय ॥ डुक्यंचेव अप्पाणं सहमप्पे जिए जियं ॥ १ ॥ योसहस्सं सहस्ताणं संगामेडुक ये जिणे एक जिऊप्पाणं एसेसपरमोजन ॥ २ ॥ तथा । एक्कोपरिनमलजए, वियडंजिल के सरीलीलाए | कंद पडु दाढो मयणोविडारिन्जेण ॥३॥ तदेवं वर्धमानस्वाम्येव परी पहोपसँगैरनुकूल प्रतिकूलैरपराजितोऽद्भुतकर्मकारित्वेन गुणनिष्पन्नात् नावतोमहावीर
1
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org