________________
२५४ . तिीये सूत्रकृतांगे प्रथम श्रुतस्कंधे चतुर्थाध्ययनं. निः पुरुषाः कर्मकराश्वादिश्यते ॥१५॥ जातः पुत्रः सएव फलं गृहस्थानां तस्मिन् पुत्रे समुत्पन्ने तउद्देशेन याविझबनास्तायाह । अमुं दारकं गृहाण त्वं रमे अहंतु व्यापा रवती अथवा एनं जहाहि परित्यज नाहमस्य वार्तामपि पहामि । कुपिता पुनः साबू ते मयायं नवमासानुदरेणोढस्त्वंतु उत्संगेपि नधत्सि एवमुक्तोनरस्तमुक्तं सर्व कुरुते । यतः । ददाति प्रार्थितः प्राणान्, मातरं हंति तत्कते ॥ किं न दद्याकिं न कुर्यात्स्त्रीनिर न्यर्थितोनरः ॥१॥ ददाति शौचपानीयं पादौ प्रक्षालयत्यपि ॥ श्लेष्माणमपि गृहाति स्त्रीणां वशगतोनरः ॥ २ ॥ अथ पुत्रपोषिणस्ते नराएके नारवहाः स्युः । यथातु न ष्टानारं वहंति तत्तुल्याः ॥ १६ ॥
॥ टीका-एवंच (पाननाति) मौजे काष्ठपाके वा संक्रमणार्थ पर्यटनार्थ निरूपय यतोनाहं निरावरणपादा नूमौपदमपि दातुं समर्थेति । अथवा पुत्रे गर्नस्थे दौहृदः पुत्र दौहृदः अंतर्वत्नीफलादावनिलाषविशेषस्तस्मै तत्संपादनार्थ स्त्रीणां पुरुषाः स्ववशीकता दासाश्व क्रयकीताश्वाझाप्याबाज्ञापनीयानवंति । यथा दासायलहितोग्यत्वादाझा प्यंते एवं तेपि वराकाः स्नेहपाशावपाशिताविषयार्थिनः स्त्रीनिः संसारावतरणवीथीनि रादिश्यंतइति ॥ १५ ॥ अन्यच्च । ( जाएफलेइत्यादि ) जातः पुत्रः सएव फलं गृहस्था नां । तथाहि । पुरुषाणां कामनोगः फलं । तेषामपि फलं प्रधानकार्य पुत्रजन्मेति । तऽ क्तं । इदं तत्स्नेहसर्वस्वं, सममाढ्यदरियोः ॥ अचंदनमनौशीरं, हृदयस्यानुलेपनं ॥१॥ यत्नजपनिकेत्युक्तं, बालेनाव्यक्तनाषिणा ॥ हित्वा सौख्यं च योगं च तन्मे मनसि वर्तते ॥ २ ॥ यथा लोके पुत्रसुखं नाम दितीयं सुखमात्मनश्त्यादि । तदेवं पुत्रः पुरुषाणां परमायुदयकारणं तस्मिन् समुत्पन्ने जाते तद्देशेन या विडंबनाः पुरुषाणां नवंति।थ मुं दारकं गृहाण त्वमहंतु कर्मासक्ता न मे ग्रहणावसरोस्ति । अथचैनं जहाहि परित्यज ना हमस्य वार्तामपि नाम्येवं कुपितासती ब्रूते मयायं नवमासानुदरेपोढस्त्वं पुनरुत्संगे नाप्युदहन स्तोकमपिकालमुहिजसति । दासदृष्टांतस्त्वादेशदानेनैव साम्यं जजते नादेश निष्पादनेनैव । तथाहि । दासोनयादन्नादेशं विधत्ते सतु स्त्रीवशगोऽनुग्रहं मन्यमानोमु दितश्च तथादेशं विधत्ते । यदेव रोचते मां, तदेव कुरुते प्रिया । इतिवेत्ति न जानाति त प्रियं यत्करोत्यसौ ॥ १ ॥ ददाति प्रार्थितः प्राणान् मातरं हंति तत्कृते ॥ किं नदद्या किं न कुर्यात्स्त्रीनिरन्यर्थितो नरः ॥ २ ॥ ददाति शौचपानीयं, पादौ प्रहालयत्यपि ॥ श्लेष्माणमपि गृहाति स्त्रीणां वशगतो नरः ॥३॥ तदेवं पुत्रनिमित्तमन्या यत्किचिन्नि मित्तमुद्दिश्य दासमिवादिशंति। अथ तेपि पुत्रान् पोषितुं शीतं येषांते पुत्रपोषिणउपलद
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org