________________
राय धनपतसिंघ बादाउरका जैनागमसंग्रह नाग उसरा. १५३ रमतुलामात्मतुल्यत्वं पश्यन् यथाऽत्मनोःखमप्रियं सुखंच प्रियं एवं सर्वपि प्राणिनई शाएवेति ज्ञात्वा सर्वान् प्राणिनः पालयेदित्यर्थः ॥ १२ ॥
टीका-(अदरकुवेत्यादि ) । पश्यतीति पश्योनपश्योऽपश्योंऽधस्तेन तुल्यं कार्याकार्या विवेचित्वादपश्यवत्तस्याऽऽमंत्रणं हेऽपश्यवदंधसदृश प्रत्यदस्यैवैकस्याऽन्युपगमेन कार्या कार्याननिक पश्येन सर्वझेन व्याहृतमुक्तं सर्वज्ञागमं श्रवस्व प्रमाणीकुरु प्रत्यदस्यैवै कस्याऽज्युपगमेन समस्तव्यवहार विलोपेन हंत हतोसि पितृनिबंधनस्याऽपि व्यवहारस्या ऽसिरिति । तथाऽपश्यकस्याऽपि सर्वज्ञस्याऽन्युपगमं दर्शनं येनासाऽवपश्यकदर्शनस्तस्याऽ मंत्रणं वा हेऽपश्यकदर्शन स्वतोऽर्वाकूदी नवांस्तथाविधदर्शनप्रमाणश्च सन् कार्याका र्यविवेचितयांऽधवदनविष्यत् यदिसर्वज्ञान्युपगमं नाऽकरिष्यत् यदिवाऽददोवा ऽनिपुणो वा यादृशस्तादृशोवाऽचकुदर्शनमस्याऽसावचटुदर्शनः केवलदर्शनः सर्वेझस्तस्माद्यदवाप्य ते हितं तत् श्रमस्व । इदमुक्तं नवति । अनिपुणेन निपुणेन वा सर्वदर्शनोक्तं हितं श्रधातव्यं । यदि वा हे अदृष्ट हेअर्वाक्दर्शन दृष्टाऽतीताऽनागतव्यवहितसूक्ष्मपदार्थद शिना यध्यात्दतमनिहितमागमं तंश्रवस्व । देवदृष्टदर्शन अदददर्शन इतिवा असर्वज्ञो क्तशासनानुयायिन् तमात्मीयमाग्रहं परित्यज्य सर्वज्ञोक्तेमार्गे श्रमानं कुर्विति तात्पर्या थः । किमिति सर्वज्ञोक्त मार्गे श्रधानमसुमानकरोति । येनैवमुपदिश्यते तन्निमित्तमा ह । हंदीत्येवं गृहाण । दुशब्दोवाक्यालंकारे । सुष्टु अतिशयेन निरुक्ष्मावृतं दर्शनं सम्य क् अवबोधरूपं यस्य सः। केनेत्याह । मोहयतीति मोहनीयं मिथ्यादर्शनादिझानावरणी यादिकं वा तेन कृतेन कर्मणा निरुदर्शनः प्राणी सर्वोक्त मार्ग नश्रद्दधते ऽतस्तन्मा Hश्रमानं प्रति चोद्यते इति ॥ ११ ॥ पुनरप्युपदेशांतरमाह । (कुःखीत्यादि) दुःखम सातवेदनीयमुदयेन यत्प्राप्तं तत्कारणं वा दुःखयतीति फुःखं तदस्याऽस्तीति ःखी सन प्राणी पौनःपुन्येन मोहं याति सदसदिवेकविकलोनवति । इदमुक्तंनवति । असातो दयात् दुःखमनुजवन्ना”मूढस्तत्करोति येन पुनः पुनः सुखी संसारसागरमनंतमस्येति त देवंनूतं मोहं परित्यज्य सम्यगुबानेनोऽबाय निर्विद्येत जुगुप्सेत परिहरेदात्म श्लाघां स्तुतिरूपां तथा पूजनं वस्त्रादिलानरूपं परिहरेत् । एवमनंतरोक्तरीत्या परिवर्त मानः सहहितेन वर्ततइति सहितोझानादियुक्तोवा संयतः प्रवाजितोऽपरप्राणिनिः सु खार्थिनिरात्मतुलामात्मतुल्यतां दुःखाप्रियत्वसुखप्रियत्वरूपामधिकं पश्येत् आत्मतुल्या न सर्वानपि प्राणिनः पालयेदिति ॥ १५ ॥
२०
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org