________________
११२ वितीयेसूत्रकृतांगे प्रथमश्रुतस्कंधे वितीयाध्ययनं.
॥ दीपिका-णवितेति । परीषदःपृष्टोपि तान अधिसहेत कमेत । पीडितएवं चिंतयेत नतावदहमेव परीपहोपसगै प्पे पीडये किंतु अन्येपि प्राणिनस्तियङनुष्याः पीडयंते लोके एवं सहितोझानादिनिः स्वहितधात्महितोवा पश्येत् निर्मलबुध्या विचारयेत् पूर्वोक्तं । अनीहः क्रोधादिनिरपीमितः संयमेपरीषहसहनेवा निगृहीतवीर्योवा सन् परिषदः स्टष्टोपि तान् अधिसहेत दमेत ॥ १३ ॥ धुणियाइति । धूत्वा विधूय कुडिझं कुह्य नितिमिवेत्यर्थः। लेपवत् सलेपं । यथा कुडयं गोमयादिलेपेन सोपं क्रमेण लेपोप गमतः कृशं स्यात् एवमशनादिनिर्देहं कर्शयेत् । देहशत्वाच्च कर्मकशत्वं स्यादितिना वः । तथा विविधाहिंसाविहिंसा न विहिंसा अविहिंसा तां प्रव्रजेत प्रकर्षेण व्रजेत। थ हिंसा प्रधानः स्यादित्यर्थः। अनुगतोमोदे प्रति अनुकूलोधर्मोऽनुधर्मोऽयं मुनिना सर्व झेन प्रवेदितः कथितः ॥ १४ ॥
॥ टीका-पुनरप्युपदेशांतरमाह । (ण विताइत्यादि परीषदोपसर्गाएतनावनापरेण सोढव्याः नाहमेवैकस्तावदिह शीतोमादिःख विशेष प्ये पीडये । अपित्वऽन्येऽपि प्राणि नस्तथाविधा स्तियङ्मनुष्याबस्मिनोके लुप्यते अतिःसहै रवैः परिताप्यते तेषां च सम्यग्विवेकानावान्ननिर्जराख्यफलमस्ति । यतः । दांतं न मया गृहोचितसुखं त्यक्तं न संतोषतः सोढा फुःसहतापशीतपवनक्वेशान तप्तं तपः ॥ ध्यातं चित्तमहर्निशं नियमि तं इंदैन तत्वं परं तत्तत्कर्मकतं सुखार्थिनिरहो तैस्तैः फलैर्वचिताः॥१॥ तदेवं क्वेशादिस हनं सदिवे किनां संयमान्युपगमे सति गुणाय नवति । तथाहि । कार्य इत्प्रनवं कदन्न मशनं शीतोमयोः पात्रता पारुष्यं च शिरोरुहेषु शयनं मह्यास्तले केवले । एतान्येव गृ हे वहंत्यवनति तान्युन्नतिं संयमे दोषाश्चापि गुणानवंति हि नृणां योग्ये पदे योजि ताः । । एवं सहितो ज्ञानादिनिः स्व हितोवा आत्महितः सन् पश्येत् कुशाग्रीयया बुध्या पर्यालोचयेदनंतरोदितं । तथा निहन्यतइति निहः न निहोऽनिहः क्रोधादिनि रपीमितः सन समहासत्वः परीषदः स्टष्टोऽपि तानाधिसहेत मनःपीमां न विदध्यादिति । यदिवाऽनिहाति तपः संयमपरीषहने वा निगहितबलवीर्यः । शेषपूर्ववदिति ॥ १३ ॥ अपिच (धुणियाइत्यादि)। धूत्वा विधूय (कुलियंति) कमणकृतं कुडधं । लेपवत्सलेपं । अयमत्रार्थः। यथाकुडधं गोमयादिलेपेन सलेपं जाघट्यमानं पापगमात् कशं नवति एवं अनशनादिनिर्देहं कर्शयेत् अपचितमांसशोणितं विदध्यात् । तदपचयाच कर्मणोऽ पचयोनवतीति नावः । तथा विविधा हिंसा विहिंसा न विहिंसा अविहिंसा तामेव प्रकर्षे ण व्रजेत् अहिंसाप्रधानोनवेदित्यर्थः । अनुगतोमोदं प्रत्यनुकूलो धर्मोऽनुधर्मः असावहिं सालदणः परीषदोपसर्गसहनलकणश्च धर्मोमुनिना सर्वझेन प्रवेदितःकथितइति ॥१॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org