________________
३०४
ब्याश्रयमहाकाव्ये
[कुमारपालः]
वासन्त्यः कुन्दलतास्तासां समीपे वर्तमाना अमी प्रत्यक्षा ग्राम्यास्त्वा त्वामीक्षन्ते कौतुकात्पश्यन्ति । किंभूताः । हैमनानि स्थौल्यनिबिडत्वादिना हेमन्ते साधूनि वासांसि येषां ते तथान्नैर्धान्यैर्महर्द्धयः। किंभूतैः । आश्वात्परस्मिन्युजकैश्वाश्वयुजकैश्चाश्विनीपर्यायोश्वयुगाभिश्चन्द्रयुक्ताभिर्युक्ता पौर्णमास्याश्वयुजी। यद्यप्यन्त्र पौर्णमासीत्यस्य साक्षादप्रयुक्त. त्वादण्लोपः प्राप्नोति तथापि चैत्रीत्यादिज्ञापकाद् "आश्वयुज्या अक" [६. ३. ११९] इति ज्ञापकाच्च पौर्णमास्यां वाच्यायां लोपो न स्यात् । तस्यामुप्तैश्च तथा वासन्ति(न्त?)कैश्च वसन्त उप्तैश्च । तथा वासन्तविलक्षणैश्च वसन्त उप्तेभ्य इतरैश्च ॥ योग्रैष्मसौष्मकसयभूम्योर्विप्रैणयो शिकयोश्च यो वा । अस्यान्यशैलस्य च तं विशेष प्रचक्षते राष्ट्रियदिश्यमुख्याः ॥६४॥
६४. राष्ट्रियदिश्यमुख्या राष्ट्रियेषु राष्ट्रे देशे भवेषु दिश्येषु च सर्व दिग्भवेषु लोकेषु मध्ये मुख आदौ भवा मुख्याः श्रेष्ठा अस्यार्बुदस्यान्यशैलेंस्य च तं विशेष भेदं प्रचक्षते यः शावलत्वादिकृतो विशेषो. प्रैष्मसप्रैष्मकसस्यभूम्योगी(प्री)ष्म उप्तानि प्रैष्माणि सस्यानि न विद्यन्ते प्रैष्माण्यत्रागृष्मो विरोधेत्र नम्। तेन प्रीष्मर्तुविरोधी यो वर्षर्तुस्तत्रत्यसस्यान्वितो देशस्तथा प्रैष्मकैः सहास्ति यः स सौष्मको देशोग्रैष्मंश्च
१ए °स्य तं.
१ ए बी 'त्यक्ष्या ग्रा'. २ बी मीक्ष्यन्ते. ३ ए थान्यैर्धा'. ४ बी कैश्वाश्चि'. ५ बी पौर्णिमा ..६ बी °दल्लोपः. ७ ए त्रीत्यदि'. ८ ए च पूर्ण. ९ ए सी सन्तिवि. १० ए °लस्यो च. ११ सी कशस्य'. १२ ए भूम्यो 4. १३ सी णि शस्या. १४ बी यते |. १५ ए न त्रैष्म. १६ सी 'त्यदेशान्वि. १७ सी मकश्च.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
