________________
दसवां प्रकरण : सूत्र ४६६-४७६
४७२. पुढविकाइयाणं भंते! केवइया वेव्विवसरीरा पण्णत्ता ? गोयमा ! दुविहा पण्णत्ता, तं जहा - बद्धेल्लया य मुक्केल्लया य । तत्व णं जैसे बलया से णं नत्थि मुक्केल्लया जहा ओहिया ओरालियसरीरा तहा भाणि
यव्वा ||
४७२. आहारगसरीरा वि एवं चेय भाणिया ||
४७४. य-कम्मगसरीरा जहा एएसि चैब ओरालियरीश तहा भाणि यव्वा ||
४७५. जहा पुढविकाइयाणं एवं आउ काइयाणं तेउकाइयाण य सव्वसरीरा भाणियव्वा ॥
४७६. बाउकाइयाणं भंते! केवइया ओरालिसरीरा पण्णत्ता ? गोयमा ! दुविहा पण्णत्ता, तं जहा - बद्धेल्लया य मुक्केल्लया य । जहा पुढविकाइयाणं ओरालियसरीरा तहा भाणियव्वा || ४७७. बाउकाइयाणं भंते ! केवइया aroorसरोरा पण्णत्ता ? गोयमा ! दुविहा पण्णत्ता, तं जहा - बल्लया य मुक्केल्लया य । तत्थ णं जेते बद्धेल्लया ते णं असंखेन्जा, समए- समए अवहीर माणा अवहीरमाणा पलिओवमस्स असंखेज्जभागमेत्तणं फालेणं अबहोरंति नो वेब णं अवहिया सिया मुक्केल्लया जहा ओहिया ओरा लियसरीरय मुक्केल्लया ॥
४७८. आहारगसरीरा जहा पुढविक। इयाणं वेडव्विसरोरा तहा भाणि यव्वा ॥
४७६. ते कम्मगसरीरा जहा पुढवि काइयाणं तहा भाणियन्या ॥
Jain Education International
पृथिवीकायिकानां भदन्त ! कियन्ति वैक्रियशरीराणि प्रज्ञप्तानि ? गौतम ! द्विविधानि प्रज्ञतानि, तद्यथा बद्धानि च मुक्तानि च । तत्र यानि एतानि बद्धानि तानि नास्ति मुक्तानि यथा अधिकानि औदारिकशरीराणि तथा तव्यानि ।
भणि
आहारकशरीराणि अपि एवं व भणितव्यानि ।
यथा
जस-कर्मशरीराणि एतेषां चे औदारिकशरीराणि तथा भणितव्यानि ।
पया पृथिवीकायिकानाम् एवम् अकायिकानां तेजस्कायिकानां च सर्वशरीराणि भणितव्यानि ।
बायकानां भवन्त किति औदारिकशरीराणि प्रज्ञप्तानि ? गौतम ! गौतम ! द्विविधानि प्रज्ञप्तानि, तद्यथा - बद्धानि च मुक्तानि च । यथा पृथिवीकायिकानाम् औदारिकशरीराणि तथा भणितव्यानि ।
वायुकायिकानां मदन्त ! कियन्ति वैक्रियशरीराणि प्रज्ञप्तानि ? गौतम! द्विविधानि प्रज्ञप्तानि तद्यथा बद्धानि च मुक्तानि च । तत्र यानि एतानि बद्धानि तानि असंख्येयानि, समय-समये अहियमाणानि अपय माणानि पत्योपमस्य असंख्येयतम भागमात्रेण कालेन अपनी अपहृताः स्यात् । मुक्तानि यथा औधिकानि औदारिकशरीरकमुक्तानि ।
आहारकशरीराणि यथा पृथिवीकायिकानां व क्रियशरीराणि भणितव्यानि ।
तथा
यथा
तेजस - कर्मकशरीराणि पृथिवीकायिकानां तथा ।
For Private & Personal Use Only
२७१
४७२. भन्ते ! पृथ्वीकायिक जीवों के वैक्रिय शरीर कितने प्रज्ञप्त हैं ?
गौतम ! वैक्रिय शरीर के दो प्रकार प्रज्ञप्त हैं, जैसे—बद्ध और मुक्त । पृथ्वीकायिक जीवों के बद्ध वैक्रिय शरीर नहीं होते। मुक्त वैक्रिय शरीर औधिक औदारिक शरीर की भांति प्रतिपादनीय है। [देखें ४५७]।
४७३. आहारक शरीर भी इसी प्रकार प्रतिपादनीय हैं।
४७४. पृथ्वीकायिक जीवों के तेजस और कार्मण शरीर भी इन्हीं के औदारिक शरीर की भांति प्रतिपादनीय हैं । [ देखें सू. ४७१] ।
४७५ अप्कायिक और तेजस्कायिक जीवों के सब शरीर पृथ्वीकायिक जीवों की भांति प्रतिपादनीय हैं । [ देखें सू. ४७१-४७४]।
४७६. भन्ते ! वायुकायिक जीवों के औदारिक शरीर कितने प्रज्ञप्त हैं ?
गौतम ! औदारिक शरीर के दो प्रकार प्रज्ञप्त हैं जैसे- बद्ध और मुक्त | उनके औदारिक शरीर पृथ्वीकायिक जीवों की भांति प्रतिपादनीय हैं । [ देखें सू. ४७१] ।
४७७ भन्ते ! वायुकायिक जीवों के वैक्रिय शरीर कितने प्रज्ञप्त हैं ?
गौतम ! वैक्रिय शरीर के दो प्रकार प्रज्ञप्त हैं, जैसे- बद्ध और मुक्त | उनमें जो बद्ध हैं, वे असंख्येय हैं, प्रति समय अपहृत करने पर पल्योपम के असंख्येय भाग मात्र काल में अपहृत होते हैं। [यह असत् कल्पना है । ] उनका अपहार किया नहीं गया । मुक्त वैक्रिय शरीर मुक्त औधिक औदारिक शरीर की भांति प्रतिपादनीय हैं। [ देखें सू. ४५७] ।
४७८. वायुकायिक जीवों के आहारक शरीर पृथ्वीकायिक जीवों के वैक्रिय शरीर की भांति प्रतिपादनीय है। [देखें सू. ४७२] ।
४७९. तेजस और कार्मण शरीर भी पृथ्वीकायिक जीवों की भांति प्रतिपादनीय हैं।
www.jainelibrary.org