________________
३९. जीव द्रव्य थी जाण, पुद्गल द्रव्य अनंत गुण । पुद्गल द्रव्य थी माण, अनंतगुणा अद्धा समय ।। ४०. प्रदेश अर्थपणेह, धर्माधर्म प्रदेश तुल्य । थोड़ा अन्य अपेक्षया ।। अद्धा समय आकाश नां । अनुक्रम करि पहिछाण, प्रदेश अनंतगुणा कह्या ॥
असंख प्रदेशिक बेह, ४१. जंतु पुद्गल जाण,
षट् द्रव्यों का लोक में अवगाहन कृतयुग्म आदि के सन्दर्भ में
वा० - अथ द्रव्यनींज क्षेत्र अपेक्षया कृतयुग्मादि करिकै परूपणा कहै
छं
४२. *धर्मास्तिकाय भदंत जीरे, स्यूं अवगाउछँ एह । अवगाही रह्य नहीं रे ? एह प्रश्न पूछेह ॥ ४३. जिन भाखे गुण गोयमा ! रे, ए धर्मास्तिकाय अवगाही नै रह्य अछे रे, पिण अनवगाढ न कहाय ॥ ४४. जो अवगाही रहा अरे, तो स्यूं प्रदेश संख्यात । असंच अनंत प्रदेश ने रे, अवगाही में रहात ? ४५. जिन कहै संख प्रदेश ने रे, अवगाही रह्यं नांह । असंख प्रदेश अवगाढ छै रे, नहीं अनंत प्रदेश अवगाह ॥
४६. लोकाकाश प्रदेश रह्य धर्म द्रव्य एस,
सोरठा असंख्यात छे वह विषे। असंख प्रदेश ओगाढ इम ॥
४७. * जो असंख प्रदेश ओगाढ छै रे, तो स्यूं आकाश प्रदेश | कडजुम्म प्रति अवगाढ छै रे ? इत्यादि प्रश्न अशेष ।। प्रदेश प्रति जोगाहि । योज द्वापर कलियोग ही रे, प्रदेश ओगा है नांहि ॥
४८. जिन भावं कृतयुग्म ही रे,
सोरठा
४९. लोक तर्णं अवस्थित्त,
कउजुम्मपणों कथित ५०. फुन धर्मास्तिकाय,
असंख प्रदेशपणे करी । चिहुं अपहरवे विहं रहे ॥ लोकाकाश प्रदेश नें । प्रमाणपर्णेज पाय तिणसूं कडजुम्म ईज ई ॥ ५१. योगा नहि होय, द्वापरयुग्म यति नहीं । कलियोगा नहि कोय, इक कृतयुग्मपणोंज हूं ॥ ५२. *इम अधर्मास्तिकाय ने रे, इम आगास्तिकाय ।
जीव पुद्गलास्तिकाय में रे, अद्धा समय इम धाय ।।
1
बा०-जिम धर्मास्ति तिम अधर्मास्ति कहिणी लोक ओगाहपणां थकी । इस सर्व अस्तिकाय कहिणी, रोहने लोक-जोगापणा की नवरं आकाशास्तिकाय नैं अवस्थित अनंत प्रदेशपणां थकी वलि आत्मा अवगाहीपणां थकी कृतयुग्म प्रदेश अवगाढपणों हुवे । अनें अद्धा समय नं अवस्थित असंख्यात प्रदेशा* लय : अनंत नाम जिन चवदमा रे
५६ भगवती जोड
Jain Education International
३९. एवं पुलस्तिकायाद्धासमयाः,
(बृ. प. ८७४) ४०. प्रदेशार्थ चिन्तायां त्वाद्यौ प्रत्येकमसङ्खधं यप्रदेशत्वेन तुल्यौ तदन्येभ्यः स्तोकौ च, (बृ. प. ०७४) ४१. जीवपुद्गलादासमयाकाशास्तिकायास्तु क्रमेणानन्त गुणा इत्यादि । (बु.प.८७४)
वा. -अथ द्रव्याण्येव क्षेत्रापेक्षया कृतयुग्मादिभिः प्ररूपयन्नाह - ( वृ. प. ८७४ ) ४२. धम्मत्थिकाए णं भंते ! कि ओगाढे ? अणोगादे ?
४३. गोयमा ! ओगाढे, नो अणोगाडे । (श. २५। ११५)
४४. जइ ओगाढे कि संखेज्जपदेसोगाढे ? असंखेज्जपदेसोगाढे ? अणतपदेसोगाढे ?
४५. गोमा ! नो संखेज्जपदेसोगाढे, असंखेज्जपदेसोगाढ, नो अणतपदेसोगाढे । (श. २५।११६ )
४६. ‘असंखेज्जपएसोगाढे' त्ति असङ्ख्यातेषु लोकाकाशप्रदेशेष्ववगाढोऽसौ लोकाकाशप्रमाणत्वात्तस्येति,
(बु.७४) ४७. जइ असंपदेसोगा कि कम्मपदेसोना पुच्छा । ४६. गोमा ! जुम्मपदेगोगा नो योगदेोगा नो दावरजुम्मपदेसोगाढे, नो कलियोगपदेसोगाढे ।
४९. 'जुम्मपएसोगाडे' त्ति लोकस्यावस्थिता सङ्घर्ष - प्रदेशत्वेन कृतयुग्मप्रदेशता, ( वृ. प. ८७४) ५०, ५१. लोकप्रमाणत्वेन च धर्मास्तिकायस्यापि कृतयुग्मर्तव, (वृ. प. ८७४ )
५२. एवं मत्किाए वि एवं आगासत्यिका वि जीवत्किए, पोग्गलविकाए अद्धासमए एवं देव । (श. २५/११७ ) वा. एवं सर्वास्तिकामानां लोकावगाहित्वा तेषां नवरमाकाशास्तिकायस्यावस्थितानन्तप्रदेशत्वादात्मा
For Private & Personal Use Only
वाहित्वाच्च कृतयुग्मप्रदेशावगाढताऽद्धासमयस्य चावस्थितासङ्घ प्रदेशात्मकमनुष्यक्षेत्रावगाहित्यादिति । अथावगाहस्तायादिदमाह (बु. प. ८७४)
www.jainelibrary.org