________________
वा... अलोकाकाश नी श्रेणि प्रदेश थकी कदाचित कडजुम्मा ते किम ? जिका क्षुल्लक बे प्रतर नै समीप थकी तिरछी उठी तिका श्रेणि लोक ने फां विना रही ति का श्रेणि वस्तु स्वभाव थकी कृतयुग्म हुवे । इम यावत कदाचित कल्योज हुवै । इम पूर्व पश्चिम आयत पिण कहिवो । जाव शब्द कहिवा थकी कदा तेयोगा हुवे, कदा द्वापरयुग्मा हुवै, इम जाणवू । तेहनै विषे पलि बे क्षुल्लक प्रतर नां हेठला प्रतर थकी तथा ऊपरला प्रतर थकी जिका श्रेणि ऊठी तिका थेणि तेओगा हुवै । जे भणी बे क्षुल्लक प्रतर नै हेढ़ बलि ऊपरै प्रदेश थकी लोक ने वृद्धि थावै करी अनै अलोक नै प्रदेश थकोज हानि नां भाव थकी एक-एक प्रदेश नै अलोक श्रेणि थकी अपगम हुवै, ते भणी तेओगा हुवै। इम तेयोगा नां बिहु प्रतर थको अनंतर हेठला ऊपरला बिहुं प्रतर थकी जिका श्रेणि उठी तिका श्रेणि नै द्वापरयुग्मपणों हुवै । अन ते द्वापरयुग्म नां विहुं प्रतर थका अनंतर हेठला ऊपरला बिहं प्रतर थकी जिका श्रेगि उठी तिका श्रेणि न कल्यो जपणों हवं । इम वलि तिकाईज थेणि जिम संभवै, तिम कहिवी । ५४. ऊंची नीची लांबी पिण इमहिज, नवरं एतलो विशेखो जी।
नो कलियोगा शेष तिमहिज छै, हिव तसुन्याय उवेखो जी।
वा० - इहां क्षुल्लक प्रतर द्वय प्रमाण करिकै जिका उठी ऊंची लांबी श्रेणि तिका द्वापरयुग्मा कहिय तेह थकी ऊंची अनै वलि नीची एक प्रदेश वृद्धि करिक कृतयुग्मा कहिये । वलि किहां एक एक प्रदेश नी वृद्धि करिकै अन्य स्थानके बद्धि नां अभाव करिकै तेयोगा कहिय, पिण वलि कलियोगा इहां न संभव, वस्तु सवभाव थकीज । वलि ते भूमि नै विषे तथा पट नै विषे लोक नों आकार करीनै क्यारी नै आकार प्रदेश नी वृद्धि तेह थकी सर्व जाणवू ।
वा०- अलोगागाससेढीओ णं भंते ! पएसेत्यादौ 'सिय काडजुम्माओं' ति याः क्षुल्लकप्रतर द्वयसामीप्यात्तिरश्चीनतयोत्थिता याश्च लोकमस्पृशन्त्यः स्थितास्ता बस्तुस्वभावात्कृतयुग्माः, यावत्करणात् 'सिय तेओयाओ सिय दावर जुम्माओ' त्ति दृश्यं, तत्र च या: क्षुल्लकप्रतरद्वयस्याधस्तनादुपरितनाद्वा प्रतरादुत्थितास्तास्त्योजा: यतः क्षल्लकप्रतरद्वयस्याध उपरि च प्रदेशतो लोकस्य वृद्धिभावेनालोकस्य प्रदेशत एव हानिभावादेकैकस्य प्रदेशस्यालोकश्रेणीभ्योऽपगमो भवतीति, एवं तदनन्तराभ्यामुत्थिता द्वापर युग्मा: 'सिय कलिओगाओ' ति तदनन्तराभ्यामेवोत्थिताः कल्योजा:, एवं पुनः पुनस्ता एवं यथासम्भवं वाच्या इति ।
(वृ. प. ८६७,८६८)
५४. उड्ढ महायताओ वि एवं चेव, नवरं नो कलियोगाओ। सेसं तं चेव ।
(श. २५९०) वा०–'उड्ढाययाण' मित्यादि, इह क्षुल्लकप्रतरद्वयमानेन या उत्थिता उई बायतास्ता द्वापरयुग्माः तत ऊर्द्ध वमधश्चैकैकप्रदेशबुद्धया कृतयुग्मा: क्वचिच्चैकप्रदेशवृद्धयाऽन्यत्र वृद्धयभावेन त्र्योजाः कल्योजास्त्विह न संभवन्ति वस्तुस्वभावान्, एतच्च भूमौ लोकमालिख्य केदाराकारप्रदेशवृद्धिमन्तं ततः सर्व भावनीयमिति ।
(वृ. प. ८६८)
सोरठा
५५. अन्य प्रकार करेह, श्रेणी तणी परूपणा । ____ हिव कहियै छै जेह, श्रोता चित दे सांभलो ।। ५६. *केतली हे प्रभु! श्रेणि परूपी ? जिन कहै श्रेणी सातो जी।
उजुआयता एगओवंका, दुहओवंका विख्यातो जी ।।
५७. एगओखहा दुहओखहा, छठी कही चक्कवाला जी।
सप्तमी श्रेणी अर्द्धचक्कवाला, जिन वच परम रसाला जी।।
वा०-श्रेणि ते प्रदेश नी पंक्ति जीव पुद्गल नां संचरण विशेष । तिहां उजुआयता ते ऋजु तिका वलि आयत ते ऋजुआयता जिणे करी जीवादिक ऊर्द्ध लोकादिक थकी अधोलोकादिक नै विषे ऋजपण जावै स्थापना १ ।
५५. अथ प्रकारान्तरेण श्रेणीप्ररूपणायाह
___(वृ. प. ८६८) ५६. कति णं भंते ! सेढीओ पण्णत्ताओ?
गोयमा ! सत्त सेढीओ पण्णत्ताओ, तं जहा
उज्जुआयता, एगओवंका, दुहओवंका, ५७. एगओखहा, दुहओखहा, चक्कवाला, अद्धचक्कवाला।
(श. २५२९१) __वा०-- 'कइ ण' मित्यादि, 'श्रेणय:' प्रदेशपंक्तयो जीवपुद्गलसञ्चरणविशेषिताः तत्र 'उज्जुयायत' त्ति ऋजुश्चासावायता चेति ऋज्वायता यया जीवादय ऊध्र्वलोकादेरधोलोकादौ ऋजुतया यान्तीति,
एगओवंका ते एक दिशि नै विषे वांकी वक्र गति तेहनै एगोवंका कहिये । जेणे करी जीव पुद्गल पाधरो जइन वांकी गति कर अनेरी श्रेणि करि जाय ते एगओवंका कहीजै स्थापना २ ।
'एगओ बंक' त्ति 'एकत' एकस्यां दिशि 'वङ्का' वक्रा यया जीवपुद्गला ऋजु गत्वा वक्रं कुर्वन्तिश्रेण्यन्तरेण यान्तीति, स्थापना चेवम्,
*लय : चतुर विचार करी नै देखो
४२ भगवती जोड़
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org