________________
६. २९,३०. कालंतरे य ३१. समुग्धाय ३२. खेत्त ३३. फुसणा य । ३४. भावे ३५. परिमाणे खलु, ३६. अप्पाबहुयं नियंठाणं ॥३।।
७. रायगिहे जाव एवं वयासी
६. कालान्तर समुद्घात फून, खित्त फर्शणा भाव ।
प्रमाण अल्पबहुत्व ए, निग्गंथाण कहाव ।। निर्ग्रन्थ के प्रकार ७. ए षट-तीसज द्वार करि, निग्रंथ भणी कहेह ।
नगर राजगृह – विषे, जावत एम वदेह ।। ८. हे भदंत ! निग्रंथ ते, किता परूप्या आप?
जिन कहै पंच परूपिया, नाम जूजुआ स्थाप ।। ९. सर्वविरति प्रतिपन्न जे, तेहनै पिण सुविमास ।
विचित्र चारित्र मोह नीं, क्षयोपशमादि तास ।। १०. तेहथी भेद जुआ-जुआ, मुनिवर नां सुविधान ।
छठा थी चवदम लगै, कहियै नव गुणस्थान ।। ११. जिन कहै पंच निग्रंथ ते, पुलाक बकुश पिछाण ।
कुशील नै निग्रंथ फुन, पंचम स्नातक जाण ।।
वा० पुलाक - निःसार धान्य नों कण पुलाक नीं परं पुलाक । संजम सार अपेक्षाए तेह संयमवंत थको पिण थोड़ो-सो तेह चारित्र प्रतै असार करतो ते पुलाक १ । बकुस - काबरो ते बकुस इति बकुस । संजम जोग थकी बकुस २ । कुसील -- कुत्सित शील चरण जेहन ते कुशील ३ । निग्रंथ-नीकल्यो ग्रंथ कहिता मोहनीय कर्म थकी ते निग्रंथ ४ । स्नातक --घातिकर्म लक्षण मल-पटल क्षालन थी स्नातक ५।
८. कति णं भंते ! नियंठा पण्णत्ता ?
गोयमा ! पंच नियंठा पण्णत्ता, ९,१०. साधवः, एतेषां च प्रतिपन्नसर्वविरतीनामपि विचित्रचारित्रमोहनीयकर्मक्षयोपशमादिकृतो भेदोऽवसेयः,
(वृ. प' ८९१)
११. तं जहा-पुलाए, बउसे, कुसीले, नियंठे, सिणाए।
(श. २५२२७८) वा०--तत्र 'पुलाय' त्ति पुलाको-निस्सारो धान्यकण: पुलाकवत्पुलाकः संयमसारापेक्षया, सच संयमवानपि मनाक् तमसारं कुर्वन् पुलाक इत्युच्यते, 'बउसे' त्ति बकुश --शबलं कर्बुरमित्यनान्तरं, ततश्च बकुशसंयमयोगाद्वकुशः 'कुसीले' त्ति कुत्सितं शीलं--- चरणमस्येति कुशील: 'नियठे' त्ति निर्गतो ग्रन्थात-- मोहनीयकर्माख्यादिति निर्ग्रन्थ : 'सिणाए' ति स्नात इव स्नातो घातिकर्मलक्षणमलपट लक्षालनादिति ।
(वृ. प. ८९१)
सोरठा
१२. तत्र पुलाको द्विविधो लब्धिप्रतिसेवाभेदात्
(वृ. प. ८९१) १३. तत्र लब्धिपुलाको लब्धिविशेषवान्, (व. प. ८९१)
१२. वृत्तिकार इह रीत, द्विविध पुलाक आखियो।
लब्धि पुलाक प्रतीत, द्वितीय का प्रतिसेवना ।। १३. लब्धि-पुलाकज आद, लब्धि विशेषजवन्त जे ।
पामी शक्ति संवाद, लब्धि-पुलाक कहीजिये ।।
वा० -इहां वृत्तिकार कह्यो—संघादिक ने काजै जिणे लब्धे करी चक्रवर्ती प्रति पिण चूर्ण करै तिणे लब्धि करी युक्त ते लब्धिपुलाक जाणवो ।
अनेरा आचार्य इम कहै- आसेवन थकी जे ज्ञान पुलाक तेहन एहवी लब्धि तेहिज लब्धि पुलाक । तेहथी व्यतिरिक्त कोई अनेरो नथी इति भगवती नी टीका में कह्य ।
हिवै आसेवना पुलाक आश्रयी प्रथम पन्नवणद्वार कहै छै--
वा०-यदाहसंघाइयाण कज्जे चुन्निज्जा चक्कवट्टिमवि जीए। तीए लडीए जुओ लद्धिपुलाओ मुणेयव्वो ॥१॥
अन्ये त्वाहुः आसेवनती यो ज्ञानपुलाकस्तस्येयमीदृशी लब्धिः स एव लब्धिपुलाको न तद्व्यतिरिक्तः कश्चिदपर इति । आसेवनापुलाक पुनराश्रित्याह -
(वृ. प. ८९१)
पुलाक निग्रंथ के प्रकार _ *सुण सुखदाणी, ए तो निग्रंथ भाख्या नाणी ।। (ध्रपदं) १४. प्रभु ! केतल भेदे पुलागं? तब भाखै जिन महाभागं ।
ओ तो परुप्यो पंच प्रकारो, धुर ज्ञान पुलाक विचारो। १५. दर्शण पुलाकज बीजो, फुन चरित्त पुलाकज तीजो।
तुर्य लिंग पुलाकज तामो, यथासूक्ष्म पुलाक पंचम नामो।। *लय : सुण चिरताली
१४. पुलाए णं भते ! कतिविहे पण्णत्ते ?
गोयमा ! पंचविहे पण्णत्ते, तं जहा--नाणपुलाए, १५. दंसणपुलाए, चरित्तपुलाए, लिंगपुलाए, अहासुहुम
पुलाए नामं पंचमे। (श. २५।२७९)
शा० २५, उ० ६, ढा० ४४४ १०३
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org