________________
३६. सर्व द्रव्य रै मांहि, कितलायक सहु द्रव्य ताहि ।
पंच वर्ण जाव अठ फास, बादर पुद्गल द्रव्य राश ।।
३७. बलि सर्व द्रव्य में जाणी, कितलायक सह द्रव्याणी।
पंच वर्ण जाव चिउं फास, सूक्षम परिणाम विमास ।
३६. गोयमा ! अत्थेगतिया सव्वदव्वा पंचवण्णा जाव
अट्ठफासा पण्णत्ता। बादरपुद्गलद्रव्याणि प्रतीत्योक्त सर्वद्रव्याणां मध्ये
कानिचित्पंचवर्णादीनीति भावार्थः। (व. प. ५७४) ३७. अत्थेगतिया सव्वदव्वा पंचवण्णा जाव चउफासा पण्णत्ता
'चउफासा' इत्येतच्च पुद्गलद्रव्याण्येव सूक्ष्माणि प्रतीत्योक्तम् ।
(वृ. प. ५७४) ३८. अत्थेगतिया सव्वदव्वा एगवण्णा एगगधा एगरसा
दुफासा पण्णत्ता। 'एगगंधे' त्यादि च परमाण्वादिद्रव्याणि प्रतीत्योक्तम् ।
(वृ. प. ५७४)
३८. केइक सह द्रव्य सोय, इक वर्ण एक गंध होय ।
इक रस ने बे फास, परमाणु आश्रयी तास ।।
३९. स्पर्शद्वयं च सूक्ष्मसम्बन्धिनां चतुर्णा स्पर्शानामन्य
तरदविरुद्धं भवति । तथाहि- (वृ. प. ५७४) ४०. स्निग्धोष्णलक्षणं स्निग्धशीतलक्षणं वा रूक्षशीतलक्षणं रूक्षोष्णलक्षणं वेति ।
(वृ. प. ५७४) ४१. अत्थेगतिया सव्वदव्वा अवण्णा जाब अफासा पण्णत्ता ।
'अवण्णे' त्यादि च धर्मास्तिकायादिद्रव्याण्याश्रित्योक्त।
(वु. प. ५७४)
सोरठा ३६. सूक्षम संबंधि सोय, च्यार फर्श ते माहिला।
अविरुद्ध पावै दोय, ते देखा. छै हिवै ।। ४०. स्निग्ध उष्ण उदार, अथवा स्निग्ध शीत वलि ।
रूक्ष शीत सुविचार, तथा रूक्ष वलि उष्ण ह। ४१. *केइक सर्व द्रव्य तास, नहि वर्ण जाव नहि फास । धर्माधर्भ आकाश, अद्धा जीवास्ति विमास ।
सोरठा ४२. रह्या द्रव्य रै मांहि, प्रदेश नं पर्याय फुन ।
द्रव्य सूत्र कही ताहि, ए बिहुं सूत्र कहै हिवै।। ४३. द्रव्य तणो जे जोय, निविभाग जे अंश है।
ते प्रदेश अवलोय, पर्यव धर्मज द्रव्य नुं । ४४. *सर्व प्रदेश पिण एम, वलि सह पजवा पिण तेम ।
सह द्रव्य कह्या तिण रीत, कहिवा प्रदेश पजवा धर प्रीत॥ ४५. रूपी द्रव्य नां रूपी प्रदेश, रूपी पजवा विशेष ।
अरूपी द्रव्य नां ताय, अरूपी छै प्रदेश पर्याय ।।
४२. द्रव्याधितत्वात्प्रदेशपर्यवाणां द्रव्यसूत्रानन्तरं तत्सूत्रं ।
(वृ. प. ५७४) ४३. तत्र च प्रदेशा-द्रव्यस्य निविभागा अंशापर्यवास्तु धर्माः ।
(वृ. प. ५७४)
४४. एवं सव्वपएसा वि सव्वपज्जवा वि ।
४५. इह च मूर्तद्रव्याणां प्रदेशाः पर्यवाश्च मूर्तद्रव्य
वत्पञ्चवर्णादयः अमूर्त्तद्रव्याणां चामूर्तद्रव्यवदवर्णादय इति ।
(वृ. प. ५७४) ४६. तीयद्धा अवण्णा जाव अफासा। एवं अणागयद्धा वि सव्वद्धा वि।
(श. १२।११८)
४६. अतीत काल में तास, नहिं वर्ण गंध रस फास ।
एम अनागत काल, सर्व अद्धा पिण इम हाल ।
४७. वर्णाद्यधिकारादेबेदमाह
(बृ. प. ५७४)
सोरठा ४७. वर्णादिक विख्यात, ते अधिकार थकी हिवै।
आगल जे अवदात, तेहिज कहियै छै सुणो।।
गर्भोत्पत्ति काल में वर्णादिक की पृच्छा ४८. *जीव गर्भ विषे भगवान! ऊपजतो छतो पिछान ।
के वर्ण गंध रस फास, परिणाम परिणमै तास ।।
४८. जोवे णं भंते ! गभं वक्कममाणे कतिवणं कति
गंधं कतिरसं कतिफासं परिणाम परिणमइ ?
सोरठा ४६. परिणाम परिणमै जेह, स्वरूप प्रते जाए तिको। ____ कति वर्णादिरूपेह ? परिणमै इम पूछ्यु अरथ ।। *लय : स्वामीजी थार दर्शन की
४९. परिणामं परिणमइ' ति वरूपं गच्छति
कतिवर्णादिना रूपेण परिणमतीत्यर्थः ।(व. प. ५७५)
६६ भगवती जोड
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org