________________
जानातीत्युक्तम् ।
(वृ० प० ३५८, ३५६)
५०. कहिवा जोग भाव अपेक्षया, जाणे सह भाव सोय।
भाव कहिवा जोग जे नहीं, तास अपेक्षा न होय ।। ५१. अभिलाप्य भाव जिके नहीं, श्रत विषय नहीं जेह।
ते सह पजवा जाणे नहीं, इति विरोध न एह ।। ५२. अवधि ज्ञान नी केतली, विषय कही भगवान् ?
जिन भाखै संक्षेप थी, च्यार प्रकारे आख्यान । ५३. द्रव्य थकी वलि क्षेत्र थी, काल थकी कहिवाय ।
भाव थकी भणिय वली, आगल तेहनों न्याय ।। ५४. द्रव्य थी अवधि ज्ञानी तिको, रूपी द्रव्य जाणें देखै ।
जेम नंदी सूत्रे कह्या, जाव भाव थी अवेखै ।। ५५. वृत्तिकार कह्यो द्रव्य थी, तेजस भाषा जेह ।
बिहुं विच द्रव्य रह्या तिके, जघन्य थकी जाणेह ।।
५१. अनभिलाप्यभावापेक्षया तु 'सुए चरित्ते न पज्जवा
सब्वे' इत्युक्तमिति न विरोधः। (वृ०प० ३५६) ५२. ओहिनाणस्स णं भंते ! केवतिए विसए पण्णते ?
गोयमा ! से समासओ चउविहे पण्णत्ते, तं जहा५३. दव्वओ, खेत्तओ, कालओ, भावओ।
५४. दवओ णं ओहिनाणी रूविदब्वाइं जाणइ-पासइ
जहा-नंदीए (सू० २२) जाव (सं० पा०) भावओ। ५५. 'दव्वओ ण' 'मित्यादि अवधिज्ञानी रूपिद्रव्याणि पुद्
गलद्रव्याणीत्यर्थः, तानि च जघन्येनानन्तानि तैजस
भाषाद्रव्याणामपान्तरालवर्तीनि । (वृ०प० ३५६) ५६. उक्कोसेणं सब्वाई रूविदव्वाइं जाणइ-पासइ। उत्कृष्टतस्तु सर्वबादरसूक्ष्मभेदभिन्नानि जानाति ।
(वृ० ५० ३५६)
५६. अवधिज्ञानी उत्कृष्ट थी, सहु द्रव्य पिछाण ।
सूक्ष्म बादर भेद जुजूआ, जाण देखै सुजाण ।।
५७. जाणे विशेषपणे करी, तेह ज्ञान सागार।
देखै सामान्यपणे करी, ते दर्शन अणागार ।। ५८. अवधिज्ञानी रै अवश्य हवै, अवधि दर्शन संपेखै ।
जाणे ए अवधि ज्ञाने करी, अवधि दर्शन करि देखै ।।
५७,५८. जानाति विशेषाकारेण, ज्ञानत्वात्तस्य, पश्यति
सामान्याकारणावधिज्ञानिनोऽवधिदर्शनस्यावश्यम्भावात् ।
(वृ० प० ३५६)
सोरठा ५६. इहां कोई प्रश्न करेह, धुर देखग थी ज्ञान ह।
ते अनक्रम तजेह, जाण इम धर किम कहो।। ६०. इहां अवधिज्ञान अधिकार, प्रधान कहिवा में अर्थ ।
आदि ज्ञान अवधार, कह्य पाठ धुर जाणइ ।। ६१. अवधि-दर्शन नो जेह, अवधि विभंग साधारण करि ।
तसु अप्रधानपणेह, पछै पाठ है पासइ ।। ६२. तथा साकारोपयुक्त, तेहनै लब्धिज ऊपजै ।
अवधि ज्ञान लब्धि उक्त, ते उपजै साकार में ।
५६. नन्वादी दर्शनं ततो ज्ञानमिति क्रमस्तकिमर्थ मेनं
परित्यज्य प्रथमं जानातीत्युक्तम् ? (वृ० प० ३५६) ६०. इहावधिज्ञानाधिकारात् प्राधान्यख्यापनार्थमादी जानातीत्युक्तम् ।
(वृ०प० ३५६) ६१. अवधिदर्शनस्य त्ववधिविभङ्गसाधारणत्वेनाप्रधानत्वात् पश्चात्पश्यतीति ।
(वृ० प० ३५६) ६२. अथवा सर्वा एव लब्धयः साकारोपयोगोपयुक्तस्योत्प
द्यन्ते लब्धिश्चावधिज्ञानमितिसाकारोपयोगोपयुक्तस्या
वधिज्ञानलब्धिर्जायते । (वृ०प० ३५६) ६३. इत्येतस्यार्थस्य ज्ञापनार्थं साकारोपयोगाभिधायक
जानातीति प्रथममुक्तं ततः क्रमेणोपयोगप्रवृत्तेः पश्यतीति ।
(वृ० प० ३५९)
६३. ते अर्थ जाणवा ताय, धुर साकारज जाणइ ।
पाछै अनक्रम आय, उपयोग प्रवृत्ति पासइ ।।
दूहा
६४. अवधिज्ञानी जे क्षेत्र थी, जधन्य आंगल नै तेथ ।
असंख्यातमैं भाग जे, जाण देखै खेत ।।
६४. खेत्तओ णं ओहिनाणी जहण्णणं अंगुलस्स असंखेज्जइ
भागं जाणइ-पासइ।
श०८, उ०२, ढा० १३फ ३६३
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org