________________
ठाणं (
(स्थान)
पुढविकाइए पुढवीकाइएसु उववज्ज- पृथिवीकायिकः माणे पुढविकाइएहिंतो वा, • आउकाइएहितो वा, काइएहितो वा, वाकाइए हितो वा, वणस्सइकाइएहितो वा,
दिति वा
ते दिए हितो वा चरि दिएहितो वा
पंचिदिए हितो वा उववज्जेजा । से चेव णं से पुढविकाइए पुढ विकायत्तं विपजहमाणे पुढविका इयत्ताए वा 'आउका इयत्ताए वा, उकाइयत्ताए वा
वाउका इयत्ताए वा,
वणस्स इकाइयत्ताए वा,
बेदियत्ताए वा
तेइ दियत्ताए वा
चरिदियत्ताए वा पंचिदियत्ताए वा गच्छेज्जा ।
६. एवमाकाइयावि जाव पंचि
दियत्ति ।
जहा — एगिदिया, बेइं दिया, तेइंदिया, चरदिया, रइया, पंचेंदियतिरिक्खजोणिया मणुया देवा
सिद्धा ।
८४८
Jain Education International
पृथिवी कायिकेषु उपपद्यमानः पृथिवीकायिकेभ्यो वा, अपकायिकेभ्यो वा, तेजस्कायिकेभ्यो वा, वायुकायिकेभ्यो
वा,
वनस्पतिकायिकेभ्यो वा, द्वीन्द्रियेभ्यो वा, त्रीन्द्रियेभ्यो वा चतुरिन्द्रियेभ्यो वा पञ्चेन्द्रियेभ्यो वा उपपद्येत ।
स चैव असौ पृथिवीकायिकः पृथिवी - कायत्वं विप्रजहत् पृथिवीकायिकतया वा, अप्कायिकतया वा, तेजस्कायिकतया वा, वायुकायिकतया वा, वनस्पतिकायिकतयावा, द्वीन्द्रियतया वा, त्रीन्द्रियतया वा चतुरिन्द्रियतया वा पञ्चेन्द्रियतया वा गच्छेत् ।
जीव-पदं
जीव-पदम्
१०. णवविधा सव्वजीवा पण्णत्ता, तं नवविधाः
सर्वजीवाः प्रज्ञप्ताः,
तद्यथा
एकेन्द्रियाः, हीन्द्रियाः, त्रीन्द्रियाः, चतुरिन्द्रियाः, नैरयिकाः, पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिका, मनुजाः, देवाः, सिद्धाः ।
एवमपकायिका अपि यावत् पञ्चेन्द्रिया
इति ।
For Private & Personal Use Only
स्थान : सूत्र ६-१०
पृथ्वीका में उत्पन्न होने वाला जीव पृथ्वीकाय, अकाय, तेजस्काय, वायुकाय, वनस्पतिकाय, द्वीन्द्रिय, तीन्द्रिय, चतुरिन्द्रिय और पञ्चेन्द्रिय-इन नौ जातियों से आता है।
पृथ्वीकाय से निकलने वाला जीव पृथ्वीकाय, अप्काय, तेजस्काय, वायुकाय, वनस्पतिकाय, द्वीन्द्रिय, त्रीन्द्रिय, चतुरिन्द्रिय और पञ्चेन्द्रिय – इन नौ जातियों में जाता है।
६. इसी प्रकार अष्कायिक, तेजस्कायिक, वायुकायिक, वनस्पतिकायिक, द्वीन्द्रिय, वीन्द्रिय, चतुरिन्द्रिय और पञ्चेन्द्रिय इन सभी प्राणियों की गति आगति नौ-नौ हैं ।
जीव- पद
१०. सब जीव नौ प्रकार के हैं----
१. एकेन्द्रिय, २. द्वीन्द्रिय,
३. त्रीन्द्रिय, ४. चतुरिन्द्रिय,
५. नैरयिक, ६. पंचेन्द्रिय तिर्यचयोनिक, ७. मनुष्य, ८. देव, ६. सिद्ध ।
www.jainelibrary.org