________________
ठाणं (स्थान)
४. जत्थवि य णं आवकहाए चिट्ठति, वि य से एगे आसासे पण्णत्ते । एवामेव समणोवासगस्स चत्तारि आसासा पण्णत्ता, तं जहा१. जत्थवि य णं सीलव्वतगुणवत- वेरमणं - पच्चक्खाणपोसहवासाई पडवज्जति, तत्थवि य से एगे आसासे पण्णत्ते, २. जत्थवि य णं सामाइयं देसावगासिय सम्ममणुपाले, तत्थवि य से एगे आसासे पण्णत्ते, ३. जत्थवि य णं चाउद्दसमुद्दिट्ठपुण्णमासिणीसु पडिपुण्णं पोसहं सम्म अणुपाले, तत्थवि य से एगे आसासे पण्णत्ते, ४. जत्थवि य णं अपच्छिममारणंतित संलेहणा-भूसणा-भू सिते भत्तपाणपडियाइ क्खिते पाओवगते कालमणवकखमाणे विहरति तत्थवि य से एगे आसासे पण्णत्ते ।
जहा—
उदितोदिते णाममेगे,
उदितत्थमिते णाममेगे,
अत्थमितोदिते णाममेगे, अत्थमितत्थमिते णाममेगे । भरहे राया चाउरतचक्कवट्टी णं उदितोदिते, बंभदत्ते णं राया चाउरतचक्कवट्टी उदितत्थमिते,
३८६
४. यत्रापि च यावत्कथाये तिष्ठति, तत्रापि च तस्य एकः आश्वासः प्रज्ञप्तः । एवमेव श्रमणोपासकस्य
चत्वारः
आश्वासाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा
१. यत्रापि च शीलवत - गुणव्रत- विरमणप्रत्याख्यान- पोषधोपवासान् प्रतिपद्यते, तत्रापि च तस्य एकः आश्वासः प्रज्ञप्तः,
Jain Education International
२. यत्रापि च सामायिकं देशावका शिकं सम्यगनुपालयति, तत्रापि च तस्य एकः
आश्वासः प्रज्ञप्तः,
३. यत्रापि च चतुर्दश्यष्टम्युद्दिष्टापौर्णमासीषु प्रतिपूर्णं पोषधं सम्पनुपालयति, तत्रापि च तस्य एकः आश्वासः प्रज्ञप्तः,
४. यत्रापि च अपश्चिम-मारणान्तिकसंलेखना - जोषणा जुष्टः भक्तपानप्रत्याख्यातः प्रायोपगतः कालमनवकाङ्क्षन् विहरति, तत्रापि च तस्य एक:
आश्वासः प्रज्ञप्तः ।
उदित-अत्थमित-पदं
उदित-अस्तमित-पदम्
उदित-अस्तमित-पद
३६३. चत्तारि पुरिसजाया पण्णत्ता, तं चत्वारि पुरुषजातानि प्रज्ञप्तानि, ३६३. पुरुष चार प्रकार के होते हैं
१. कुछ पुरुष उदितोदित होते हैं, प्रारम्भ में भी उन्नत तथा अन्त में भी उन्नत, जैसेचतुरंत चक्रवर्ती भरत, २. कुछ पुरुष उदितास्तमित होते हैं- प्रारम्भ में उदित तथा अंत में अनुदित, जैसे-चतुरंत चक्रवर्ती ब्रह्मदत्त, ३. कुछ पुरुष अस्तमितोदित होते हैं- प्रारम्भ में अनुन्नत तथा अन्त में उन्नत जैसे – हरिकेशवल अनगार, ४. कुछ पुरुष अस्तमितास्तमित
तद्यथा-
उदितोदितः नामैकः,
उदीतास्तमितः नामैकः,
अस्तमितोदितः नामैकः, अस्तमितास्तमितः नामैकः । भरतो राजा चातुरन्त चक्रवर्ती उदितोदितः, ब्रह्मदत्तः राजा चातुरन्त - चक्रवर्त्ती उदितास्तमितः, हरिकेशबलः
स्थान ४ : सूत्र १६३
४. चौथा आवास तब होता है जब वह कार्य को संपन्न कर भारमुक्त हो जाता है। इसी प्रकार श्रमणोपासक [ श्रावक ] के लिए भी चार आश्वास होते हैं१. जब वह शीलव्रत, गुणव्रत, विरमण, प्रत्याख्यान और पोषधोपवास को स्वीकार करता है, तब पहला आश्वास होता है,
२. जब वह सामायिक तथा देशावकाशिक व्रत का सम्यक् अनुपालन करता है तब दूसरा आश्वास होता है, ३. जब वह अष्टमी, चतुर्दशी, अमावस्या तथा पूर्णिमा के दिन परिपूर्ण दिन रात भर पोषध का सम्यक् अनुपालन करता है, तब तीसरा आश्वास होता है, ४. जब वह अन्तिम मारणांतिकसंलेखना की आराधना से युक्त होकर भक्त पान का त्याग कर प्रायोपगमन अनशन को स्वीकार कर मृत्यु के लिए अनुत्सुक होकर विहरण करता है, तब चौथा आश्वास होता है।
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org