________________
स्थान ४: सूत्र २८५-२८७
ठाणं (स्थान)
एवामेव चउदिवधे लोभे पण्णत्ते, एवमेव चतुर्विध: लोभः प्रज्ञप्तः, तं जहा
तद्यथाकिमिरागरत्तवत्थसमाणे, कृमिरागरक्तवस्त्रसमानः, कद्दमरागरत्तवत्थसमाणे, कर्दभरागरक्तवस्त्रसमानः, खंजण रागरतवत्थसमाणे, खञ्जनरागरक्तवस्त्रसमानः, हलिद्दरागरत्तवत्थसमाणे। हरिद्रारागरक्तवस्त्रसमानः । १. किमिरागरत्तवत्थसमाणं लोभ- १. कृमिरागरक्तवस्त्रसमानं लोभं अनुमणुपविट्ठ जीवे कालं करेइ, प्रविष्ट: जीवः कालं करोति, नैरयिकेषु णेरइएसु उववज्जइ, उपपद्यते, २. कद्दमरागरत्तवत्थसमाणं लोभ- २. कर्दमरागरक्तवस्त्रसमानं लोभं अनुमणुपविट्ठ जीवे कालं करेइ, प्रविष्ट: जीवः कालं करोति, तिर्यग्तिरिक्खजोणितेसु उववज्जइ, योनिकेषु उपपद्यते, ३. खंजणरागरत्तवत्थसमाणं लोभ- ३. खञ्जनरागरक्तवस्त्रसमानं लोभं मणुपविट्ठ जीवे कालं करेइ, अनुप्रविष्ट: जीवः कालं करोति, मनुष्येषु मणुस्सेसु उववज्जइ, उपपद्यते, ४. हलिद्दरागरत्तवत्थसमाणं लोभ- ४. हरिद्रारागरक्तवस्त्रसमानं लोभं मणुपविट्ठ जीवे कालं करेइ, देवेसु अनुप्रविष्ट: जीवः कालं करोति, देवेषु उववज्जइ।
उपपद्यते।
इसी प्रकार लोभ भी चार प्रकार का होता है-१. कृमिरागरक्त के समानअनन्तानुबन्धी, २. कर्दमरागरक्त के समान-अप्रत्याख्यानावरण, ३ खञ्जनरागरक्त के समान-प्रत्याख्यानावरण, ४. हरिद्वारागरक्त के समान-सज्वलन । १. कृमिरागरक्त के समान लोभ में प्रवर्तमान जीव मरकर नरक में उत्पन्न होता है, २. कर्दमरागरक्त के समान लोभ में प्रवर्तमान जीव मरकर तिर्यक्-योनि में उत्पन्न होता है, ३. खञ्जनरागरक्त के समान लोभ में प्रवर्तमान जीव मरकर मनुष्य गति में उत्पन्न होता है, ४. हरिद्रारागरक्त के समान लोभ में प्रवर्तमान जीव मरकर देव गति में उत्पन्न होता
संसार-पद
संसार-पदम् २८५. चउदिवहे संसारे पण्णत्ते, तं जहा- चतूविधः संसार: प्रज्ञप्तः, तद्यथा- रइयसंसारे,
नैरयिकसंसारः, तिर्यग्योनिकसंसारः, 'तिरिक्खजोणियसंसारे, मनुष्यसंसारः, देवसंसारः ।
मणुस्ससंसारे, देवसंसारे। २८६. चउठिवहे आउए पण्णत्ते, तं जहा- चतुर्विधं आयु: प्रज्ञप्तम्, तद्यथा-
णेरइआउए, 'तिरिक्खजोणिआउए, नैरयिकायुः, तिर्यग्योनिकायुः, मणुस्साउए, देवाउए। मनुष्यायुः, देवायुः।
संसार-पद २८५. संसार [उत्पत्ति स्थान में गमन] चार
प्रकार का होता है-१. नरयिकसंसार, २. तिर्यक्योनिकसंसार, ३. मनुष्यसंसार,
४. देवसंसार । २८६. आयुष्य चार प्रकार का होता है...
१. नैरपिक-आयुष्य, २. तिर्यक्योनिक-आयुष्य,
३. मनुष्य-आयुष्य, ४. देव-आयुष्य । २८७. भव [ उत्पत्ति] चार प्रकार का होता है
१. नैरयिक भव, २. तिर्यक्-योनिक भव, ३. मनुष्य भव, ४. देव भव।
२८७. चउविहे भवे पण्णत्ते, तं जहा- चतुर्विधः भवः प्रज्ञप्तः, तद्यथा-
णेरइयभवे, तिरिक्खजोणियभवे, नैरयिक भवः, तिर्यग्योनिकभवः, मणुस्सभवे , देवभवे। मनुष्यभवः, देवभवः।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org