________________
ठाणं (स्थान)
१६०
स्थान ३: सूत्र १६-१६ एवं—विलिदियवज्ज जाव एवम् — विकलेन्द्रियवर्ज यावत् वैमानि- विकलेन्द्रियों (एक, दो, तीन, चार इन्द्रियों वेमाणियाणं। कानाम् ।
वाले जीवों) को छोड़कर शेष सभी
दण्डकों में तीनों ही करण होते हैं। १६. तिविहे करणे पण्णत्ते, तं जहा- त्रिविधं करणं प्रज्ञप्तम्, तद्यथा- १६. करण तीन प्रकार का है
आरंभकरणे, संरंभकरणे, समारंभ- आरम्भकरणं, संरम्भकरणं, समारम्भ- १. आरंभ (वध) करण, करणे । णिरंतरं जाव करणम् । निरन्तरं यावत् २. सरंभ (वध का संकल्प) करण, वेमाणियाणं । वैमानिकानाम् ।
३. समारंभ (परिताप) करण। -ये सभी दण्कों में होते हैं।
आउय-पगरण-पदं आयुष्क-प्रकरण-पदम्
आयुष्क-प्रकरण-पद १७. तिहि ठाणेहि जीवा अप्पाउयत्ताए त्रिभिः स्थानः जीवा अल्पायुष्कतया १७. तीन प्रकार से जीव अल्पआयुप्यकर्म का कम्म पगरति, तं जहा- कम प्रकुवान्त, तद्यथा
बन्धन करते हैंपाणे अतिवातित्ता भवति, प्राणान् अतिपातयिता भवति,
१. जीवहिंसा से, मुसं वइत्ता भवति, मृषा वदिता भवति,
२. मृषावाद से, तहारूवं समणं वा माहणं वा तथारूपं श्रमणं वा माहनं वा अस्पशु- ३. तथारूप श्रमण माहन को अस्पर्शक अफासुएणं अणेसणिज्जेण असण- केन अनेषणीयेन अशनपानखादिम
तथा अनेषणीय अशन, पान, खाद्य, स्वाद्य पाणखाइमसाइमेणं पडिलाभेत्ता स्वादिमेन प्रतिलाभयिता भवति-इति- का प्रतिलाभ (दान) करने से। भवति—इच्चेतेहिं तिहि ठाहिं एतैः त्रिभिः स्थानः जीवा अल्पायुष्क
इन तीन प्रकारों से जीव अल्पआयुष्यजीवा अप्पाउयत्ताए कम्मं पगरेंति। तया कर्म प्रकुर्वन्ति ।
कर्म का बन्धन करते हैं। १८. तिहि ठाणेहि जीवा दीहाउयत्ताए त्रिभिः स्थानः जीवा दीर्घायुष्कतया १८. तीन प्रकार से जीव दीर्घआयुष्यकर्म का कम्मं पगरेंति, तं जहा- कर्म प्रकुर्वन्ति, तद्यथा--
बन्धन करते हैंजो पाणे अतिवातित्ता भवइ, नो प्राणान् अतिपातयिता भवति, १. जीव-हिंसा न करने से, णो मुसं वइत्ता भवइ, नो मृषा वदिता भवति,
२. मृषावाद न बोलने से, तहारूवं समणं वा माहणं वा तथारूपं श्रमणं वा माहनं वा ३. तथारूप श्रमण माहन को प्रासुक तथा फासएणं एसणिज्जेणं असण- स्पर्शकेन एषणीयेन अशनपानखादिम- एषणीय अशन, पान, खाद्य, स्वाद्य का पाणखाइमसाइमेणं पडिलाभत्ता स्वादिमेन प्रतिलाभयिता भवति- प्रतिलाभ (दान) करने से। भवइ–इच्चेतेहि तिहि ठाणेहि इतिएतैः त्रिभिः स्थानः जीवाः दीर्घा- इन तीन प्रकारों से जीव दीर्घआयुष्यजीवा दोहाउयत्ताए कम्मं पगरेंति । युष्कतया कर्म प्रकुर्वन्ति ।
कर्म का बन्धन करते हैं। १६. तिहि ठाणेहि जीवा असुभदीहा- त्रिभिः स्थानः जीवाः अशुभदीर्घायुष्क
उयत्ताए कम्मं पगरेति, तं जहा- तया कर्म प्रकुर्वन्ति, तद्यथा- १६. तीन प्रकार से जीव अशुभदीर्घआयुष्यपाणे अतिवातित्ता भवइ, प्राणान् अतिपातयिता भवति, कर्म का बंधन करते हैंमुसं वइत्ता भवइ, मृषा वदिता भवति,
१. जीव-हिंसा से, तहारूवं समणं वा माहणं वा तथारूपं श्रमणं वा माहनं वा २. मृषावाद से,
हीलित्वा निन्दित्वा खिसयित्वा ३. तथारूप श्रमण माहन की अवहेलना
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org