________________
संगहणी गाहा
१. दिस २. संवुड अणगारे,
३. आइइढी ४. सामहत्थि ५. देवि
मूल
७- ३४ उत्तरअंतरदीवा,
दसमम्मि सयम्मि चउत्तीसा ॥ १ ॥
६. सभा।
दिसा-पदं
९. रायगिहे जाव एवं वयासी - किमियं भंते! पाईणा ति पवुच्चइ ?
गोयमा ! जीवा चेव, अजीवा चेव ॥
२. किमियं भंते! पडीणा ति पवुच्चइ ?
गोयमा ! एवं चेव । एवं दाहिणा, एवं उदीणा, एवं उड्ढा, एवं अहो वि ॥
३. कति णं भंते! दिसाओ पण्णत्ताओ ? गोयमा ! दस दिसाओ पण्णत्ताओ, तं जहा - १. पुरत्थिमा २. पुरत्थिम- दाहिणा ३. दाहिणा ४. दाहिणपच्च-त्थिमा ५. पच्चत्थिमा ६. पच्चत्थि-मुत्तरा ७. उत्तरा ८. उत्तरपुरस्थिमा ९. उड्ढा १०. अहो ॥
जहा
४. एयासि णं भंते! दसण्हं दिसाणं कति नामधेज्जा पण्णत्ता ?
गोयमा ! दस नामधेज्जा पण्णत्ता, तं
Jain Education International
इंदा अग्गेयी जम्मा,
य नेरई वारुणी य वायव्वा । सोमा ईसाणी या, विमला य तमा य बोद्धव्वा ॥ १ ॥
दसमं सतं : दसवां शतक
पढमो उद्देसो : पहला उद्देशक
संस्कृत छाया
संग्रहणी गाथा
१. दिशा २. संवृत अनगारः
३. आत्मर्धिकः ४. श्यामहस्ती ५. देवी
७-३४. उत्तर अन्तरद्वीपाः, दशमे शते चतुस्त्रिंशत् ॥
६. सभा ।
दिशा-पदम् राजगृह: भदन्त ! 'प्राचीना' इति प्रोच्यते ?
गौतम! जीवा चैव अजीवा चैव ।
किमियं भदन्त ! प्रतीचीना इति प्रोच्यते ?
गौतम! एवं चैव । एवं दक्षिणा, एवं उदीचीना, एवं ऊर्ध्वा, एवं अधः अपि ।
यावत् एवमवादीत् किमियं
कति भदन्त ! दिशाः प्रज्ञप्ताः ? गौतम ! दश दिशाः प्रज्ञप्ताः, तद् यथा - १. पौरस्त्या २. पौरस्त्यदक्षिणा ३. दक्षिणा ४. दक्षिणपाश्चात्या ५. पाश्चात्या ६. पाश्चात्योत्तरा ७. उत्तरा ८. उत्तरपौरस्त्या ९. ऊर्ध्वा १०. अधः ।
एतासां भदन्त दशानां दिशानां कति नामधेयाः प्रज्ञप्ताः ? गौतम! दश नामधेयाः प्रज्ञप्ताः, तद् यथा
इन्द्रा आग्नेयी याम्या,
च नैर्ऋती वारुणी च वायव्या । सौम्या ऐशानी वा, विमला च तमा च बोद्धव्या ॥
For Private & Personal Use Only
हिन्दी अनुवाद
संग्रहणी गाथा
दशवे शतक में चौतीस उद्देशक है
१. दिशा २. संवृत - अनगार ३. आत्म- ऋद्धि ४. श्यामहस्ती ५. देवी ६. सभा ७-३४. उत्तरवर्ती अन्तद्वीप
दिशा-पद
१. राजगृह नगर यावत् गौतम इस प्रकार बोले- भंते! इस पूर्व दिशा को क्या कहा जाता है ? गौतम ! वह जीव है और अजीव है
२. भंते! इस पश्चिम दिशा को क्या कहा जाता है ?
गौतम! जीव है और अजीव है। इसी प्रकार दक्षिण, उत्तर, ऊर्ध्व और अधः दिशा जीव है और अजीव है।
३. भंते! दिशाएं कितनी प्रज्ञप्त हैं ? गौतम! दश दिशाएं प्रज्ञप्त हैं, जैसे- १. पूर्व दिशा २. पूर्व-दक्षिण ३. दक्षिण ४. दक्षिणपश्चिम ५. पश्चिम ६. पश्चिम उत्तर ७. उत्तर ८. उत्तर-पूर्व ९. ऊर्ध्व १०. अधः ।
४. भंते! इन दश दिशाओं के कितने नाम प्रज्ञप्त हैं ?
गौतम ! दश नाम प्रज्ञप्त हैं, जैसे- ऐन्द्री (पूर्व) आग्नेयी (पूर्व-दक्षिण का कोण) याम्या (दक्षिण) नैर्ऋती (दक्षिण-पश्चिम का कोण) वारुणी (पश्चिम) वायव्य (पश्चिम-उत्तर का कोण) सौम्य (उत्तर) ईशान ( उत्तर-पूर्व का कोण) विमला
www.jainelibrary.org