________________
भगवई
२६५. सक्कस्स णं देविंदस्स देवरण्णो वरुणस्स महारण्णो देखूणाई दो पत्तिओवमाई लिई पणता अहावच्चामिण्णादाण देवाणं एवं पलिओवमं ठिई पण्णत्ता । एमहिड्ढीए जाव माहनुभागे वरुणे महाराया ॥
वेसमण-पदं
२६६. कहि णं भंते! सक्कस्स देविंदस्स देवरण्णो वेसमणस्स महारण्णो वग्गू नामं महाविमाणे पण्णत्ते ?
गोयमा ! तस्स णं सोहम्मवडेंसयस्स महाविमाणस्स उत्तरे णं जहा सोमस्स विमाण रायहाणि बत्तव्यया तहा नेयव्या जाव पासादवडेंसया ॥
२६७. सक्कस्स णं देविंदस्स देवरण्णो वेसमणस्स महारण्णो इमे देवा आणा-उववाय वयण- निद्देसे चिट्ठति, तं जहाबेसमणकाइया इ वा वेसमणदेवयकादया इवा, सुवण्णकुमारा, सुवण्णकुमारीओ दीवकुमारा, दीवकुमारीज, दिसाकुमारा, दिसाकुमारीओ वाणमंतरा, वाणमंतरीओ - जे यावण्णे तहप्पगारा सव्वे ते तब्भत्तिया, तप्पक्खिया, तब्भारिया सक्कस्स देविंदस्स देवरण्णो वेसमणस्स महारण्णो आणा- उववाय वयण निद्देसे चिट्ठति ॥
1
२६८. जंबुद्दीचे दीवे मंदरस्स पव्वयस्त दाहिणे णं जाई इमाई समुप्पज्जंति, तं जहाअयागरा इवा, तउयागरा इ वा, तंबागरा इवा, सीसागरा इ वा हिरण्णागरा इ वा, सुवण्णागरा इ वा, रयणागरा इवा, वइरागरा इवा, वसुहारा इ वा हिरण्णवासा इवा, सुवण्णवासा इवा, रयणवासा इ वा, वइरवासा इवा, आभरणवासा इ वा, पत्तवासा इवा, पुप्फवासा इवा, फलवासा इ वा, बीयवासा इवा, मल्लवासा इवा, वण्णवासा इवा, चुण्णवासा इवा, गंधवासा इ वा, वत्थवासा इवा, हिरण्णवुट्ठी इवा, सुवणबुडी इवा, रमणबुडी इ वा बहरवुट्टी इ वा आभरणबुडी इ वा पत्तबुद्धी इ वा पुप्फवुट्टी इ वा फलवुडी इवा, वीयवुट्ठी इ वा मल्लबुट्टी इ वा,
1
Jain Education International
१०५
शक्रस्य देवेन्द्रस्य देवराजस्य वरुणस्य महाराजस्य देशोने द्वे पल्योपमे स्थितिः प्रज्ञप्ता । यथापत्याभिज्ञातानां देवानाम् एकं पल्योपमं स्थितिः प्रज्ञप्ता । इयन्महर्द्धिकः यावन् महानुभागः वरुणः महाराजः ।
वैश्रवण-पदम्
कुत्र भदन्त शक्रस्य देवेन्द्रस्य देवराजस्य वैश्रवणस्य महाराजस्य वल्गु नाम महाविमानं प्रज्ञप्तम् ?
गौतम! तस्य सौधर्मावतंसकस्य महाविमानस्य उत्तरे यथा सोमस्य विमान राजधानी- वक्तव्यता तथा नेतव्या यावत् प्रासादावतंसकाः ।
शक्रस्य देवेन्द्रस्य देवराजस्य वैश्रवणस्य महाराजस्य इमे देवाः आज्ञा-उपपात-वचन-निर्देशे तिष्ठन्ति तद् यथा - वैश्रवणकायिकाः इतिया देवकाः इति वा सुपर्णकुमाराः सुपर्णकुमार्यः दीपकुमाराः दीपकुमार्यः दिक्कुमाराः दिवकुमार्यः वानन्तराः वानमन्तर्यः ये चापि अन्ये तथाप्रकाराः सर्वे भक्तिकाः, तत्याक्षिकाः तद्भार्याः शक्रस्य देवेन्द्रस्य देवराजस्य वैश्रवणस्य महाराजस्य आज्ञा-उपपात-वचन-निर्देशे तिष्ठन्ति ।
जम्बूद्वीप द्वीपे मंदरस्य पर्वतस्य दक्षिणे यानि इमानि समुत्पद्यन्ते, तद् यथा अयआकराः इति वा, त्रपुआकराः इति वा, ताम्राऽऽकराः इति वा, सीसाऽऽकराः इति वा, हिरण्याऽऽकराः इति वा, सुवर्णाऽऽकराः इति वा, रत्नाऽऽकराः इति वा, बज्राऽऽकराः इति वा वसुधाराः इति वा हिरण्यवर्णाः इतिथा सुवर्णव इति वा, रत्नवर्षाः इति वा, वज्रवर्षाः इति वा आभरणवर्षाः इति वा पत्रवर्षाः इति वा पुण्यवः इति वा, फलवर्षाः इति वा, वीजवर्षाः इति वा, माल्यवर्षाः इति वा, वर्णवर्षाः इति वा, चूर्णवर्षाः इति वा, गन्धवर्षाः इति वा, वस्त्रवर्षाः इति वा, हिरण्यवृष्टिः इति वा, सुवर्णवृष्टिः इति वा, रत्नवृष्टिः इति वा, वज्रवृष्टिः इति वा, आभरणवृष्टिः इति वा पत्रकृतिया पुष्टिः इति
For Private & Personal Use Only
श. ३ : उ.७ : सू.२६५-२६८
२६५. देवेन्द्र देवराज शक्र के लोकपाल महाराज वरुण की स्थिति कुछ कम दो पल्योपम की प्रज्ञप्त है उसके पुत्र रूप में पहचाने जाने वाले देवों की स्थिति एक पल्योपम की प्रज्ञप्त हैं । लोकपाल वरुण ऐसी महान ऋद्धि वाला यावत् महान् सामर्थ्य वाला है।
वैश्रवण-पद
२६६. भन्ते! देवेन्द्र देवराज शक्र के लोकपाल महाराज वैश्रवण का वल्गु नामक महाविमान कहां प्रज्ञप्त है?
गौतम! उस सौधर्मावितंसक महाविमान के उत्तर भाग में वैश्रवण का वल्गु नाम का महाविमान है इसके विमान राजधानी और प्रसादावतंसक तक की वक्तव्यता सोम की भांति ज्ञातव्य है ।
२६७. देवन्द्र देवराज शक्र के लोकपाल महाराज वैश्रवण की आज्ञा, उपपात, वचन और निर्देश में रहने वाले देव ये हैं- वैश्रवणकायिक, वैश्रवणदेवकायिक, सुपर्णकुमार, सुपर्णकुमारियां, दीपकुमार, दीपकुमारियां, दिकुमार दिक्कुमारियां, वानमन्तर, वानमन्तरियां। इस प्रकार के जितने अन्य देव हैं, वे सब देवेन्द्र देवराज शक्र के लोकपाल महाराज वैश्रवण के प्रति भक्ति रखते है, उसके पक्ष में रहते हैं, उसके वशवर्ती रहते हैं तथा उसकी आज्ञा, उपपात, वचन और निर्देश में अपस्थित है।
1
२६८. जम्बूद्वीप द्वीप में मेरुपर्वत के दक्षिण भाग में जो ये स्थितियां उत्पन्न होती हैं-लोहे की खान, रांगे की खान, ताम्बे की खान, सीसे की खान, चांदी की खान, सोने की खान, रत्नों की खान, वज्र की खान, वसुधारा, हिरण्यवर्षा, सुवर्णवर्षा, रत्नवर्षा वज्रवर्षा, आभरणवर्षा पत्रव पुष्पवर्षा व वीजवर्षा, माल्यवर्षा, वर्णवर्या, चूर्णवर्षा गन्धवर्षा, वस्त्रवर्षा, हिरण्यवृष्टि, सुवर्णवृष्टि, रत्नवृष्टि, वज्रवृष्टि, आभरणवृष्टि, पत्रवृष्टि, पुष्पवृष्टि, फलवृष्टि, दृष्टादृष्टि वर्णवृष्टि, चूर्णवृष्टि, गन्धवृष्टि, वस्त्रवृष्टि, भाजनवृष्टि, क्षीरवृष्टि, सुकाल, दुष्काल, अल्पार्घ्य, महार्घ्य, सुभिक्ष, दुर्भिक्ष, क्रय-विक्रय, सन्निधि, सॉनाच निधि निधान है-वे विरपुराण, अल्पस्वामित्व वाले हों, उनमें धन का न्यास करने वाले कम रहे हों, उन तक पहुंचने के मार्ग कम
www.jainelibrary.org