SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 74
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ भगवई कर्म-पुद्गलों की अचलित अथवा जीव- प्रदेशों से संयुक्त अवस्थाएं हैं। जीव- प्रदेशों से विचलित कर्म-प्रदेशों का निर्जरण होता है, इस अपेक्षा निर्जरा विचलित कर्म-पुद्गलों की ही होती है। ठाणं में पुद्गल जीव- प्रदेशों से अचलित २. उदय बन्ध उदीरणा वेदना अपवर्तन संक्रमण निधत्ति निकाचना निर्जरा ३२. एवं ठिई आहारो य भाणियव्वो । ठिती जहा ठितिपदे तहा भाणियब्वा सव्यजीवाणं । आहारो वि जहा पण्णवणाए पढमे आहारुद्देस तहा भाणियब्बो, एत्तो आढत्तो-नेरइया णं भंते ! आहारट्ठी ? जाव दुक्खत्ताए भुजो भुजो परिणमति ॥ आरंभ - अणारंभ-पदं ३३. जीवा णं भंते! किं आयारंभा ? परारंभा ? तदुभयारंभा ? अणारंभा ? गोयमा ! अत्येगइया जीवा आयारंभा वि, रंभा वि, तदुभारंभा वि, णो अणारंभा । अत्येगइया जीवा नो आया रंभा, नो परारंभा, नो तदुभयारंभा, अणारंभा ॥ ३४. से केणद्वेणं भंते! एवं बुधइ – अत्थे - इया जीवा आयारंभा वि, परारंभा वि, तदुभयारंभा वि, णो अणारंभा ? अत्येगइया Jain Education International है ॥ " " सूत्र-पाठ में 'उदीरण' शब्द का प्रयोग और संग्रहणी गाथा में 'उदय' शब्द का प्रयोग हुआ है। वृत्तिकार के अनुसार 'उदय' शब्द ॥ नहीं ३१ श. १ : उ.१: सू.२८-३४ के चलित होने के दस कारण बतलाए गए हैं। उनमें निर्जरा के समय पुद्गल के चलित होने का उल्लेख मिलता है। ' देखें यन्त्र जीव- प्रदेशों से चलित नहीं १. भ. वृ. १ । ३१ – निर्जरा तु पुद्गलानां निरनुभावीकृतानामात्मप्रदेशेभ्यः सातनम् । सा च नियमाच्चलितस्य कर्म्मणो नाचलितस्येति । २. ठाणं, १० । ६ – दहिं ठाणेहिं अच्छिष्णे पांगले चलेञ्जया...... णिञ्जरिञ्जभाणे एवं स्थितिः आहारश्च भणितव्यौ । स्थितिः --यथा स्थितिपदे तथा भणितव्या सर्वजीवानाम् । आहारोऽपि यथा प्रज्ञापनायां प्रथमः आहारोद्देशकः तथा भणितव्यः, इतः आरब्धः--नैरयिकाः भदन्त ! आहारार्थिनः ? यावद् दुःखत्वेन भूयो भूयः परिणमन्ति । आरम्भ- अनारम्भ-पदम् जीवाः भदन्त ! किम् आत्मारम्भाः ? परारम्भाः ? तदुभयारम्भाः ? अनारम्भाः ? गौतम ! अस्त्येकके जीवाः आत्मारम्भाः अपि, परारम्भाः अपि तदुभयारम्भाः अपि नो अनारम्भाः । अस्त्येकके जीवाः नो आत्मारम्भाः, नो परारम्भाः नो तदुभयारम्भाः अना रम्भाः । तत् केनार्थेन भदन्त ! एवमुच्यतेअस्त्येकके जीवाः आत्मारम्भाः अपि परारम्भाः अपि तदुभयारम्भाः अपि नो अना И 11 के द्वारा 'उदीरणा' का ग्रहण अपने आप हो जाता है। ' For Private & Personal Use Only || 11 है ३२. इसी प्रकार स्थिति और आहार वक्तव्य हैं। 'स्थिति-पद' में जो स्थिति निर्दिष्ट है, सब जीवों की स्थिति वैसे ही वक्तव्य है। आहार भी प्रज्ञापना के 'आहार पद' के प्रथम उद्देशक की भांति वक्तव्य है-भन्ते ! क्या नैरयिक जीव आहार की इच्छा करते हैं ? यहां से प्रारंभ कर यावत् गृहीत पुद्गलों को दुःख रूप में पुनः-पुनः परिणत करते हैं, यहां तक वक्तव्य है। आरम्भ- अनारम्भ-पद ३३. ' भन्ते ! जीव क्या आत्मारम्भक हैं ? परारम्भक हैं ? उभयारम्भक हैं ? अनारम्भक हैं ? गौतम ! कुछ जीव आत्मारम्भक भी हैं, परारम्भक भी हैं, उभयारम्भक भी हैं, अनारम्भक नहीं हैं। कुछ जीव न आत्मारंभक हैं, न परारम्भक हैं, न उभयारम्भक हैं, अनारम्भक हैं। ३४. भन्ते ! यह किस अपेक्षा से कहा जा रहा हैकुछ जीव आत्मारम्भक भी हैं, परारम्भक भी हैं, उभयारम्भक भी हैं, अनारम्भक नहीं हैं ? कुछ वा चलेजा ॥ ३. भ.वृ. १ । ३१ - उदयशब्देनोदीरणा गृहीतेति । www.jainelibrary.org
SR No.003593
Book TitleAgam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 01 Bhagvai Terapanth
Original Sutra AuthorN/A
AuthorTulsi Acharya, Mahapragna Acharya
PublisherJain Vishva Bharati
Publication Year1994
Total Pages458
LanguagePrakrit
ClassificationBook_Devnagari, Agam, Canon, & agam_bhagwati
File Size12 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy