________________
श.१: उ.५: सू.२१६,२१७
१०८
भगवई
'एक सागरोपम की स्थिति'-यह अन्तिम स्थिति-स्थान है। एक-एक समय की वृद्धि करने पर मध्यवर्ती स्थिति-स्थान असंख्येय बन जाते
हैं। प्रथम पृथ्वी के नरकावासों की जघन्य और उत्कृष्ट स्थिति अनेक प्रकार की है।'
l
२१७. इमीसे णं भंते ! रयणपभाए पुटवीए अस्यां भदन्त ! रलप्रभायां पृथिव्यां त्रिंशत्षु २१७. 'भन्ते ! इस रलप्रभा पृथ्वी के तीस लाख
तीसाए निरयावाससयसहस्सेसु एगमेगसि निरयावासशतसहस्त्रेषु एकैकस्मिन् निरयावासे नरकावासों में प्रत्येक नरकावास में जघन्य स्थिति निरयावासंसि जहणियाए ठितीए बट्टमाणा जघन्यिकायां स्थितौ वर्तमानाः नैरयिकाः में वर्तमान नैरयिक जीव क्या क्रोधोपयुक्त होते नेरइया किं-कोहोवउत्ता? माणोवउत्ता? किं-क्रोधोपयुक्ताः ? मानोपयुक्ताः ? मायो- हैं ? मानोपयुक्त होते हैं ? मायोपयुक्त होते हैं ? मायोवउत्ता? लोभोवउत्ता? पयुक्ताः ? लोभोपयुक्ताः?
लोभोपयुक्त होते हैं ? गोयमा ! सब्वे वि ताव होजा १.कोहो- गौतम ! सर्वेपि तावत् भवेयुः १.क्रोधो- गौतम ! वे सब नैरयिक होते हैं १.क्रोधोपयुक्त। वउत्ता। २.अहवा कोहोवउत्ता य, पयुक्ताः । २.अथवा क्रोधोपयुक्ताश्च मानो- २.अथवा क्रोधोपयुक्त, एक मानोपयुक्त। ३. माणोवउत्ते य। ३.अहवा कोहोवउत्ता य, पयुक्तश्च ३.अथवा क्रोधोपयुक्ताश्च मानो- अथवा क्रोधोपयुक्त, मानोपयुक्त । ४.अथवा माणोवउत्ता य। ४.अहवा कोहोवउत्ता य, पयुक्ताश्च । ४.अथवा क्रोधोपयुक्ताश्च क्रोधोपयुक्त, एक मायोपयुक्त। ५.अथवा क्रोधोमायोवउत्ते य। ५.अहवा कोहोवउत्ता य, मायोपयुक्तश्च। ५.अथवा क्रोधोपयुक्ताश्च पयुक्त, मायोपयुक्त। ६.अथवा क्रोधोपयुक्त, एक मायोवउत्ता य। ६.अहवा कोहोवउत्ता य, मायोपयुक्ताश्च । ६.अथवा क्रोधोपयुक्ताश्च लोभोपयुक्त। ७.अथवा क्रोधोपयुक्त, लोभोलोभोवउत्ते य। ७.अहवा कोहोवउत्ता य, ___ लोभोपयुक्तश्च। ७.अथवा क्रोधोपयुक्ताश्च पयुक्त। ८.अथवा क्रोधोपयुक्त, एक मानोपयुक्त, लोभोवउत्ता य। ८.अहवा कोहोवउत्ता य, लोभोपयुक्ताश्च । ८.अथवा क्रोधोपयुक्ताश्च, एक मायोपयुक्त। ६.क्रोधोपयुक्त, एक माणोवउत्ते य, मायोक्उत्ते य। ६.कोहो- मानोपयुक्तश्च, मायोपयुक्तश्च । ६.क्रोधो- ___मानोपयुक्त, मायोपयुक्त। १०.क्रोधोपयुक्त, मानोवउत्ता य, माणोवउत्ते य, मायोवउत्ता य। पयुक्ताश्च, मानोपयुक्तश्च, मायोपयुक्ताश्च। पयुक्त, एक मायोपयुक्त। ११.क्रोधोपयुक्त, १०.कोहोवउत्ता य, माणोवउत्ता य, मायो- १०.क्रोधोपयुक्ताश्च, मानोपयुक्ताश्च, मायो- मानोपयुक्त, मायोपयुक्त। १२.क्रोधोपयुक्त, एक वउत्ते य। ११.कोहोवउत्ता य, माणोव- पयुक्तश्च । ११.क्रोधोपयुक्ताश्च, मानोपयु- मानोपयुक्त, एक लोभोपयुक्त। १३.क्रोधोपयुक्त, उत्ता य, मायोवउत्ता य। १२.कोहो- क्ताश्च, मायोपयुक्ताश्च । १२.क्रोधोपयुक्ता- एक मानोपयुक्त, लोभोपयुक्त। १४.क्रोधोपयुक्त, वउत्ता य, माणोवउत्ते य, लोभोवउत्ते य। श्च, मानोपयुक्तश्च, लोभोपयुक्तश्च। मानोपयुक्त, एक लोभोपयुक्त। १५.क्रोधोपयुक्त, १३.कोहोवउत्ता य, माणोवउत्ते य, लोभो- १३.क्रोधोपयुक्ताश्च, मानोपयुक्तश्च, लोभो- मानोपयुक्त, लोभोपयुक्त। १६.क्रोधोपयुक्त, एक वउत्ता य। १४.कोहोवउत्ता य, माणो- पयुक्ताश्च । १४.क्रोधोपयुक्ताश्च, मानोपयु- मायोपयुक्त, एक लोभोपयुक्त । १७.क्रोधोपयुक्त, वउत्ता य, लोभोवउत्ते य । १५.कोहोवउत्ता ताश्च, लोभोपयुक्तश्च । १५.क्रोधोपयु- एक मायोपयुक्त, लोभोपयुक्त । १८.क्रोधोपयुक्त, य, माणोवउत्ता य, लोभोवउत्ता य। क्ताश्च, मानोपयुक्ताश्च, लोभोपयुक्ताश्च । मायोपयुक्त, एक लोभोपयुक्त । १६.क्रोधोपयुक्त, १६.कोहोवउत्ता य, मायोवउत्ते य, लोभो- १६.क्रोधोपयुक्ताश्च, मायोपयुक्तश्च, लोभो- मायोपयुक्त, लोभोपयुक्त। २०.क्रोधोपयुक्त, एक वउत्ते य । १७.कोहोवउत्ता य, मायोवउत्ते पयुक्तश्च। १७.क्रोधोपयुक्ताश्च, मायोपय, लोभोक्उत्ता य। १८.कोहोवउत्ता य, युक्तश्च, लोभोपयुक्ताश्च। १८.क्रोधोप- २१.क्रोधोपयुक्त, एक मानोपयुक्त, एक मायोमायोवउत्ता य, लोभोवउत्ते य। १६.को- युक्ताश्च, मायोपयुक्ताश्च, लोभोपयुक्तश्च पयुक्त, लोभोपयुक्त। २२.क्रोधोपयुक्त, एक होवउत्ता य, मायोवउत्ता य, लोभोवउत्ता १६.क्रोधोपयुक्ताश्च मायोपयुक्ताश्च, लोभो- मानोपयुक्त, मायोपयुक्त, एक लोभोपयुक्त । य। २०.कोहोवउत्ता य, माणोवउत्ते य, पयुक्ताश्च । २०.क्रोधोपयुक्ताश्च, मानोप- २३.क्रोधोपयुक्त, एक मानोपयुक्त, मायोपयुक्त, मायोवउत्ते य, लोभोवउत्ते य । २१.कोहो- युक्तश्च, मायोपयुक्तश्च, लोभोपयुक्तश्च।। लोभोपयुक्त । २४.क्रोधोपयुक्त, मानोपयुक्त, एक वउत्ता य, माणोवउत्ते य, मायावउत्ते य, २१.कोधोपयुक्ताश्च, मानोपयुक्तश्च, मायोप- मायोपयुक्त, एक लोभोपयुक्त। २५.क्रोधोपयुक्त, लोभोवउत्ता य। २२.कोहोवउत्ता य, युक्तश्च, लोभोपयुक्ताश्च । २२.क्रोधोपयु- मानोपयुक्त, एक मायोपयुक्त, लोभोपयुक्त।
१. भ.बृ.१४२१६-'ठितिवाण'ति आयुषो विभागाः 'असंखेज'त्ति संख्या
तीतानि, कयं ? प्रथमपृथिव्यपेक्षया जघन्या स्थितिर्दशवर्षसहस्राणि उत्कृष्टा तु सागरोपमम्, एतस्यां चैकैकसमयवृद्धयाऽसंख्येयानि स्थितिस्थानानि भवन्ति, असंख्येयत्वात्सागरोपमसमयानामिति। एवं नरकावासापेक्षयाऽप्यसंख्येयान्येव तानि केवलं तेषु जघन्योत्कृष्टविभागो ग्रन्थान्तरादवसेयो, यथा प्रथमप्रस्तटनरकेषु जघन्या स्थितिर्दशवर्षसहस्राणि उत्कृष्टा तु नवतिरिति, एतदेव
दर्शयत्राह-'जहणिया ठिती' त्यादि, जघन्या स्थितिर्दशवर्षसहस्रादिका इत्येकं स्थितिस्थानं, तच्च प्रतिनरकं भिन्नरूपं, सैव समयाधिकेति द्वितीयम् इदमपि विचित्रम्, एवं यावदसवयेयसमयाधिका सा, सर्वान्तिमस्थितिस्थानदर्शनायाह--'तप्पाउग्गुक्कोसिय' त्ति, उत्कृष्टा असावनेकविधेति विशेष्यते तस्य विवक्षितनरकावासस्य प्रायोग्या-उचिता उत्कर्षिका तत्प्रायोग्योत्कर्षिका इत्यपरं स्थितिस्थानम्, इदमपि चित्रं, विचित्रत्वादुत्कर्षस्थितेरिति ।
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org