________________
अनुयोगद्वारसूत्र
चट्टग- दुहण - मुट्ठियसमाहयनिचियगत्तकाये लंघण - पवण - जइणवायामसमत्थे उरस्सबलसमण्णा-गए छेए दक्खे पत्तट्ठे कुसले मेहावी निउणे निउणसिप्पोवगए एगं महतिं पडसाडियं वा पट्टसाडियं वा गहाय सयराहं हत्थमेत्तं ओसारेज्जा ।
२७२
तत्थ चोय पण्णवयं एवं वयासी—
जेणं कालेणं तेणं तुण्णागदारएणं तीसे पडसाडियाए वा पट्टसाडियाए वा सयराहं हत्थमेत्ते ओसारिए से समए भवइ ?
नो इट्टे समट्ठे ?
कम्हा ?
जम्हा संखेजाणं तंतूणं समुदयसमितिसमागमेणं पडसाडिया निप्पज्जइ, उवरिल्लम्म तंतुम्मि अच्छिणे हेट्ठिल्ले तंतू ण छिज्जइ, अण्णम्मि काले उवरिल्ले तंतू छिज्जइ अण्णम्मि काले हिट्ठिल्ले तंतू छिज्जइ, तम्हा से समए न भवति ।
एवं वयंतं पण्णवगं चोयए एवं वयासि — जेणं कालेणं तेणं तुण्णागदारएणं तीसे पडसाडियाए वा पट्टसाडियाए वा उवरिल्ले तंतू छिण्णे से
समए
?
ण भवति ।
कम्हा ?
जम्हा संखेज्जाणं पम्हाणं समुदयसमितिसमागमेणं एगे तंतू निष्फज्जइ, उवरिल्ले पम्हम्मि अच्छिणे हेट्ठिल्ले पम्हे न छिज्जति, अण्णम्मि काले उवरिल्ले पम्हे छिज्जति अण्णम्मि काले ट्ठिल्ले म्हे छिज्जति, तम्हा से समए ण भवति ।
एवं वदंतं पण्णवगं चोयए एवं वदासि — जेणं कालेणं तेणं तुण्णागदारएणं तस्स तंतुस्स उवरिल्ले पम्हे छिण्णे से समए ?
ण भवति ।
कम्हा ?
जम्हा अनंताणं संघाताणं समुदयसमितिसमागमेणं एगे पम्हे णिप्फज्जइ, उवरिल्ले संघाते अविसंघातिए हेट्ठिल्ले संघाते ण विसंघाडिज्जति, अण्णम्मि काले उवरिल्ले संघाए विसंघातिज्जइ अण्णम्मि काले हेट्ठिल्ले संघाए विसंघादिज्जइ, तम्हा से समए ण भवति । एत्तो विणं सुहुमतराए समए पण्णत्ते समणाउसो !
[३६६ प्र.] भगवन् ! समय किसे कहते हैं ?
[३६६ उ.] आयुष्मन् ! समय की ( विस्तार से ) प्ररूपणा करूंगा । वह इस प्रकार — जैसे कोई एक तरुण, बलवान्, युगोत्पन्न (सुषमदुषम आदि तीसरे चौथे आरे में उत्पन्न) नीरोग, स्थिरहस्ताग्र ( मजबूत पहुंचा ) वाला, सुदृढ़ - विशाल हाथ-पैर, पृष्ठभाग (पीठ), पृष्ठान्त (पसली) और उरु (जंघा) वाला, दीर्घता, सरलता एवं पीनत्व' दृष्टि से समान, समश्रेणी में स्थित तालवृक्षयुगल अथवा कपाट अर्गला तुल्य दो भुजाओं का धारक, चर्मेष्टक