________________
बालशिक्षा - सप्तमः संस्कारप्रक्रमः) ...उ सृदिर । कृणत्ति । मृन्ते । छर्दिता। कृतादेर्वाऽपि सेऽसिचीति वेट्, छद्मति, छर्दिष्यति । मृत्त्वा । छर्दित्वा । मृत्तः ।
एवमु तृदिर । इत्युभयपदिनः।
पिष्ठ । पिनष्टि । पिंष्टः । पिंषन्ति । पिनक्षि । हौ पिण्ड्डि । अपिणट् । पेष्टा।
एवं शिष्ल।
भुज् । भुनक्ति पृथ्वीम् । हौ भुंग्धि । रु० अशने भुज् । भुङ्क्ते । भोक्ता।
ओ विजी। विनक्ति। तुदादिपाठाच उद्विजते विजेरिटीत्यगुणत्वम् , उद्विजिता । उद्विग्नः । कथम् ? "उद्वेजिता वृष्टिभिराश्रयन्ते।” इनन्तस्यायं प्रयोगः । इति परस्मैपदिनः।।
तनादौ-क्षिण् । क्षिणोति । क्षिणुतः । क्षिण्वन्ति । क्षिणुते। क्षिण्वाते । क्षिण्वते । क्षित्वा । क्षिणित्वा । क्षितम् ।
एवं तृणु, पृणु । केचित् गुणमिच्छन्ति तेन तर्णोति, पर्णोत्यपि ।
त्र्यादौ-मुष् । मुष्णाति । मुष्णीतः। मुष्णन्ति । हो मुषाण । मुषित्वा । मुमुषिषति ।
कुष् । कुष्णाति । कोषिता । अपिति निष्कुषोरिति वर्जनात् निष्कुषो वेडस्तीति गम्यते । निष्कोष्टा । निष्कोषिता । निष्कुषितः ।
मृदु । मृद्गाति । मृदित्वा । एवं मृडु, गुधु ।। चुरादौ-चुर् । चोरयति । अचूचुरत् । इत्यादि पाठिवत् । पृथु । पर्थयति । अपीपृथत् । अपपर्थत् । इति परस्मैपदिनः । चित् । चेतयते। अचीचितत् । अचीचितेताम् । अचीचितत । दिवु परिकूजने । देवयते । दीव्यतीत्यन्यत् ।। युज , पृच् । योजयति। पक्षे योजति । पर्चयति । पक्षे पर्चति ।
इति त्यादिप्रक्रमे प्रथमो हखोपधाधिकारः। अथ दीर्घोपधाः । खाह भक्षणे । खादति । चखाद । चिखादिषति । चखाद्यते। खादयति। 'न शास्वृदनुबन्धाना'मिति हखाभावे अचखादत् ।
शील् । शीलति । शिशील । शिशीलिषति । शेशील्यते । शीलयति । अशीशिलत्।
एवं कूज् । कूजति । चुकूजेत्यादि पूर्ववत् ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
