________________
११६
उत्तराध्ययन-मूलसूत्रम्-१-२/९४ नि.[१२६] जेन रोहंति बीयाणि, जेन जीयंति कासया।
तस्स मज्झे विवज्जामि, जा० ।। वृ.'येन' जलेन 'रोहन्ति' प्रादुर्भवन्ति बीजानि, येन जीवन्ति' प्राणधारणु कुर्वन्ति कर्षका:' कृषीबलाः तस्य मध्य् ‘विवज्जामि'त्ति विपद्ये म्रिये, जातं शरणतो भयमिति श्लोकार्थः ॥ तस्सवि तहेव गिण्हति एस आउक्कातो गतो, इयाणि तेउक्कातो तइतो, तहेव अक्खाणयं कहेइएगस्स तावसस्स अग्गिणा उडओ दड्डो, पच्छा सो भणतिनि.[ १२७] जमहं दिया य राओ य, तप्पेमि महुसप्पिसा।
तेन मे उडओ दड्ढो, जा० ॥ वृ. यमहं दिवा च रात्रौ च 'तर्पयामि' प्रीणयामि मधुसर्पिता, तेनार्थादग्निना मे 'ओटजः' तापसाश्रमो दग्धो, जातं शरणतो भयमिति श्लोकार्थः ।। अथवानि. [ १२८] वग्धस्स भए भीएणं, पावगो सरणं कओ।
तेन दर्दू ममं अंगं, जा०॥ वृ.'वग्घस्स'त्ति सुब्यत्ययात् 'व्याघ्रात्' पुण्डरीकात् मया भीतेन पावकः' अग्निः शरणीकृतः, तेनाङ्गशरीरं मम दग्धं, जातं शरणतो भयमिति श्लोकार्थः । तस्सवि तहेव गिण्हइ। एस तेउक्काओ, इदानि वाउक्काओ चउत्थो, तहेव अक्खाणयं कहेति-जहा एगो जुवाणो घननिचियसरीरो, सो पच्छा वाएहि गहितो, अनेन भण्णतिनि.[१२९] लंघणपवणसमत्थो पुव्वं होऊणअ संपई कीस? ।
दंडयगहियग्गहत्थो वयंस! को नामओ वाही?। वृ.लङ्घनम् उत्प्लुत्य गमनं प्लवनं-धावनं तत्समर्थः पूर्वं भूत्वा साम्प्रतं कीस'त्ति कस्मात् 'दण्डगयहियग्गहत्थो'त्ति प्राकृतत्वात् गृहीतदण्डाग्रहस्तो, गच्छसीति गम्यते, तदयं ते वयस्य! किनामको व्याधिरिति गाथार्थः ।। स प्राहनि.[१३०] जिट्ठासाढेसु मासेसु, जो सुहो वाइ मारुओ।
तेन मे भज्जए अंगं, जा० ।। व.ज्येष्ठाषाढयोर्मासयोर्य: शुभशैत्यादिगुणान्वितत्वेन शोभनो वाति 'मारुतो' वायुः, तेन (मे मम) भज्यतेङ्ग, तस्य मेधोन्नतिसम्भवत्वेन वातप्रकोपादिति भावः, एवं च जातं शरणतो भयं, धार्दितानां हि शरणमयमिति श्लोकार्थः ॥ अथवानि.[१३१] जेन जीवंति सत्ताणि, निरोहंमि अनंतए।
तेन मे भज्जए अंगं, जायं० ॥ वृ. 'जेन' इत्यिादि, येन वातेन जीवन्ति सत्त्वानि 'निरोधे' प्रक्रमाद्वातस्य 'अनन्तके' अपरिमिते, तेन मे भज्यतेऽहं जातं शरणतो भयमिति श्लोकार्थः 11 तस्सवि तहेव गिण्हइ । एस वाउक्काओ गतो, इयाणि वणस्सइकाइतो पंचमो, तहेव अक्खायं कहेति, जहा एगंमि रुक्खे केसिपि सउणाण आवासो, तहियं पिल्लगाणि जायाणि, पच्छा रुक्खाभासाओ वल्ली उट्ठिया, रुक्खं वेढंती उवरिं विलग्गा, वेल्लीअनुसारेण सप्पेण विलग्गिऊण ते पिल्लगा खइया, पच्छा सेसगा भणन्ति
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org