________________
अध्ययनं-१, उद्देशकः - [नि.८८]
५३ चेच दाउंन तीरइ, पुव्वावरविरुद्धो दोसो य न हवइ ।। उक्तः स्थापकः साम्प्रतं व्यंसकमाहनि.[८९/१] सासगडतित्तिरी वंसगंमि हेउम्मि होइ नायव्वा।
७.सा शकटतित्तिरी व्यसंकहेतौ भवति ज्ञातव्येत्क्षरार्थः ॥ भावार्थः कथानकादवसेयः, तच्चेदम्-जहा एगो गामेल्लगो सगडं कट्ठाण भरेऊण णगरं गच्छइ, तेन गच्छंतेन अंतरा एगा तित्तिरी मइया दिट्ठा, सो तं गिण्हेऊण सगडस्स उवरिं पक्खिविऊण णगरं पइट्ठो, सो एगेण नगरधुत्तेण पुच्छिओ-कहंसगडतित्तिरी लब्भइ?, तेन गामल्लेएण भण्णइ-तप्पणादुयालियाए लब्भति, तओ तेन सक्खिण उहाणहित्ता सगडं तित्तिरीए सह गहियं, एत्तिलगो सेवकिल एस वंसगो त्ति, गुरवो भणंति-तओ सो गामेल्लगो दीनमनसो अच्छइ, तत्थ य एगो मूलदेवसरिसो मनुस्सो आगच्छइ, तेन सो दिलो, तेन पुच्छिओ-किझियायसिअरे देवाणुप्पिया?, तेन भणियंअहमेगेन गोहेण इमेण पगारेण छलिओ, तेन भणियं-मा बीहिह, तप्पणादुयालियं तुमं सोवयारं मग्ग, माइट्ठाणं सिक्खाविओ, एवं भवउति भणिण तस्स सगासंगओ, भणियं चनेनमम जइ सगडं हियं तो मे इयाणि तप्पणादुयालियं सोवयारं दवावेहि, एवं होउत्ति, घरं नीओ, महिला संदिट्ठा, अलंकियविभूसिया परमेण विनएण एअस्स तप्पणादुयालियं देहि, सा वय-णसमं उट्ठिया, तओ सोसागडिओ भणति-मम अंगुली छिना, इमा चीरेणावेढिया, नसक्केमि उड्डयालेउं, तुमां अदुयालिउंदेहि, अदुआलिया तेन हत्थेण गहिया, गामं तेना संपट्टिओ, लोगस्स य कहेइजहा मए सतित्तिरोगेण सगडेण गहियां तप्पणादुयालिया, ताहे तेन धुत्तेण सगडं विसज्जियं, तं च पसाएऊण भज्जा नियत्तिया। एस पुण लूसओ चेव कहाणयवसेण भणिओ।
एस लोइओ, लोगुत्तरेऽवि चरणकारणनुयोगे कुस्सुतिभावियस्स तस्स तहा वंसगो पउज्जति जहासंमं पडिवज्जइ। दव्वानुओगे पुण कुप्पावयणिओ चोइज्जा-जहा जइ जिनपणीए मग्गे अस्थि जीवो अस्थि घडो, अस्थित्तं जीवेऽवि घडेवि, दोसु अविसेसेण वट्टइत्ति, तेना अत्थित्तसद्दतुल्लत्तणेण जीवघडाणं एगत्तं भवति, अहअस्थिभावाओवतिरित्तो जीवो, तेन जीवस्स अभावो भवइत्ति। एस किल एद्दहमेत्तो चेव वंसगो, लूसगेण पुण एत्थ इमं उत्तरंभाणितव्वंजइ जीवघडा अत्थित्ते वटुंति, तम्हा तेसिमेगत्तं संभावेहि, एवं ते सव्वभावाणं एगत्तं भवति, कहं?, अस्थि घडो अस्थि पडो अत्थि परमाणू अस्थि दुपएसिए खंऐ, एवं सव्वभावेसु अस्थिभावो वट्टइत्तिकाउंकिं सव्वभावा एगीभवंतु?, एत्थसीसो भणति-कहपुन एयं जाणियव्वं? सव्वभावेसु अस्थिभावो वट्टइ, न य ते एगीभवंति, आयरिओ आह-अनेगंताओ एवं सिज्झइ, एत्थ दिटुंतो-खइरो वणस्सई वणस्सई पुणखदिरो पलासो वा, एवं जीवोऽविनियमा अत्थि, अस्थिभावो पुन जीवो व होज्ज अन्नो वा धम्माधम्मागासादीणं ति।
उक्तो व्यंसकः, साम्प्रतं लूषकमधि-कृत्याहनि.८९/२] तउसगवंसगलूसगहेउम्मियमोयओ य पुणो॥
वृ.त्रपुरुषव्यंसकप्रयोगे पुनर्लेषके हेतौ च मोदको निदर्शनमिति गाथाक्षरार्थः ।। भावार्थ: कथानकादवसेयः, तच्चेदम्-जहा एगो मनुस्सो तउसाणं भरिएण सगडेण नयरं पविसइ, सो पविसंतो धुत्तेण भण्णइजो एयंतउसाण सगडंखाइज्जा तस्स तुमं किं देसि?, ताहे सगडतेण सो धुत्तो भणिओ-तस्साहं तं मोयगं देमि जो नगरद्दारेण न निष्फडइ, धुत्तेण भण्णति-तोऽहं एयं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org