Page Text
________________
१७४
दशवैकालिक-मूलसूत्र-६/-/२२९ लमुगमापाश्च अतसीहरिमन्थत्रिपुटकनिष्पावसिलिन्दराजमाषाश्च इक्षुमसूरतुवर्यः कुलत्था धान्यककलायाश्चेति, एतानि प्रायो लौकिकसिद्धान्येव, नवरं षष्टिका:-शालिभेदाः कङ्गःउदकङ्गः तद्भेदो रालकः हरिमन्था:-कृष्णचणकाः निष्पावा-वल्ला: राजमाषा:- चवलकाः शिलिन्दा-मकुष्ठाः धान्यकं-कुस्तुम्भरी कलायका-वृत्तचणका इति गाथाद्वयार्थः ।।
उक्तो धान्यविभागः, अधुना रत्नविभागमाहनि. [२५५] रयणाणि चउव्वीसं सुवण्णतउतंवरययलोहाई।
. सीसगहरिण्णपासाणवइरमणिमोत्तिअपवालं ॥ नि. [२५६] संखो तिनिसागुरुचंदणानि वत्थामिलाणि कट्ठाणि ।
तह चम्मदंतवाला गंधा दव्वोसहाई च ।। वृ.रत्नानि चतुर्विंशतिः, सुवर्णत्रपुताम्ररजतलोहानि सीसकहिरण्यपाषाणवज्रमणिमौक्तिकप्रवालानि । शङ्खतिनिशागरुचन्दनानि वस्त्रामिलानि काष्ठानि तथा चर्मदन्तवाला गन्धा द्रव्यौपधानि च । एतान्ययि प्रायो लौकिकसिद्धान्येव नवरं रजतं-रूप्यम् हरिण्यं-रूपकादि पाषाणाविजातीयरत्नानि मणयोजात्यानि। तिनिशो-वृक्षविशेषः अमिलानि-ऊर्णावस्त्राणि काष्ठानिश्रीपादिफलकादीनि चर्माणि सिंहादीनां दन्ता गजादीनां वाला: चमर्यादीनां द्रव्यौषधानि-- पिप्पल्यादीनीति गाथाद्वयार्थः । उक्तो रत्नविभागः, स्थावरादिविभागमाहनि. [२५७] भूमी धरा य तरुगण तिविहं पुण थावरं मुणेअव्वं ।
चक्कारबद्धमानुस दुविहं पुण होइ दुपयं तु ॥ वृ. भूमिहाणि तरुगणाश्च, चशब्दस्य व्यवहित उपन्यासः, त्रिविधं पुनरोधतः स्थावरं मन्तव्यं, पुनःशब्दो विशेषणार्थः, कि विशिष्टि ?, स्वगतान, भेदान, तद्यथा- भूमिःक्षेत्र, तच्च त्रिधा-सेतु केतु सेतु केतु च गृहाणि प्रासादाः, तेऽपि त्रिविधाः-खातोत्छ्तिोभयरूपाः, तरुगणा नालिकेाधारामा इति, 'चक्रारबद्धमानुष'मिति चक्रारबद्धं-गन्त्र्यादि मानुषं-दासादि, एवं द्विपदं पुनर्भवति द्विविधमिति गाथार्थ: ।। उक्तं स्थावरादि, चतुष्पदमाहनि. [२५८] गावी महिसी उट्ठा अयएलगआसआसतरमा अ।
घोडग गद्दह हत्थी चउप्पयं होइ दसहा उ॥ वृ. गौर्महिषी उष्ट्री अजा एडका अश्वा अश्वतराश्च घोटका गर्दभा हस्त्रितश्चतुष्पदं भवति दशधा तु, एते गवादयः प्रतीता एव, नवरमश्वा-वाल्हीकादिदेशोत्पन्ना जात्याः अश्वतरावेगसराः अजात्या घोटका इति गाथार्थः । उक्तं चतुष्पदं कुप्यमाहनि. {२५९] नानाविहोवगरणं नेगविहं कुप्पलक्खणं होइ।
एसो अत्थो भणिओ छव्विह चउसट्ठिभेओ उ॥ वृ. नानाविधोपकरणं' ताम्रकलशकडिल्लादि जातितः अनेकविधं व्यक्तित: कुप्यलक्षणं भवति। एषः' अनन्तरोदितोऽर्थो भणित' उक्त: षड्विधः, चतुःषष्टिभेदस्तुओघविभागाभ्यां प्रकृतोपयोगो द्रव्यार्थ इति गाथार्थः ।। उक्तोऽर्थः, साम्प्रतं काममाहनि. [२६०] कामो चउवीसविहो संपत्तो खलु तहा असंपत्तो।
संपत्तो चउदसहा दसहा पुण होअसंपत्तो ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003380 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 42 Dashvaikalik MoolSutra 3 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 284 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 42, & agam_dashvaikalik |
| File Size | 6 MB |