Page Text
________________
२५०
पिण्डनिर्युक्तिः- मूलसूत्र
नपुंसकत्वेऽपि प्रत्ययं समानीत स्त्रीत्वं तथा रजीहरणं 'ति दण्डिका वंष्टकत्रयनिसंज्जं च स्यहरणं.' बाह्याभ्यन्तरनिषद्यारहितमकनिषद्यं सदशरजाहरणमिति। एतानुपधिविशेषान'नविश्रमयेत 'नापरिभोग्यान् स्थापयेत. कस्मादिति चेत् ?, उच्यते, प्रतिवासरमवश्यमेतेषां विनियोगभावात्, ततो यतनया - वस्त्रान्तरितेन इस्तेन ग्रहणरूपया सङ्क्रमणा-षट्पदिकानामप्रक्षालनीयेषु वस्त्रेषु सङ्क्रमणं. ततो 'घावनं' प्रक्षालनमिति । एनामेव गाथां भाष्यकृद गायात्र्येण व्याख्यानयति
मू. (३६)
पायरस पडोयारो पत्तगवज्जो व पायनिजांगां । दोन्नि निसिज्जओ पुन अभिंतरबाहिरा चेव ।। संथारुत्तरचोलग पट्टा तिनि उ हवंति नायव्वा । मुहपोत्तियत्ति पोत्ती एगनिसेज्जं च रयहरणं ।। एए उन धीसामे पइदिनमुवओगओ य जयणाए । संकामिऊणं धीवंति छप्पड़या तत्थ विहिणा उ ॥
मू. (३८)
[ भा. १० ]
वृ. एतास्तिस्त्राऽपिव्याख्यातार्थाः, नवरं संकमिऊण' इत्यादि, तत्रविश्रामाभावेसतियतनयाषट्पदिका अन्य सङ्क्रमय्य विधिना 'धावयति' प्रक्षालयन्ति ।। तदेवमविश्रमणीय उपधिरुक्तः, तद्भणनाञ्च शेषो विश्रमणीयोपथिंगम्यते, ततस्तस्य विश्रमणविधिं बिभणिषुरिदमाह
मू. (३९)
मू. (३७)
नवसामिज्जड़ तं एवं वीयराय आणाए । पत्ते धोवणकाले उवहिं वीसामए साहू |
वृ. यः पुनरुपधिः प्राप्तेः धावनकाले - प्रक्षालनकाले, अनेन अकालप्रक्षालने भगुवदाज्ञामङ्गलक्षणं दोषमुपदर्शयति, 'विश्रम्यते' निःशेषषट्पदिकाविशोधनार्थमपरिभुक्तों ध्रियते तमुपविं 'वीतरागाऽऽज्ञया" सर्वज्ञोपेदेशेन, सर्वज्ञोक्तमवधार्येति भावः एवं वक्ष्यमाणेन प्रकारेम साधुविश्रमयेतत् ।। विश्रमणाप्रकारम्मू. (४०) अब्भिंतर परिभाग उवरिं पाउण्ड नाइदूर य ।
तिनि य तिन्न य एवं निसिं तु काउ परिच्छिज्जा ।।
वृ. ss साधूनां द्धी कल्पा क्षौमी एकः कम्बलमयः, तत्र यदा ते प्राब्रियन्ते उदा एक्तः क्षौभोऽभ्यन्तरं प्राव्रियंत, शरीर लग्नः प्राब्रियते इत्यर्थः, द्वितीयः क्षामस्तस्यापरि, तृतीयः कम्बलमयस्तस्याप्युपीर, ततः प्रक्षालनकाले विश्रमणा विधिप्रारम्भे रात्रौ स्वप्न अभ्यन्तपरिभोगं सदैव शरीरेम सह संलग्नं परिभुज्यमानं क्षोभ कल्पमुपरि शेषकल्पद्रयाद्वहिंस्त्रीणि दिनानि यावत्प्रावृणोति येन तत्स्थाः षटपदिकाः क्षुधा पीड्यमाना आहारार्थम् अथवा शीतादिना पीड्यमानास्तं बहिः प्राविश्यमाणंकल्पमहायान्तरे कल्पद्रये शरीर वा लगन्ति, एष पथमो विश्रमणाविधिः, एवं त्रीणि दिनानि प्रावृत्य तनस्त्रीण्येव दिनानि यावछात्रा स्वापकालं नातिहार स्थापयति, किमुक्तं भवति ? - स्वापकाले संस्तारकतट एवं स्थापर्यात, येन प्रथम विश्रमणाविधिः, तत एका 'निशां रात्रिं, तुः समुच्चये, स्वपन् स्वापस्थानस्यापरि लम्बमानमधामुखं शरीरलग्रप्राय पर्यन्तं प्रसारितं कृत्वा संस्थापयेत्. संस्थाप्य च पश्चात्परीक्षेत. दृष्टव्या प्रावरणेन च षट्पदिका निभालयेत्, तद्यथा- प्रथमं तावद्दष्टया निभालयेत् दृष्टव्या निभालिता अपि यदि न दृष्टानतः सूक्ष्मषट्पदिकारक्षणार्थ भूयः शरीरे प्रावृणोति, येनताआहारार्थ शरीरेलगन्ति, एवं परीक्षणेकृतयदिता नस्युस्तदा प्रक्षालयत्, अथस्युस्तहिंपुन- पुनर्निर्माल्य यदा न सन्तीति निश्चितं भवति तदा प्रक्षालयेत् एवं सप्तभिर्दिनैः कल्पशोदना, एतदनुसारेण शेषस्याप्युपधेः शोधना भावनीया । इह विश्रमणा प्रक्षालनीयस्यापरिभोगरूपा उक्ता ततो यत्तस्य बहि- प्रावरणादिरूपः
Jain Education International
[भा. ८]
[भा. ९]
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003379 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 41B Pindniryukti MoolSutra 2b |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 202 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 41, & agam_pindniryukti |
| File Size | 9 MB |